SPIS TREŚCI
Podziękowania 17
Przedmowa 19
Wstęp 25
Rozdział 1. Integracja sensoryczna 29
Wybór odpowiednich zajęć sensorycznych 32
Dwanaście oznak przeciążenia sensorycznego 32
Sport to nie wszystko! Pięćdziesiąt sposobów, by rozruszać dzieci 33
Nauka i zabawa na świeżym powietrzu 36
Bransoletka na spacer 37
Zabawa latem, zabawa zimą 37
Cały świat w domu 38
Stolik-piaskownica 38
Zabawy przy stoliku-piaskownicy 39
Trochę większy pająk 39
Tuzin pomysłów na zabawę z kartonem 39
Zabawy sensoryczne w łazience 41
Wszędzie pełno wody 41
Malowanie palcami 42
Dotykanie jedzenia 43
Zjedz mnie: przepisy na jadalną plastelinę 43
Patrz, jak się turlam! 44
Bujanie się i wirowanie 44
Czynności rozwijające motorykę dużą 45
Zabawy typu „Szymon mówi” 46
Zabawy kontaktowe przyjazne dzieciom 46
Czynności rozwijające motorykę małą 47
Kredki dla każdego 49
Kosz pełen zabawek 49
Ręcznie robione zabawki 50
Czy to szczotka do włosów? 50
Czynności rozwijające motorykę ust 51
Balonomania 53
Zabawy z bańkami 54
Podłoga jest za twarda! 55
Widzenie a wzrok 56
Świat pod lupą 59
Spostrzeganie figury i tła 59
Pierwsza pomoc sensoryczna 60
Nauka samoregulacji 60
Radzenie sobie z nieprzyjemnymi dźwiękami 61
Słuchawki – zalety i wady 61
Chodzenie na palcach 62
Co tak fajnie pachnie? 63
Czy czujesz to, co ja? 64
To takie ciężkie! 65
Człowiek hamburger 66
Ściskający szal 66
Kryjówka 67
Poduszki z fasolą 67
Przede wszystkim wygoda 67
Preferencje odzieżowe 68
Jeszcze kilka słów o ubraniach 69
Prześpij się z tym 69
Spanie w obcym miejscu 70
Działania profilaktyczne 71
Dieta sensoryczna dla dzieci z podwrażliwością 71
Jak odróżnić nagradzanie od zaspokajania potrzeb 74
Nauka przez dotyk 76
Głęboki nacisk podczas siedzenia w ławce 76
Zostań na swoim miejscu 77
Teraz możesz spacerować po klasie 77
Czynności samostymulujące w klasie 78
Cele sensoryczne a indywidualny program edukacyjny (IEP) 78
Znów ten zapach szkoły 78
Zajęcia pozalekcyjne 79
Niebezpieczne, społecznie niewłaściwe czy tylko irytujące? 80
Rozdział 2. Komunikacja i język 83
Dociekliwi pytają 84
Pytanie o odwrotność 85
Cztery ważne słowa:
„Jestem tu dla ciebie” 86
Czy ono słyszy to, co ty? 86
Po pierwsze i najważniejsze:
zwróć jego uwagę 87
Między myślami 88
Przypominaj słowa, ucz języka 89
Zatrzymanie rozwoju mowy 89
Hierarchia praktycznych czynności, które pomagają dzieciom z autyzmem i zespołem Aspergera uczyć się mówienia 90
Więcej niż pojedyncze słowa 91
Nie zrażaj się chwilowymi zanikami mowy 92
Strategie wizualne 92
Przed skorzystaniem z harmonogramu 94
Kiedy używać harmonogramu graficznego? 95
Czy pomoc wizualna nadal jest potrzebna? 95
Dopasuj pomoc wizualną do stylu uczenia się dziecka 96
Jak używać harmonogramu graficznego? 96
Ekspresywne czy receptywne? 97
Technologia pomocnicza (AT) to więcej niż klawiatura 98
Wpływ środowiska na rozwój mowy 98
Odpowiednie środowisko językowe 99
Zasada dwóch minut 100
Dwusekundowa przerwa przed odpowiedzią 100
Podwieczorek: Nie chodzi tylko o jedzenie 101
Czas się pożegnać 101
Książki bez słów 102
Lektury dla dzieci myślących konkretnie 105
Opowiadania z powtarzającymi się frazami 107
Niech czytanie będzie zabawą 108
Wychowaj czytelnika: Co mogą zrobić rodzice 108
Mów to, co myślisz, myśl to, co mówisz 109
Jeśli podobał wam się film, przeczytajcie książkę 110
Uwaga na idiomy 110
Łowienie idiomów 112
Czasowniki frazowe 113
Homofony 114
Fiszki – zalety i wady 114
Nie tylko dla tygrysków: Zabawa na trampolinie 114
Wulgaryzmy 115
Prawie tak proste jak dwa razy dwa 117
Projektuj pracę dziecka 117
Zabawa z krzyżówkami 118
Kiedy niedostępność jest dobra 118
Pałeczka mówcy 119
Gra w obserwatora 119
Język w ruchu 119
W domowym kinie 120
Dzień i noc 121
Cele IEP związane z komunikacją 121
Zmniejsz tremę ucznia 124
Pomóż uczniom zrozumieć trudności językowe 124
Dlaczego mówimy 124
Zadawanie pytań i komentowanie 125
Komplementy 128
Cztery etapy komunikacji 129
Rozdział 3. Zachowanie 131
Mocne strony i słabości 134
Nie pytaj, dlaczego 134
Co się „chowa” w zachowaniu 134
Zachowanie a osobowość: Bierz pod uwagę jedno i drugie 136
Współpraca i dyscyplina 137
Nauka przez konsekwencje 138
„Jestem zły!” 140
Język znaków: Nie tylko dla baseballistów 141
Podkreślaj pozytywne zachowania 141
Skonstruuj barierę wizualną 141
Koncentracja w dwóch krokach 142
Strach przed łazienką = strach przed ciemnością 142
Opór/unikanie 142
Wrogość i agresja 145
Co robić w chwili załamania 147
Oby nie było gorzej: Jak uniknąć eskalacji kryzysu 148
Pomoc rówieśników i ostrzeżenia 148
Nauka elastyczności 149
Przyjemne sposoby na naukę elastycznego myślenia 149
Nie tylko przed lustrem: Pamiętniki i albumy z podróży 150
Jak pomóc dziecku, które się gryzie 150
Siedź na swoim miejscu 151
Sposoby na łagodną krytykę 152
Koniec dyskusji 153
Słyszę cię – koniec dyskusji 154
Systemy żetonowe 154
Umowy 156
Uważaj, jakie zachowanie wzmacniasz 158
Bliska pochwała 159
Sezonowe zainteresowania przez cały rok 159
Pukanie do drzwi 160
„Nie umiem” – kapsuła czasu 160
Akcja i reakcja 160
Poprawa własnego zachowania 161
Umożliwianie niewłaściwych zachowań 162
Tylko fakty! 166
To był dobry dzień 166
Rozdział 4. Życie codzienne 169
Kwestie wyboru 170
Wygrana to nie wszystko 173
Jeszcze chwilę? 174
Rozwój umiejętności przez zabawę 175
Nie krępuj się – rysuj na ścianie 176
Sposoby na zmniejszenie lęku separacyjnego 177
Jak przetrwać wizytę u fryzjera 178
Nie taki szampon straszny 181
Obcinanie paznokci 182
Zjedz chociaż trochę 183
Pomocne przystosowania żywieniowe 184
Wąskie preferencje żywieniowe 185
Kooperatywy spożywcze a specjalne diety 186
Jak skłonić dziecko do mycia zębów 187
Twój przyjaciel dentysta 189
Rany, zadrapania, siniaki 192
Wizyta w szpitalu 193
Sposoby na katar 194
Korzystanie z toalety 194
Korzystanie z toalet publicznych 194
Zapinanie ubrań 196
Wychodzenie z domu 197
Błyskotliwe riposty 198
Jedzenie w restauracji a autyzm 199
Przeprowadzka do nowego miejsca 201
Kiedy rodzic jest daleko 204
Próba stroju na ważną okazję 206
Przytulać czy nie przytulać 208
Wspólne zajęcia rodzeństwa 209
Czas dla rodzeństwa 209
Gazeta – okno na świat 210
Udane przyjęcie urodzinowe 211
Niekoniecznie tort 214
Niezwykłe prezenty dla niezwykłych dzieci 215
Przyjmowanie prezentów 217
Znaczenie ram 218
Autyzm a bezpieczeństwo 218
Bezpieczeństwo w ogrodzie 219
Bezpieczeństwo w domu dla kaskaderów i akrobatów 220
Kiedy dziecko nie śpi 220
Relaks przez oddychanie 222
Jak rozmawiać o śmierci z dzieckiem autystycznym 224
Zmieniaj tylko jedną rzecz naraz 225
Jak to przełknąć 225
Pomoc finansowa 225
Witaminy w aerozolu 226
Pozbądź się alergenów, zapobiegaj infekcjom uszu 226
Leki: Zachowaj ostrożność 227
Koło czytelników książek na temat autyzmu 228
Tak wiele książek, tak mało czasu 229
Robię to sam – okres przedszkolny 231
Umiem więcej – kiedy dziecko rośnie 232
Jestem bardzo samodzielny – starsze dziecko 233
Możesz zrobić to sam – niechęć do działania 233
Droga dziecka z autyzmem do dorosłości 235
Rozdział 5. Myślenie społeczne, życie w społeczności 239
Porównywanie społeczne 241
Dzielenie uwagi 242
Historyjki społeczne 243
Poproś o lekcję 244
Relacje ze światem zewnętrznym 244
Przyjaźnie z młodszymi dziećmi 245
Jak rozwijać umiejętność zabawy 245
Kontakty z rówieśnikami 245
Interakcje na placu zabaw 246
Pierwszy w kolejce – nie bez powodu 247
Tworzenie gry planszowej 248
Przystosowania gier planszowych 248
Zabawka idealna 249
Moje! Moje! Moje! 250
Nauka współpracy przez zabawę 252
Nauka współpracy przez jedzenie 252
Teoria umysłu 252
Przyjmowanie cudzej perspektywy 253
Rozumienie emocji 255
Rozpoznawanie emocji 256
Intensywność emocji 257
Oddzielanie uczuć od działań 258
Czym jest uprzejmość 259
Kontrolowanie złości 259
Szukanie rozwiązań 259
Nie wypada 260
Potrzebuję przerwy 261
Gdy najtrudniej powiedzieć „przepraszam” 262
Czy to sprawiedliwe? 263
Jak protestować 264
Przewidywanie 264
Proszenie o pomoc 265
Ucz szczerości, dając przykład 265
Każdy popełnia błędy 266
Kilka słów o „normalności” 268
Rozdział 6. Nauczyciele i uczniowie 271
To dobre dla wszystkich dzieci 273
Szanuj dziecko 273
Postaraj się mnie zrozumieć 273
Szukaj prawdziwej przyczyny 275
Nie ucz posłuszeństwa 275
Wyznaczony nauczyciel 276
Zajęcia w małej grupie 276
Wykorzystuj zainteresowania dziecka 276
Karta społeczna Shreka 277
Parawan pomaga w koncentracji 277
Miejsce do stania 277
Zmęczenie rąk 278
Rozgrzewka przed lekcją 278
Houston, nie mamy problemu ze zmianami 279
Most do zabawy w kółku 279
Udana zabawa w kółku – wskazówki 280
Grupy zabawy integracyjnej 281
Gotowe czy nie? 282
Pierwszy dzień w przedszkolu? Zaplanuj go wcześniej 285
Początki i zakończenia 285
Rzeczy do zrobienia później 287
Czynniki kulturowe i społeczne 287
Partnerstwo 288
Wybór specjalisty 288
Wybór programu edukacyjnego 289
Testy umiejętności 289
Bezpieczeństwo w szkolnym autobusie 289
Trudności z przetwarzaniem informacji dźwiękowych 290
Alarm przeciwpożarowy 290
Jedna umiejętność naraz 291
Zmniejsz odblask papieru 291
Oczy szeroko otwarte 291
Plan uczestnictwa 292
Nauka koncentracji 292
Wskazówki czy podpowiedzi? 295
Skuteczne podpowiadanie 296
Czy to okazja do nauki? 297
Zaangażowanie 298
Zatrzymaj się i stwórz plan 298
Wybór kroju pisma 299
Jak było w szkole? 300
Nowe tematy dla dziecka
o wąskich zainteresowaniach 301
Rodzic, nauczyciel, klasa 302
Natura w klasie 302
Pokochaj swoją klasę 303
Usuń zbędne rzeczy 304
Ogranicz fluorescencyjne oświetlenie 304
Cała klasa 305
Niech gazetki ścienne coś znaczą 306
„Najpierw…, a potem…”, a nie „jeśli,…, to…” 306
Ucz płynności/precyzji 307
Widzenie czasu 308
Przystosowania i modyfikacje programu 308
Prace domowe 310
Odpowiednie cele IEP 311
Żargon IEP 311
Asystent edukacyjny 312
Pomoc dla zastępcy nauczyciela 313
Prawa nauczycieli a edukacja specjalna 313
Wykształcona kadra 315
Moc rówieśników 316
Terapia przez sztukę 317
Nauka rysunku dla miłośników zdjęć 318
Uczeń nauczycielem 319
Kolorowy spacer 319
W poszukiwaniu dźwięków 319
Tak/Nie – gra językowa 320
Kto to jest? 320
Przypomnienia fotograficzne 321
Połącz ulubione zajęcie z mniej lubianym 321
Tworzenie pojęć 321
Idziemy na polowanie 322
Jak masz na imię? 323
Lustereczko powiedz przecie 323
Ucz sukcesu 324
Czy odwiedzać dziecko w szkole? 324
Zaprojektowane z myślą o dziecku z zespołem Aspergera 324
Kiedy, kiedy, kiedy? 325
Trening czyni mistrza 325
Czym rysować 326
Łatwe przystosowania na lekcjach wychowania fizycznego 326
Niekoniecznie rowerek 328
Przyzwyczajanie do pracy w grupie 329
Sposoby na udaną adaptację 329
Kontrola perseweracji 331
Natura biegacza 331
Rozbrajanie 332
Nie pocieszaj 332
Nie pozwalaj na poniżanie 332
Idealne warunki do nauki 333
Zmniejsz odległość między szkołą a „prawdziwym życiem” 334
Wykorzystaj indywidualne zainteresowania do nauki matematyki 334
Kinestetyczne uczenie matematyki 335
Więcej matematycznych sztuczek 335
Kinestetyczne uczenie alfabetu 336
Sprawozdanie dla nauczyciela 336
Koniec wakacji: Jak wrócić do szkoły 338
Skuteczny rzecznik 339
Potrzebna mediacja! 343
Zadawaj ważne pytania 344
Pozytywne partnerstwo 346
Przypisy 349
Indeks 353
O autorkach 355