Nietekstualne elementy w uzasadnieniach sądowych
Liczba stron: 246
Format: 15,8x23,5 cm
Data publikacji: 28.04.2023
Opis książki
Po pierwsze z dużym prawdopodobieństwem praktyka wykorzystywania nietekstualiów w uzasadnieniach sądowych będzie się stawać w przyszłości coraz powszechniejsza. Niewykluczone, że przyczyni się do tego publikacja niniejszej monografii – wydaje się bowiem, że tym, co powstrzymuje sędziów przed korzystaniem z nietekstualiów, jest w dużej mierze brak świadomości, że „tak w ogóle można”. Po drugie rozważania nad elementami nietekstualnymi są dobrym punktem wyjścia do tego, by raz jeszcze zastanowić się, czemu służy uzasadnienie sądowe jako takie. Zauważyła to zresztą Autorka, porządkując swoje rozważania nad nietekstualiami właśnie wokół funkcji uzasadnienia sądowego. Elementy nietekstualne są w stanie pozytywnie wpłynąć na stopień spełniania tych funkcji, choć jednocześnie z ich wykorzystywaniem wiążą się szczególne zagrożenia, trafnie zidentyfikowane w książce. W dzisiejszych czasach toczących się dyskusji nad rolą władzy sądowniczej w ustroju demokratycznym to właśnie instytucja uzasadnienia sądowego nabiera szczególnej wagi zarówno teoretycznej, jak i praktycznej. Z tych powodów uważam, że choć rozważania Autorki dotyczą w pierwszej kolejności bardzo detalicznego problemu, to jednak są istotne, mają potencjał do wywołania dyskusji w nauce i wnoszą ważny wkład do rozwoju teorii i filozofii prawa.
Z recenzji dr hab. Agnieszki Bielskiej-Brodziak, prof. UŚ
Uzasadnianie przez władzę swoich działań stanowi jedno z założeń demokratycznego ustroju. Narzędziem, za pomocą którego władza sądownicza realizuje ten postulat, jest uzasadnienie sądowe. Jego treść jest tradycyjnie przekazywana za pomocą tekstu. Jednak czy jest to jedyna możliwość? Zachodzące wraz z rozwojem technologicznym przemiany w zakresie komunikacji społecznej można zaobserwować w dziedzinie prawa. Dotyczą one również metod formułowania uzasadnień sądowych. Rozpowszechnianie się cyfrowego przekazywania informacji wpłynęło nie tylko na sposób tworzenia tekstu tych dokumentów czy na łatwość upubliczniania orzecznictwa. W rzeczywistości prawnej, w której uzasadnienia sądowe opierają się na tekście, zdarza się, że sędziowie decydują się na korzystanie także z innych, dostępnych obecnie, narzędzi komunikacyjnych – nietekstualnych elementów. W związku z tym pojawia się pytanie, co to oznacza dla funkcji uzasadniania decyzji sądowych, dla procesu stosowania prawa, a także dla szerszej wizji prawa w danym porządku prawnym. Podstawą udzielenia przeze mnie odpowiedzi na to pytanie są zarówno rozważania teoretyczne, jak i badania empiryczne. Dlatego też moja prezentacja praktyki wykorzystywania nietekstualnych elementów w uzasadnieniach sądowych będzie obejmować refleksje na temat uzasadniania decyzji sądowych, analizę orzecznictwa, a także będzie zawierać odniesienia do wypowiedzi sędziów na temat nietekstualnych elementów.
Ze Wstępu
Z recenzji dr hab. Agnieszki Bielskiej-Brodziak, prof. UŚ
Uzasadnianie przez władzę swoich działań stanowi jedno z założeń demokratycznego ustroju. Narzędziem, za pomocą którego władza sądownicza realizuje ten postulat, jest uzasadnienie sądowe. Jego treść jest tradycyjnie przekazywana za pomocą tekstu. Jednak czy jest to jedyna możliwość? Zachodzące wraz z rozwojem technologicznym przemiany w zakresie komunikacji społecznej można zaobserwować w dziedzinie prawa. Dotyczą one również metod formułowania uzasadnień sądowych. Rozpowszechnianie się cyfrowego przekazywania informacji wpłynęło nie tylko na sposób tworzenia tekstu tych dokumentów czy na łatwość upubliczniania orzecznictwa. W rzeczywistości prawnej, w której uzasadnienia sądowe opierają się na tekście, zdarza się, że sędziowie decydują się na korzystanie także z innych, dostępnych obecnie, narzędzi komunikacyjnych – nietekstualnych elementów. W związku z tym pojawia się pytanie, co to oznacza dla funkcji uzasadniania decyzji sądowych, dla procesu stosowania prawa, a także dla szerszej wizji prawa w danym porządku prawnym. Podstawą udzielenia przeze mnie odpowiedzi na to pytanie są zarówno rozważania teoretyczne, jak i badania empiryczne. Dlatego też moja prezentacja praktyki wykorzystywania nietekstualnych elementów w uzasadnieniach sądowych będzie obejmować refleksje na temat uzasadniania decyzji sądowych, analizę orzecznictwa, a także będzie zawierać odniesienia do wypowiedzi sędziów na temat nietekstualnych elementów.
Ze Wstępu
ISBN: 978-83-233-5156-6
e-ISBN (pdf): 978-83-233-7364-3
POLECANE KSIĄŻKI
NOWOŚCI
46,20
zł
41,58
zł
66,99
zł
60,29
zł
Radykalnie otwarta terapia dialektyczno-behawioralna
( Oprawa miękka ze skrzydełkami )
105,00
zł
94,50
zł
Nietekstualne elementy w uzasadnieniach sądowych
SPIS TREŚCI
Wstęp 11
1. Przedmiot 15
2. Cele 16
3. Metodologia 18
3.1. Metoda dogmatyczna 19
3.2. Modelowanie 21
3.3. Krytyczna analiza literatury 21
3.4. Zogniskowany wywiad grupowy 23
4. Zagadnienia niepodejmowane w monografii 24
5. Struktura 26
Rozdział 1. Prawo a zmiany społeczno-kulturowe dotyczące obrazu 29
1.1. Obraz i związane z nim zmiany społeczno-kulturowe 30
1.1.1. Obraz a tekst 30
1.1.2. Rosnące znaczenie obrazów w rzeczywistości społecznej 32
1.2. Obraz a „werbocentryzm” prawa 34
1.2.1. Obraz a irracjonalność i emocje 34
1.2.2. Mity na temat kultury wizualnej 36
1.2.3. Czy obrazy wywołują kryzys w prawie? 38
1.3. Obraz w prawie 39
1.3.1. Obecność obrazu w różnych obszarach prawa 39
1.3.1.1. Obraz jako przedmiot regulacji prawnych 40
1.3.1.2. Obraz jako element regulacji prawnych 40
1.3.1.3. Obraz jako narzędzie komunikowania prawa 42
1.3.1.4. Obraz jako źródło informacji w postępowaniu sądowym 44
1.3.1.5. Obraz jako element dokumentów prawnych 45
1.3.2. Prawo i obraz – nowy nurt badawczy 48
Rozdział 2. Uzasadnienie sądowe – charakterystyka i funkcje 51
2.1. Charakterystyka uzasadnienia sądowego 51
2.1.1. Idea uzasadniania decyzji sądowych 51
2.1.2. Definicja uzasadnienia sądowego 52
2.1.3. Dwa modele uzasadnienia sądowego 55
2.1.4. Podmiotowy wymiar uzasadnienia sądowego 57
2.1.5. Elementy wpływające na charakter uzasadnienia sądowego 59
2.1.5.1. Wymogi prawne 59
2.1.5.2. Tradycja 64
2.1.5.3. Indywidualny styl autora 69
2.2. Funkcje uzasadnienia sądowego 73
2.2.1. Pojęcie funkcji 73
2.2.2. Sposób opracowania katalogu funkcji uzasadnienia sądowego 74
2.2.3. Katalog funkcji uzasadnienia sądowego 78
2.2.3.1. Funkcja racjonalizacyjna 78
2.2.3.1.1. Przedstawienie racji 79
2.2.3.1.2. Wyjaśnienie racji 80
2.2.3.1.3. Przekonywanie do racji 81
2.2.3.2. Funkcja dokumentacyjna 82
2.2.3.2.1. Źródło prawa 83
2.2.3.2.2. Warunek kontroli 85
2.2.3.2.3. Źródło wiedzy o prawie 85
2.2.3.3. Funkcja realizowania założeń aksjologicznych danego porządku prawnego 86
2.2.3.3.1. Transparentność działań władzy sądowniczej 87
2.2.3.3.2. Narzędzie uczestniczenia w dyskursie publicznym 88
2.2.3.3.3. Wypełnienie obowiązku wynikającego z norm prawnych 90
Rozdział 3. Praktyka wykorzystywania nietekstualnych elementów w uzasadnieniach sądowych 93
3.1. Charakterystyka praktyki 93
3.1.1. Definicja nietekstualnych elementów w uzasadnieniach sądowych oraz praktyki ich wykorzystywania 93
3.1.2. Skala zjawiska 95
3.1.2.1. Dane dotyczące Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych 95
3.1.2.2. Dane dotyczące polskich sądów 98
3.1.2.3. Prognozy o rozpowszechnianiu się praktyki 100
3.1.3. Typologia nietekstualnych elementów 101
3.1.3.1. Kryterium charakteru 102
3.1.3.2. Kryterium zmysłu 104
3.1.3.3. Kryterium rodzaju uzasadnienia sądowego 104
3.1.3.4. Kryterium miejsca 105
3.1.3.5. Kryterium rodzaju gałęzi prawa 106
3.1.3.6. Kryterium źródła pochodzenia 106
3.1.3.7. Kryterium związku ze sprawą 107
3.1.3.8. Kryterium obecności komentarza 108
3.2. Dyskurs na temat nietekstualnych elementów 108
3.2.1. Dotychczasowe studia nad nietekstualnymi elementami 109
3.2.2. Ocena nietekstualnych elementów 110
3.2.2.1. Ocena przedstawicieli nauki prawa 110
3.2.2.2. Ocena sędziów 112
3.3. Problematyzacja wykorzystywania nietekstualnych elementów 116
Rozdział 4. Nietekstualne elementy z perspektywy funkcji racjonalizacyjnej 119
4.1. Sposoby wykorzystywania nietekstualnych elementów w uzasadnieniach sądowych 119
4.1.1. Nietekstualne elementy bezpośrednio związane ze sprawą 119
4.1.1.1. Wyjaśnianie pojęć 120
4.1.1.2. Prezentacja danych 124
4.1.1.3. Zobrazowanie stanu faktycznego 127
4.1.1.3.1. Problem wybiórczości i braku reprezentatywności nietekstualnych elementów pochodzących z materiału dowodowego sprawy 129
4.1.2. Nietekstualne elementy pośrednio związane ze sprawą 132
4.1.2.1. Wyrażanie opinii sędziego 132
4.2. Nietekstualny element jako argument 134
4.2.1. Strategia oparta na kryterium prawdy 135
4.2.1.1. Interpretacja fotografii i nagrań filmowych 136
4.2.1.2. Anonimizacja danych 141
4.2.2. Strategia oparta na kryterium słuszności 145
Rozdział 5. Nietekstualne elementy z perspektywy funkcji dokumentacyjnej 151
5.1. Nietekstualny element jako integralna część uzasadnienia sądowego 151
5.1.1. Brak nietekstualnych elementów w elektronicznych bazach danych prawniczych 152
5.1.2. Przekształcenia nietekstualnych elementów w elektronicznych bazach danych prawniczych 156
5.2. Nietekstualny element a korzystanie z uzasadnienia sądowego 161
5.2.1. Problemy z korzystaniem z uzasadnienia sądowego z nietekstualnym elementem 161
5.2.1.1. Ignorowanie nietekstualnego elementu 161
5.2.1.2. Brak edukacji oraz standardów korzystania z nietekstualnych elementów 163
5.2.2. Problemy z korzystaniem z uzasadnienia sądowego z niedostępnym nietekstualnym elementem 170
5.2.2.1. Niedostępność nietekstualnych elementów zawartych bezpośrednio w uzasadnieniu sądowym 170
5.2.2.2. Nieaktywne hiperłącza 173
Rozdział 6. Nietekstualne elementy z perspektywy funkcji realizowania założeń aksjologicznych danego porządku prawnego 179
6.1. Nietekstualne elementy a demokratyczne wartości 179
6.1.1. Nietekstualny element a transparentność działań władzy sądowniczej 179
6.1.1.1. Badanie społecznej oceny procesu decyzyjnego w sprawie Scott v. Harris 185
6.1.1.2. Komentarz do nietekstualnych elementów 188
6.1.2. Nietekstualny element a komunikowanie się władzy sądowniczej 189
6.1.2.1. Nietekstualny element a styl uzasadnienia sądowego 189
6.1.2.2. Nietekstualny element a „popkulturyzacja” prawa 195
6.1.2.3. Nietekstualny element a wizerunek wymiaru sprawiedliwości 200
6.2. Czy wykorzystywanie nietekstualnych elementów powinno zostać uregulowane? 205
6.2.1. Podmioty wyznaczające standardy 205
6.2.2. Nietekstualne elementy a etyka sędziowska 206
Podsumowanie 209
1. Wnioski 209
2. Zalecenia i wskazówki dotyczące praktyki 212
2.1. Osoby odpowiedzialne za publikowanie orzecznictwa sądowego 213
2.2. Sędziowie 213
2.3. Przedstawiciele nauki prawa oraz organy i instytucje, których działalność dotyczy orzecznictwa sądowego 215
2.4. Badacze praktyki 216
3. Uzasadnienia sądowe w toku przemian 217
Spis źródeł 219
Wykaz skrótów 247
Indeks 249
1. Przedmiot 15
2. Cele 16
3. Metodologia 18
3.1. Metoda dogmatyczna 19
3.2. Modelowanie 21
3.3. Krytyczna analiza literatury 21
3.4. Zogniskowany wywiad grupowy 23
4. Zagadnienia niepodejmowane w monografii 24
5. Struktura 26
Rozdział 1. Prawo a zmiany społeczno-kulturowe dotyczące obrazu 29
1.1. Obraz i związane z nim zmiany społeczno-kulturowe 30
1.1.1. Obraz a tekst 30
1.1.2. Rosnące znaczenie obrazów w rzeczywistości społecznej 32
1.2. Obraz a „werbocentryzm” prawa 34
1.2.1. Obraz a irracjonalność i emocje 34
1.2.2. Mity na temat kultury wizualnej 36
1.2.3. Czy obrazy wywołują kryzys w prawie? 38
1.3. Obraz w prawie 39
1.3.1. Obecność obrazu w różnych obszarach prawa 39
1.3.1.1. Obraz jako przedmiot regulacji prawnych 40
1.3.1.2. Obraz jako element regulacji prawnych 40
1.3.1.3. Obraz jako narzędzie komunikowania prawa 42
1.3.1.4. Obraz jako źródło informacji w postępowaniu sądowym 44
1.3.1.5. Obraz jako element dokumentów prawnych 45
1.3.2. Prawo i obraz – nowy nurt badawczy 48
Rozdział 2. Uzasadnienie sądowe – charakterystyka i funkcje 51
2.1. Charakterystyka uzasadnienia sądowego 51
2.1.1. Idea uzasadniania decyzji sądowych 51
2.1.2. Definicja uzasadnienia sądowego 52
2.1.3. Dwa modele uzasadnienia sądowego 55
2.1.4. Podmiotowy wymiar uzasadnienia sądowego 57
2.1.5. Elementy wpływające na charakter uzasadnienia sądowego 59
2.1.5.1. Wymogi prawne 59
2.1.5.2. Tradycja 64
2.1.5.3. Indywidualny styl autora 69
2.2. Funkcje uzasadnienia sądowego 73
2.2.1. Pojęcie funkcji 73
2.2.2. Sposób opracowania katalogu funkcji uzasadnienia sądowego 74
2.2.3. Katalog funkcji uzasadnienia sądowego 78
2.2.3.1. Funkcja racjonalizacyjna 78
2.2.3.1.1. Przedstawienie racji 79
2.2.3.1.2. Wyjaśnienie racji 80
2.2.3.1.3. Przekonywanie do racji 81
2.2.3.2. Funkcja dokumentacyjna 82
2.2.3.2.1. Źródło prawa 83
2.2.3.2.2. Warunek kontroli 85
2.2.3.2.3. Źródło wiedzy o prawie 85
2.2.3.3. Funkcja realizowania założeń aksjologicznych danego porządku prawnego 86
2.2.3.3.1. Transparentność działań władzy sądowniczej 87
2.2.3.3.2. Narzędzie uczestniczenia w dyskursie publicznym 88
2.2.3.3.3. Wypełnienie obowiązku wynikającego z norm prawnych 90
Rozdział 3. Praktyka wykorzystywania nietekstualnych elementów w uzasadnieniach sądowych 93
3.1. Charakterystyka praktyki 93
3.1.1. Definicja nietekstualnych elementów w uzasadnieniach sądowych oraz praktyki ich wykorzystywania 93
3.1.2. Skala zjawiska 95
3.1.2.1. Dane dotyczące Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych 95
3.1.2.2. Dane dotyczące polskich sądów 98
3.1.2.3. Prognozy o rozpowszechnianiu się praktyki 100
3.1.3. Typologia nietekstualnych elementów 101
3.1.3.1. Kryterium charakteru 102
3.1.3.2. Kryterium zmysłu 104
3.1.3.3. Kryterium rodzaju uzasadnienia sądowego 104
3.1.3.4. Kryterium miejsca 105
3.1.3.5. Kryterium rodzaju gałęzi prawa 106
3.1.3.6. Kryterium źródła pochodzenia 106
3.1.3.7. Kryterium związku ze sprawą 107
3.1.3.8. Kryterium obecności komentarza 108
3.2. Dyskurs na temat nietekstualnych elementów 108
3.2.1. Dotychczasowe studia nad nietekstualnymi elementami 109
3.2.2. Ocena nietekstualnych elementów 110
3.2.2.1. Ocena przedstawicieli nauki prawa 110
3.2.2.2. Ocena sędziów 112
3.3. Problematyzacja wykorzystywania nietekstualnych elementów 116
Rozdział 4. Nietekstualne elementy z perspektywy funkcji racjonalizacyjnej 119
4.1. Sposoby wykorzystywania nietekstualnych elementów w uzasadnieniach sądowych 119
4.1.1. Nietekstualne elementy bezpośrednio związane ze sprawą 119
4.1.1.1. Wyjaśnianie pojęć 120
4.1.1.2. Prezentacja danych 124
4.1.1.3. Zobrazowanie stanu faktycznego 127
4.1.1.3.1. Problem wybiórczości i braku reprezentatywności nietekstualnych elementów pochodzących z materiału dowodowego sprawy 129
4.1.2. Nietekstualne elementy pośrednio związane ze sprawą 132
4.1.2.1. Wyrażanie opinii sędziego 132
4.2. Nietekstualny element jako argument 134
4.2.1. Strategia oparta na kryterium prawdy 135
4.2.1.1. Interpretacja fotografii i nagrań filmowych 136
4.2.1.2. Anonimizacja danych 141
4.2.2. Strategia oparta na kryterium słuszności 145
Rozdział 5. Nietekstualne elementy z perspektywy funkcji dokumentacyjnej 151
5.1. Nietekstualny element jako integralna część uzasadnienia sądowego 151
5.1.1. Brak nietekstualnych elementów w elektronicznych bazach danych prawniczych 152
5.1.2. Przekształcenia nietekstualnych elementów w elektronicznych bazach danych prawniczych 156
5.2. Nietekstualny element a korzystanie z uzasadnienia sądowego 161
5.2.1. Problemy z korzystaniem z uzasadnienia sądowego z nietekstualnym elementem 161
5.2.1.1. Ignorowanie nietekstualnego elementu 161
5.2.1.2. Brak edukacji oraz standardów korzystania z nietekstualnych elementów 163
5.2.2. Problemy z korzystaniem z uzasadnienia sądowego z niedostępnym nietekstualnym elementem 170
5.2.2.1. Niedostępność nietekstualnych elementów zawartych bezpośrednio w uzasadnieniu sądowym 170
5.2.2.2. Nieaktywne hiperłącza 173
Rozdział 6. Nietekstualne elementy z perspektywy funkcji realizowania założeń aksjologicznych danego porządku prawnego 179
6.1. Nietekstualne elementy a demokratyczne wartości 179
6.1.1. Nietekstualny element a transparentność działań władzy sądowniczej 179
6.1.1.1. Badanie społecznej oceny procesu decyzyjnego w sprawie Scott v. Harris 185
6.1.1.2. Komentarz do nietekstualnych elementów 188
6.1.2. Nietekstualny element a komunikowanie się władzy sądowniczej 189
6.1.2.1. Nietekstualny element a styl uzasadnienia sądowego 189
6.1.2.2. Nietekstualny element a „popkulturyzacja” prawa 195
6.1.2.3. Nietekstualny element a wizerunek wymiaru sprawiedliwości 200
6.2. Czy wykorzystywanie nietekstualnych elementów powinno zostać uregulowane? 205
6.2.1. Podmioty wyznaczające standardy 205
6.2.2. Nietekstualne elementy a etyka sędziowska 206
Podsumowanie 209
1. Wnioski 209
2. Zalecenia i wskazówki dotyczące praktyki 212
2.1. Osoby odpowiedzialne za publikowanie orzecznictwa sądowego 213
2.2. Sędziowie 213
2.3. Przedstawiciele nauki prawa oraz organy i instytucje, których działalność dotyczy orzecznictwa sądowego 215
2.4. Badacze praktyki 216
3. Uzasadnienia sądowe w toku przemian 217
Spis źródeł 219
Wykaz skrótów 247
Indeks 249
Nietekstualne elementy w uzasadnieniach sądowych
SPIS TREŚCI
Wstęp 11
1. Przedmiot 15
2. Cele 16
3. Metodologia 18
3.1. Metoda dogmatyczna 19
3.2. Modelowanie 21
3.3. Krytyczna analiza literatury 21
3.4. Zogniskowany wywiad grupowy 23
4. Zagadnienia niepodejmowane w monografii 24
5. Struktura 26
Rozdział 1. Prawo a zmiany społeczno-kulturowe dotyczące obrazu 29
1.1. Obraz i związane z nim zmiany społeczno-kulturowe 30
1.1.1. Obraz a tekst 30
1.1.2. Rosnące znaczenie obrazów w rzeczywistości społecznej 32
1.2. Obraz a „werbocentryzm” prawa 34
1.2.1. Obraz a irracjonalność i emocje 34
1.2.2. Mity na temat kultury wizualnej 36
1.2.3. Czy obrazy wywołują kryzys w prawie? 38
1.3. Obraz w prawie 39
1.3.1. Obecność obrazu w różnych obszarach prawa 39
1.3.1.1. Obraz jako przedmiot regulacji prawnych 40
1.3.1.2. Obraz jako element regulacji prawnych 40
1.3.1.3. Obraz jako narzędzie komunikowania prawa 42
1.3.1.4. Obraz jako źródło informacji w postępowaniu sądowym 44
1.3.1.5. Obraz jako element dokumentów prawnych 45
1.3.2. Prawo i obraz – nowy nurt badawczy 48
Rozdział 2. Uzasadnienie sądowe – charakterystyka i funkcje 51
2.1. Charakterystyka uzasadnienia sądowego 51
2.1.1. Idea uzasadniania decyzji sądowych 51
2.1.2. Definicja uzasadnienia sądowego 52
2.1.3. Dwa modele uzasadnienia sądowego 55
2.1.4. Podmiotowy wymiar uzasadnienia sądowego 57
2.1.5. Elementy wpływające na charakter uzasadnienia sądowego 59
2.1.5.1. Wymogi prawne 59
2.1.5.2. Tradycja 64
2.1.5.3. Indywidualny styl autora 69
2.2. Funkcje uzasadnienia sądowego 73
2.2.1. Pojęcie funkcji 73
2.2.2. Sposób opracowania katalogu funkcji uzasadnienia sądowego 74
2.2.3. Katalog funkcji uzasadnienia sądowego 78
2.2.3.1. Funkcja racjonalizacyjna 78
2.2.3.1.1. Przedstawienie racji 79
2.2.3.1.2. Wyjaśnienie racji 80
2.2.3.1.3. Przekonywanie do racji 81
2.2.3.2. Funkcja dokumentacyjna 82
2.2.3.2.1. Źródło prawa 83
2.2.3.2.2. Warunek kontroli 85
2.2.3.2.3. Źródło wiedzy o prawie 85
2.2.3.3. Funkcja realizowania założeń aksjologicznych danego porządku prawnego 86
2.2.3.3.1. Transparentność działań władzy sądowniczej 87
2.2.3.3.2. Narzędzie uczestniczenia w dyskursie publicznym 88
2.2.3.3.3. Wypełnienie obowiązku wynikającego z norm prawnych 90
Rozdział 3. Praktyka wykorzystywania nietekstualnych elementów w uzasadnieniach sądowych 93
3.1. Charakterystyka praktyki 93
3.1.1. Definicja nietekstualnych elementów w uzasadnieniach sądowych oraz praktyki ich wykorzystywania 93
3.1.2. Skala zjawiska 95
3.1.2.1. Dane dotyczące Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych 95
3.1.2.2. Dane dotyczące polskich sądów 98
3.1.2.3. Prognozy o rozpowszechnianiu się praktyki 100
3.1.3. Typologia nietekstualnych elementów 101
3.1.3.1. Kryterium charakteru 102
3.1.3.2. Kryterium zmysłu 104
3.1.3.3. Kryterium rodzaju uzasadnienia sądowego 104
3.1.3.4. Kryterium miejsca 105
3.1.3.5. Kryterium rodzaju gałęzi prawa 106
3.1.3.6. Kryterium źródła pochodzenia 106
3.1.3.7. Kryterium związku ze sprawą 107
3.1.3.8. Kryterium obecności komentarza 108
3.2. Dyskurs na temat nietekstualnych elementów 108
3.2.1. Dotychczasowe studia nad nietekstualnymi elementami 109
3.2.2. Ocena nietekstualnych elementów 110
3.2.2.1. Ocena przedstawicieli nauki prawa 110
3.2.2.2. Ocena sędziów 112
3.3. Problematyzacja wykorzystywania nietekstualnych elementów 116
Rozdział 4. Nietekstualne elementy z perspektywy funkcji racjonalizacyjnej 119
4.1. Sposoby wykorzystywania nietekstualnych elementów w uzasadnieniach sądowych 119
4.1.1. Nietekstualne elementy bezpośrednio związane ze sprawą 119
4.1.1.1. Wyjaśnianie pojęć 120
4.1.1.2. Prezentacja danych 124
4.1.1.3. Zobrazowanie stanu faktycznego 127
4.1.1.3.1. Problem wybiórczości i braku reprezentatywności nietekstualnych elementów pochodzących z materiału dowodowego sprawy 129
4.1.2. Nietekstualne elementy pośrednio związane ze sprawą 132
4.1.2.1. Wyrażanie opinii sędziego 132
4.2. Nietekstualny element jako argument 134
4.2.1. Strategia oparta na kryterium prawdy 135
4.2.1.1. Interpretacja fotografii i nagrań filmowych 136
4.2.1.2. Anonimizacja danych 141
4.2.2. Strategia oparta na kryterium słuszności 145
Rozdział 5. Nietekstualne elementy z perspektywy funkcji dokumentacyjnej 151
5.1. Nietekstualny element jako integralna część uzasadnienia sądowego 151
5.1.1. Brak nietekstualnych elementów w elektronicznych bazach danych prawniczych 152
5.1.2. Przekształcenia nietekstualnych elementów w elektronicznych bazach danych prawniczych 156
5.2. Nietekstualny element a korzystanie z uzasadnienia sądowego 161
5.2.1. Problemy z korzystaniem z uzasadnienia sądowego z nietekstualnym elementem 161
5.2.1.1. Ignorowanie nietekstualnego elementu 161
5.2.1.2. Brak edukacji oraz standardów korzystania z nietekstualnych elementów 163
5.2.2. Problemy z korzystaniem z uzasadnienia sądowego z niedostępnym nietekstualnym elementem 170
5.2.2.1. Niedostępność nietekstualnych elementów zawartych bezpośrednio w uzasadnieniu sądowym 170
5.2.2.2. Nieaktywne hiperłącza 173
Rozdział 6. Nietekstualne elementy z perspektywy funkcji realizowania założeń aksjologicznych danego porządku prawnego 179
6.1. Nietekstualne elementy a demokratyczne wartości 179
6.1.1. Nietekstualny element a transparentność działań władzy sądowniczej 179
6.1.1.1. Badanie społecznej oceny procesu decyzyjnego w sprawie Scott v. Harris 185
6.1.1.2. Komentarz do nietekstualnych elementów 188
6.1.2. Nietekstualny element a komunikowanie się władzy sądowniczej 189
6.1.2.1. Nietekstualny element a styl uzasadnienia sądowego 189
6.1.2.2. Nietekstualny element a „popkulturyzacja” prawa 195
6.1.2.3. Nietekstualny element a wizerunek wymiaru sprawiedliwości 200
6.2. Czy wykorzystywanie nietekstualnych elementów powinno zostać uregulowane? 205
6.2.1. Podmioty wyznaczające standardy 205
6.2.2. Nietekstualne elementy a etyka sędziowska 206
Podsumowanie 209
1. Wnioski 209
2. Zalecenia i wskazówki dotyczące praktyki 212
2.1. Osoby odpowiedzialne za publikowanie orzecznictwa sądowego 213
2.2. Sędziowie 213
2.3. Przedstawiciele nauki prawa oraz organy i instytucje, których działalność dotyczy orzecznictwa sądowego 215
2.4. Badacze praktyki 216
3. Uzasadnienia sądowe w toku przemian 217
Spis źródeł 219
Wykaz skrótów 247
Indeks 249
1. Przedmiot 15
2. Cele 16
3. Metodologia 18
3.1. Metoda dogmatyczna 19
3.2. Modelowanie 21
3.3. Krytyczna analiza literatury 21
3.4. Zogniskowany wywiad grupowy 23
4. Zagadnienia niepodejmowane w monografii 24
5. Struktura 26
Rozdział 1. Prawo a zmiany społeczno-kulturowe dotyczące obrazu 29
1.1. Obraz i związane z nim zmiany społeczno-kulturowe 30
1.1.1. Obraz a tekst 30
1.1.2. Rosnące znaczenie obrazów w rzeczywistości społecznej 32
1.2. Obraz a „werbocentryzm” prawa 34
1.2.1. Obraz a irracjonalność i emocje 34
1.2.2. Mity na temat kultury wizualnej 36
1.2.3. Czy obrazy wywołują kryzys w prawie? 38
1.3. Obraz w prawie 39
1.3.1. Obecność obrazu w różnych obszarach prawa 39
1.3.1.1. Obraz jako przedmiot regulacji prawnych 40
1.3.1.2. Obraz jako element regulacji prawnych 40
1.3.1.3. Obraz jako narzędzie komunikowania prawa 42
1.3.1.4. Obraz jako źródło informacji w postępowaniu sądowym 44
1.3.1.5. Obraz jako element dokumentów prawnych 45
1.3.2. Prawo i obraz – nowy nurt badawczy 48
Rozdział 2. Uzasadnienie sądowe – charakterystyka i funkcje 51
2.1. Charakterystyka uzasadnienia sądowego 51
2.1.1. Idea uzasadniania decyzji sądowych 51
2.1.2. Definicja uzasadnienia sądowego 52
2.1.3. Dwa modele uzasadnienia sądowego 55
2.1.4. Podmiotowy wymiar uzasadnienia sądowego 57
2.1.5. Elementy wpływające na charakter uzasadnienia sądowego 59
2.1.5.1. Wymogi prawne 59
2.1.5.2. Tradycja 64
2.1.5.3. Indywidualny styl autora 69
2.2. Funkcje uzasadnienia sądowego 73
2.2.1. Pojęcie funkcji 73
2.2.2. Sposób opracowania katalogu funkcji uzasadnienia sądowego 74
2.2.3. Katalog funkcji uzasadnienia sądowego 78
2.2.3.1. Funkcja racjonalizacyjna 78
2.2.3.1.1. Przedstawienie racji 79
2.2.3.1.2. Wyjaśnienie racji 80
2.2.3.1.3. Przekonywanie do racji 81
2.2.3.2. Funkcja dokumentacyjna 82
2.2.3.2.1. Źródło prawa 83
2.2.3.2.2. Warunek kontroli 85
2.2.3.2.3. Źródło wiedzy o prawie 85
2.2.3.3. Funkcja realizowania założeń aksjologicznych danego porządku prawnego 86
2.2.3.3.1. Transparentność działań władzy sądowniczej 87
2.2.3.3.2. Narzędzie uczestniczenia w dyskursie publicznym 88
2.2.3.3.3. Wypełnienie obowiązku wynikającego z norm prawnych 90
Rozdział 3. Praktyka wykorzystywania nietekstualnych elementów w uzasadnieniach sądowych 93
3.1. Charakterystyka praktyki 93
3.1.1. Definicja nietekstualnych elementów w uzasadnieniach sądowych oraz praktyki ich wykorzystywania 93
3.1.2. Skala zjawiska 95
3.1.2.1. Dane dotyczące Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych 95
3.1.2.2. Dane dotyczące polskich sądów 98
3.1.2.3. Prognozy o rozpowszechnianiu się praktyki 100
3.1.3. Typologia nietekstualnych elementów 101
3.1.3.1. Kryterium charakteru 102
3.1.3.2. Kryterium zmysłu 104
3.1.3.3. Kryterium rodzaju uzasadnienia sądowego 104
3.1.3.4. Kryterium miejsca 105
3.1.3.5. Kryterium rodzaju gałęzi prawa 106
3.1.3.6. Kryterium źródła pochodzenia 106
3.1.3.7. Kryterium związku ze sprawą 107
3.1.3.8. Kryterium obecności komentarza 108
3.2. Dyskurs na temat nietekstualnych elementów 108
3.2.1. Dotychczasowe studia nad nietekstualnymi elementami 109
3.2.2. Ocena nietekstualnych elementów 110
3.2.2.1. Ocena przedstawicieli nauki prawa 110
3.2.2.2. Ocena sędziów 112
3.3. Problematyzacja wykorzystywania nietekstualnych elementów 116
Rozdział 4. Nietekstualne elementy z perspektywy funkcji racjonalizacyjnej 119
4.1. Sposoby wykorzystywania nietekstualnych elementów w uzasadnieniach sądowych 119
4.1.1. Nietekstualne elementy bezpośrednio związane ze sprawą 119
4.1.1.1. Wyjaśnianie pojęć 120
4.1.1.2. Prezentacja danych 124
4.1.1.3. Zobrazowanie stanu faktycznego 127
4.1.1.3.1. Problem wybiórczości i braku reprezentatywności nietekstualnych elementów pochodzących z materiału dowodowego sprawy 129
4.1.2. Nietekstualne elementy pośrednio związane ze sprawą 132
4.1.2.1. Wyrażanie opinii sędziego 132
4.2. Nietekstualny element jako argument 134
4.2.1. Strategia oparta na kryterium prawdy 135
4.2.1.1. Interpretacja fotografii i nagrań filmowych 136
4.2.1.2. Anonimizacja danych 141
4.2.2. Strategia oparta na kryterium słuszności 145
Rozdział 5. Nietekstualne elementy z perspektywy funkcji dokumentacyjnej 151
5.1. Nietekstualny element jako integralna część uzasadnienia sądowego 151
5.1.1. Brak nietekstualnych elementów w elektronicznych bazach danych prawniczych 152
5.1.2. Przekształcenia nietekstualnych elementów w elektronicznych bazach danych prawniczych 156
5.2. Nietekstualny element a korzystanie z uzasadnienia sądowego 161
5.2.1. Problemy z korzystaniem z uzasadnienia sądowego z nietekstualnym elementem 161
5.2.1.1. Ignorowanie nietekstualnego elementu 161
5.2.1.2. Brak edukacji oraz standardów korzystania z nietekstualnych elementów 163
5.2.2. Problemy z korzystaniem z uzasadnienia sądowego z niedostępnym nietekstualnym elementem 170
5.2.2.1. Niedostępność nietekstualnych elementów zawartych bezpośrednio w uzasadnieniu sądowym 170
5.2.2.2. Nieaktywne hiperłącza 173
Rozdział 6. Nietekstualne elementy z perspektywy funkcji realizowania założeń aksjologicznych danego porządku prawnego 179
6.1. Nietekstualne elementy a demokratyczne wartości 179
6.1.1. Nietekstualny element a transparentność działań władzy sądowniczej 179
6.1.1.1. Badanie społecznej oceny procesu decyzyjnego w sprawie Scott v. Harris 185
6.1.1.2. Komentarz do nietekstualnych elementów 188
6.1.2. Nietekstualny element a komunikowanie się władzy sądowniczej 189
6.1.2.1. Nietekstualny element a styl uzasadnienia sądowego 189
6.1.2.2. Nietekstualny element a „popkulturyzacja” prawa 195
6.1.2.3. Nietekstualny element a wizerunek wymiaru sprawiedliwości 200
6.2. Czy wykorzystywanie nietekstualnych elementów powinno zostać uregulowane? 205
6.2.1. Podmioty wyznaczające standardy 205
6.2.2. Nietekstualne elementy a etyka sędziowska 206
Podsumowanie 209
1. Wnioski 209
2. Zalecenia i wskazówki dotyczące praktyki 212
2.1. Osoby odpowiedzialne za publikowanie orzecznictwa sądowego 213
2.2. Sędziowie 213
2.3. Przedstawiciele nauki prawa oraz organy i instytucje, których działalność dotyczy orzecznictwa sądowego 215
2.4. Badacze praktyki 216
3. Uzasadnienia sądowe w toku przemian 217
Spis źródeł 219
Wykaz skrótów 247
Indeks 249
Wybierz rozdziały:
Wartość zamówienia:
0.00 zł