SPIS TREŚCI

Wstęp  7

1. Ideologia jako przedmiot badań nauk społecznych i „aksjologiczny regulator” edukacji  11
1.1. Klasyczne ujęcia ideologii jako nauki i zjawiska społecznego  12
1.2. Współczesne ujęcia i interpretacje zjawiska ideologii w naukach społecznych  15

2. Między politycznością a upolitycznieniem edukacji. Wpływ wybranych ideologii politycznych na teorię i praktykę edukacji  25
2.1. Polityka i państwo a edukacja  25
2.2. Podstawowe ideologie polityczno-społeczne i ich związki z edukacją  33
2.2.1. Ideologia liberalna i neoliberalna – cechy charakterystyczne i związki z edukacją 33
2.2.2. Konserwatyzm i neokonserwatyzm – konstytutywne idee i związki z edukacją  44
2.2.3. Nurty lewicowe ideologii politycznych: marksizm, socjalizm, ideologia socjaldemokratyczna  53

3. Ideologie edukacyjne – próba ustalenia znaczeń, egzemplifikacje  67
3.1. Ideologia edukacyjna – charakterystyka zjawiska  67
3.2. Odmiany ideologii edukacyjnych i wychowawczych  76

4. Pytanie o edukację bez ideologii  87

5. Metodologiczne podstawy badań własnych  99
5.1. Cel, problemy oraz metody badań  100
5.2. Klucz kategoryzacji do analizy treści – główne narzędzie badań  105

6. Zakresy hybrydyzacji ideologii edukacyjnych przez polityków PiS, PO, PSL, SLD – wyniki badań własnych  139
6.1. Wartości jako podstawy ideologii edukacyjnych  139
6.2. Problemy wychowania i kształcenia w Polsce 148
6.3. Propozycje rozwiązywania bieżących trudności w obszarze edukacji  165
6.4. Cele wychowania i kształcenia jako element ideologii edukacyjnych  192
6.5. Rola nauczyciela i/lub wychowawcy oraz ucznia i/lub wychowanka w wypowiedziach polityków  209
6.6. Metody i środki preferowane przez polityków w edukacji  218
6.7. Znaczenie grup, instytucji, środowisk społecznych w edukacji w poglądach polityków  224

7. Hybrydy ideologii edukacyjnych współczesnych polityków. „Nowe jakości” w rozumieniu rzeczywistości edukacyjnej?  231
7.1. Mieszanie elementów ideologii edukacyjnych w myśleniu i działaniu polityków PiS  232
7.2. Mieszanie elementów ideologii edukacyjnych w myśleniu i działaniu polityków PO  235
7.3. Mieszanie elementów ideologii edukacyjnych w myśleniu i działaniu polityków PSL  237
7.4. Mieszanie elementów ideologii edukacyjnych w myśleniu i działaniu polityków SLD 241
7.5. Nakładanie się i współwystępowanie elementów ideologii  edukacyjnych w poglądach i propozycjach badanych polityków jako ich główna cecha myślenia o edukacji  243

Zakończenie. Hybryda ideologii edukacyjnej – „nowa jakość” czy propozycja „sprzecznego i niemożliwego”?  247

Aneks  249
Aneks 1. Spis i sposób kodowania programów wyborczych partii politycznych  249
Aneks 2. Spis i sposób kodowania artykułów prasowych  250
Aneks 3. Spis i sposób kodowania blogów polityków  255
Aneks 4. Wywiady – sposób kodowania  257

Bibliografia  259
Streszczenie  273