SPIS TREŚCI
WPROWADZENIE 9
1. MIASTO JAKO MIEJSCE I INTERDYSCYPLINARNA PRZESTRZEŃ BADAŃ 29
1.1. Z historii badań nad miastem. Problemy wybrane 29
1.1.1. Odkrywanie miasta. Miasto jako miejsce i przedmiot doświadczenia fenomenologicznego 43
1.1.2. Miasto jako teatr. Dramaturgiczna perspektywa badania miasta 49
1.1.3. Semiotyka miasta. Miasto jako przestrzeń dyskursu 58
1.2. Tradycja szkoły chicagowskiej w badaniu związków przestrzeni miejskiej z działaniami grup wykluczonych społecznie 63
2. MARGINESY I PERYFERIE ŻYCIA SPOŁECZNEGO W MIEŚCIE. WYKLUCZONE TOŻSAMOŚCI 73
2.1. Wokół pojęć: marginalizacja i wykluczenie społeczne. Wymiary obiektywne i subiektywne społecznego wykluczenia 73
2.1.2. Związki wykluczenia społecznego z kulturą ubóstwa (culture of poverty) i pojęciem underclass 98
2.2. Światy społeczne na peryferiach: dzieci na ulicy i gangi młodzieżowe 108
2.3. Z badań nad tożsamością w obszarze nauk społecznych. Resocjalizacyjne aspekty problematyki ludzkiej tożsamości 124
2.3.1. Genius loci a tożsamości wykluczone 144
3. PRZESTRZENIE WYKLUCZONE – WYKLUCZAJĄCE PRZESTRZENIE. UCZESTNICTWO SPOŁECZNE WYKLUCZONYCH W ŻYCIU MIASTA 156
3.1. Bez-miejsca, miejsca i nie-miejsca w przestrzeniach miejskich. Heteropologiczna perspektywa rekonstrukcji badanego świata 156
3.2. Gettoizacja miejskich przestrzeni a społeczna aktywność wykluczonych 166
4. TEORETYCZNO-METODOLOGICZNE PODSTAWY BADAŃ „GIER ULICZNYCH” W WYKLUCZENIE SPOŁECZNE W PRZESTRZENI MIEJSKIEJ 179
4.1. Paradygmat interpretatywny w opisie rzeczywistości społecznej 179
4.2. Resocjalizacja w perspektywie interakcjonizmu symbolicznego 183
4.3. Podejście etnograficzne w pedagogice resocjalizacyjnej 200
4.3.1. Obraz w badaniach pedagogicznych i fotograficzne reprezentacje światów badanych w świetle etnografi i wizualnej 206
4.4. Model badań własnych 218
4.4.1. Proces badawczy i procedura badawcza: Metodologia Teorii Ugruntowanej jako strategia zbierania danych i opracowania materiału badawczego 223
4.4.2. Wizualna Teoria Ugruntowana jako metodologia analizy danych wizualnych 230
4.4.3. Charakterystyka światów badanych: getta biedy i ulica 235
4.4.4. Uczestnicy światów badanych: dzieci na ulicy i gangi młodzieżowe 250
4.4.5. Metody, techniki i narzędzia badawcze 255
4.4.5.1. Obserwacja uczestnicząca z użyciem aparatu fotograficznego 259
4.4.5.2. Wywiad swobodny 268
4.4.5.3. Wywiad z użyciem fotografii 272
4.4.5.4. Fotograficzna lista tematyczna 273
4.4.6. Zasady triangulacji badawczej przyjęte w pracy 275
4.5. Społeczne usytuowanie badacza w badaniach jakościowych. Pedagog resocjalizacji jako badacz miasta 277
4.6. Problemy metodologiczne i etyczne w jakościowym badaniu miasta. Perspektywa autobiograficzna 290
5. „GRY ULICZNE” W WYKLUCZENIE SPOŁECZNE W PRZESTRZENIACH MIASTA 304
5.1. Kto rządzi miastem i kto ma prawo do przestrzeni? Reżimy miejskie i zarządzanie miejską przestrzenią w drugim życiu miasta. Symboliczno-interakcyjny wymiar konstruowania i rekonstruowania ładu społecznego w drugim życiu miasta 304
5.2. Ekspozycja wykluczonej tożsamości w przestrzeniach miasta. „Znaki istnienia” i „znaki więzi” na murach i ulicach miast 315
5.3. Socjalizacja dzieci na ulicy do gangów i zorganizowanych grup przestępczych na scenie miasta 356
5.4. Zastosowanie teorii gier do próby wyjaśnienia mechanizmów wykluczenia społecznego w przestrzeniach miasta 370
5.4.1. „Gry uliczne” gangów młodzieżowych w przestrzeni miejskiej, czyli „teatralność ulicznych zbrodni” 379
5.5. Getta biedy jako miejsca wykluczeń uczestniczących młodzieży. Role społeczne i strategie adaptacyjne miejskich graczy w drugim życiu miasta 389
5.6. Konstruowanie „tożsamości oporu” warunkiem przetrwania w przestrzeni miasta. Od „tożsamości oporu” do „tożsamości projektu” 407
6. WYKLUCZONE PRZESTRZENIE MIEJSKIE I ICH „DRUGIE ŻYCIE” JAKO WYZWANIE DLA WSPÓŁCZESNEJ PEDAGOGIKI RESOCJALIZACYJNEJ W DZIAŁANIU 420
ZAKOŃCZENIE 452
BIBLIOGRAFIA 455