Wszechstronniczość. Wydanie 2
O deliberacji w polityce zdrowotnej z uwzględnieniem emocji, interesów własnych i wiedzy eksperckiej
Liczba stron: 394
Format: 15,8x23,5 cm
Rok wydania: 2023
Data wydania e-booka: 18.12.2023
Opis książki
Jednym z klasycznych problemów demokratycznej polityki jest pytanie o to, w jakim stopniu można pogodzić wolę ludu ze wskazaniami ekspertów. Tak zarysowany dylemat jest jednak bardzo mylący. Sugeruje, że obywatele nie mają do zaoferowania żadnej rzeczowej wiedzy w danej kwestii. Dodatkowo insynuuje się w nim jakąś znaczną odporność elity ekspertów na ignorancję, egoizm czy zwykłe porywy emocji. Lepiej postawić pytanie: do jakiego stopnia w ogóle możliwa jest polityka publiczna oparta na wiedzy eksperckiej? Jeszcze ważniejsze będzie jednak inne pytanie. Czy polityka publiczna oparta wyłącznie na dowodach naukowych i interesie wspólnym nie jest jakiegoś rodzaju widzeniem tunelowym? Czy tradycyjny ideał wykluczania egoizmu i pasji jest wzorcem słusznym?
Teza naczelna książki głosi, że dobra polityka zdrowotna i polityki publiczne w ogóle wymagają właściwego zestawienia i wyważenia trzech najważniejszych wkładów polityki: wiedzy eksperckiej, interesów własnych i emocji. Sprawiedliwe ich rozważenie potrzebuje wyjścia poza typowe debaty publiczne, targi interesów, a nawet poza panele eksperckie. Obliguje do publicznej deliberacji, w której te trzy wkłady mogłyby wejść ze sobą w konstruktywny dialog. W demokracji nie powinniśmy bowiem ograniczać się do nauki oczyszczonej z materialnych potrzeb i porywów serca. Nie może być naszym celem bezduszna, proceduralna bezinteresowność. Powinniśmy raczej zmierzać w stronę rozumnej, solidarnej wszechstronniczości.
Publikacja ta nie tylko zasługuje na najwyższą ocenę formalną, lecz także stanowi przykład tekstu dojrzałego, naukowo płodnego, świetnie skomponowanego i zajmującego. Jest unikatowa i w sposób ewidentny pionierska. Oprócz swej niewątpliwej wartości naukowej książka posiada również niebagatelną wartość dodaną: jest intelektualnie inspirująca, ale i emocjonalnie poruszająca. Jej treść przemawia do wyobraźni i do sumienia.
Z recenzji prof. dra hab. Jacka Sroki
Teza naczelna książki głosi, że dobra polityka zdrowotna i polityki publiczne w ogóle wymagają właściwego zestawienia i wyważenia trzech najważniejszych wkładów polityki: wiedzy eksperckiej, interesów własnych i emocji. Sprawiedliwe ich rozważenie potrzebuje wyjścia poza typowe debaty publiczne, targi interesów, a nawet poza panele eksperckie. Obliguje do publicznej deliberacji, w której te trzy wkłady mogłyby wejść ze sobą w konstruktywny dialog. W demokracji nie powinniśmy bowiem ograniczać się do nauki oczyszczonej z materialnych potrzeb i porywów serca. Nie może być naszym celem bezduszna, proceduralna bezinteresowność. Powinniśmy raczej zmierzać w stronę rozumnej, solidarnej wszechstronniczości.
Publikacja ta nie tylko zasługuje na najwyższą ocenę formalną, lecz także stanowi przykład tekstu dojrzałego, naukowo płodnego, świetnie skomponowanego i zajmującego. Jest unikatowa i w sposób ewidentny pionierska. Oprócz swej niewątpliwej wartości naukowej książka posiada również niebagatelną wartość dodaną: jest intelektualnie inspirująca, ale i emocjonalnie poruszająca. Jej treść przemawia do wyobraźni i do sumienia.
Z recenzji prof. dra hab. Jacka Sroki
O Autorze
Michał Zabdyr-Jamróz – doktor politologii, adiunkt w Instytucie Zdrowia Publicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego. Współpracownik Europejskiego Obserwatorium Systemów i Polityk Zdrowotnych w Brukseli. Gościnny wykładowca Uniwersytetu Kopenhaskiego. Prowadził badania m.in. na uniwersytetach Maastricht i Harvarda. Specjalizuje się w analizie polityk publicznych, organizacji systemów zdrowotnych i debaty publicznej na ich temat. W swoich badaniach wykorzystuje podejście teorii demokracji deliberatywnej. Zajmuje się też popularyzacją badań naukowych w ramach założonego przez siebie Bloga Instytutu Zdrowia Publicznego.
Język publikacji
polski
Tytuł w języku angielskim
Omnipartiality. On deliberation in governance for health with the inclusion of emotions, self-interests and expertise
Wydanie
drugie
Autorzy
Michał Zabdyr-Jamróz
Projekt okładki
Paweł Sepielak
e-ISBN (pdf): 978-83-233-7514-2
Kraj pochodzenia producenta: Polska
Otwarty Dostęp - Informacje o licencji
Publikacja jest udostępniona na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych (CC BY-NC-ND).
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/
POLECANE KSIĄŻKI
NOWOŚCI
Wszechstronniczość. Wydanie 2
O deliberacji w polityce zdrowotnej z uwzględnieniem emocji, interesów własnych i wiedzy eksperckiej
SPIS TREŚCI
Wstęp 13
Wprowadzenie
Cele naukowe pracy 17
Uwagi metodologiczne . 18
Kluczowe pojęcia i uwagi terminologiczne . 19
Charakter opracowywanego wzorca i inne uwagi 21
Plan pracy 22
Podziękowania i uwagi autora 29
1. Demokracja deliberatywna
1.1. Idee naczelne demokracji deliberatywnej 33
1.2. Najnowsze trendy demokracji deliberatywnej 38
Początki: formowanie się podejścia i zwrot deliberatywny . 40
Zwrot epistemiczny . 43
Zwroty instytucjonalny, praktyczny i empiryczny 45
Zwrot systemowy (teoria systemów deliberatywnych) . 48
Uporządkowanie 50
Strategie deliberatywne . 52
1.3. Deliberacja . 54
Postawa deliberatywna 54
Ewolucja pojęcia deliberacji . 56
Definicja 60
Przedmiot i podmioty deliberacji . 61
1.4. Techniki deliberatywne 63
1.5. System deliberatywny . 68
Zakres systemu deliberatywnego i decyzje, do których prowadzi . 68
Funkcje i kryteria ewaluacji systemu deliberatywnego 70
Błędy systemu deliberatywnego 73
Niedeliberatywne elementy w służbie całości systemu deliberatywnego 76
1.6. Deliberacja w systemie deliberatywnym 78
Atrofia postawy deliberatywnej a problem decyzyjności 78
1.7. Konkluzje 84
2. Wzorzec rządzenia deliberatywnego
2.1. Rządzenie wielopasmowe (governance) i rządzenie deliberatywne . 87
2.2. Brytyjska Agencja ds. Standardów Żywności (FSA) 95
2.3. Trzy typy aktorów deliberacji 98
3. Trzy wkłady polityki
3.1. Wiedza ekspercka 104
Wymiar normatywny wiedzy eksperckiej . 105
Ideał wiedzy eksperckiej a czynnik ludzki . 106
Instrumentalizacja wiedzy eksperckiej 111
Na styku polityki i nauki . 114
Narracje o faktach naukowych 116
Wiedza ekspercka, która jest zbyt radykalna dla polityki 119
Fetysz ‘surowych faktów’ . 121
Przerost obiektywizmu 125
3.2. Interesy własne 129
Wykluczenie i włączenie interesów własnych do deliberacji . 130
Interesowne targowanie się 131
Negocjacje deliberatywne 133
3.3. Emocje . 137
Wykluczenie i rehabilitacja emocji w deliberacji . 138
Mit bezemocjonalnych debat parlamentarnych . 143
Deliberatywne formy wyrażania i odwoływania się do emocji 146
Afektywne debaty i bezkompromisowość . 149
Polaryzacja afektywna 153
Emocjonalne podstawy przekonań a intuicjonizm społeczny 158
Emocje moralne a ekspertyza etyczna . 167
Konkluzje 168
4. Przykłady traktowania trzech wkładów
4.1. Emocje i ich tłumienie przez racjonalną dyskusję 173
Radiowa „awantura o szczepionki” 174
Manipulacyjny potencjał racjonalnej dyskusji 178
4.2. Interesy własne i ich tłumienie w imię dobra wspólnego 181
Strajk pielęgniarek w Centrum Zdrowia Dziecka 182
Uprzedziałowienie a manipulacyjne odwołania do dobra wspólnego . 185
4.3. Scjentystyczne krótkowidztwo i eksperckie widzenie tunelowe 188
Debata senacka o kaskach rowerowych 189
Raport o korkach Deloitte 191
Przerost obiektywizmu a widzenie tunelowe 194
5. Niedeliberatywne strategie wnoszenia wkładów
5.1. Synteza: wyzwania dla włączenia trzech wkładów do deliberacji 201
Uprzedziałowienie (kompartmentacja) wkładów (A) . 202
Instrumentalizacja wkładów i maskowanie faktycznych motywacji (B) 203
Nadgorliwe wykluczenie wkładów partykularnych (C) 204
Podsumowanie: strategie niedeliberatywnego traktowania wkładów . 205
5.2. Poziom systemowy: zalety i wady strategii niedeliberatywnych 207
5.3. Uprzedziałowienie (kompartmentacja) w dominujących modelach demokracji . 209
5.4. Wyzwania uprzedziałowienia 212
5.5. Instrumentalizacja jednych wkładów dla ukrycia innych 219
5.6. Neutralizacja aksjologiczna prawa jako instrumentalizacja wkładów 223
5.7. Uprzedziałowienie wiedzy eksperckiej 225
5.8. Erystyka jako instrumentalizacja wkładów . 229
5.9. Wnoszenie nauki do debaty publicznej i targu interesów 230
5.10. Obywatelska cnota wyróżniania się jako bariera dla deliberatywnego słuchania 232
6. Deliberatywne łączenie trzech wkładów
6.1. Na czym polega deliberatywne łączenie wkładów? 235
W kontraście do innych typów dyskusji 236
Deliberacja jako łączne rozważanie wyodrębnionych wkładów 236
Zmiana preferencji jako zasadniczy skutek uboczny . 239
Emocje w deliberatywnej formie 240
Interesy własne w deliberatywnej formie . 241
Wiedza ekspercka w deliberatywnej formie 242
6.2. Deliberacja różnicy 243
6.3. Miejsce deliberacji w systemie deliberatywnym . 245
6.4. Podejście dyskursowe do rządzenia deliberatywnego . 248
6.5. Trzy autonomiczne wkłady w „deliberacji zebrane” 249
6.6. Narracje a deliberacja . 252
6.7. Rola zaufania w negocjacjach deliberatywnych 259
6.8. Wiedza ekspercka: rola transformacyjna 262
6.9. Wiedza ekspercka: rola moderująca i porządkująca 264
6.10. Podsumowanie 266
7. Wszechstronniczość
7.1. Dwa wymiary rozumu publicznego 267
7.2. Czy emocje są racjami ‘prywatnymi’, czy też ‘płytkimi’? 270
7.3. Pozycja partykularnych interesów w deliberacji . 273
7.4. Bezstronność a wszechstronniczość 274
7.5. Inne ujęcia wszechstronniczości 278
Radykalna bezstronność . 279
Bezstronność w codziennym życiu a ‘zbioro-stronniczość’ 280
Przeciw neutralności mediatora 282
Bezstronny obserwator czy sprawiedliwy widz? Kilka uwag o emocjach 284
7.6. Zasłona niewiedzy jako metafora wszechwiedzy . 288
7.7. Podsumowanie: deliberacja nakłada obowiązki na mówiących i słuchających 295
8. Dylematy, wyzwania, zastosowanie
8.1. Aktorzy reprezentujący poszczególne wkłady 297
8.2. Nieustający problem wewnętrznego wykluczenia 302
8.3. Co wnoszą władze publiczne? 304
8.4. Inkluzja, którą trudno zaakceptować . 307
8.5. Drwić czy być miłym? Inne role emocji 310
8.6. Widmo radykalnego centryzmu 312
8.7. Okno Overtona i efekt radykalnej flanki 314
8.8. Przeciąganie okna Overtona a polaryzacja polityki 321
8.9. Kiedy musimy zrezygnować z deliberacji? Kiedy nie powinniśmy? . 325
8.10. Ocena skutków zdrowotnych (HIA). Potencjalne zastosowanie 329
Zakończenie 337
Postscriptum: wszechstronniczość
w czasach zarazy 343
POST POSTSCRIPTUM NA ROK 2023 . 349
Bibliografia 357
Spis rysunków . 389
Spis tabel 391
Wprowadzenie
Cele naukowe pracy 17
Uwagi metodologiczne . 18
Kluczowe pojęcia i uwagi terminologiczne . 19
Charakter opracowywanego wzorca i inne uwagi 21
Plan pracy 22
Podziękowania i uwagi autora 29
1. Demokracja deliberatywna
1.1. Idee naczelne demokracji deliberatywnej 33
1.2. Najnowsze trendy demokracji deliberatywnej 38
Początki: formowanie się podejścia i zwrot deliberatywny . 40
Zwrot epistemiczny . 43
Zwroty instytucjonalny, praktyczny i empiryczny 45
Zwrot systemowy (teoria systemów deliberatywnych) . 48
Uporządkowanie 50
Strategie deliberatywne . 52
1.3. Deliberacja . 54
Postawa deliberatywna 54
Ewolucja pojęcia deliberacji . 56
Definicja 60
Przedmiot i podmioty deliberacji . 61
1.4. Techniki deliberatywne 63
1.5. System deliberatywny . 68
Zakres systemu deliberatywnego i decyzje, do których prowadzi . 68
Funkcje i kryteria ewaluacji systemu deliberatywnego 70
Błędy systemu deliberatywnego 73
Niedeliberatywne elementy w służbie całości systemu deliberatywnego 76
1.6. Deliberacja w systemie deliberatywnym 78
Atrofia postawy deliberatywnej a problem decyzyjności 78
1.7. Konkluzje 84
2. Wzorzec rządzenia deliberatywnego
2.1. Rządzenie wielopasmowe (governance) i rządzenie deliberatywne . 87
2.2. Brytyjska Agencja ds. Standardów Żywności (FSA) 95
2.3. Trzy typy aktorów deliberacji 98
3. Trzy wkłady polityki
3.1. Wiedza ekspercka 104
Wymiar normatywny wiedzy eksperckiej . 105
Ideał wiedzy eksperckiej a czynnik ludzki . 106
Instrumentalizacja wiedzy eksperckiej 111
Na styku polityki i nauki . 114
Narracje o faktach naukowych 116
Wiedza ekspercka, która jest zbyt radykalna dla polityki 119
Fetysz ‘surowych faktów’ . 121
Przerost obiektywizmu 125
3.2. Interesy własne 129
Wykluczenie i włączenie interesów własnych do deliberacji . 130
Interesowne targowanie się 131
Negocjacje deliberatywne 133
3.3. Emocje . 137
Wykluczenie i rehabilitacja emocji w deliberacji . 138
Mit bezemocjonalnych debat parlamentarnych . 143
Deliberatywne formy wyrażania i odwoływania się do emocji 146
Afektywne debaty i bezkompromisowość . 149
Polaryzacja afektywna 153
Emocjonalne podstawy przekonań a intuicjonizm społeczny 158
Emocje moralne a ekspertyza etyczna . 167
Konkluzje 168
4. Przykłady traktowania trzech wkładów
4.1. Emocje i ich tłumienie przez racjonalną dyskusję 173
Radiowa „awantura o szczepionki” 174
Manipulacyjny potencjał racjonalnej dyskusji 178
4.2. Interesy własne i ich tłumienie w imię dobra wspólnego 181
Strajk pielęgniarek w Centrum Zdrowia Dziecka 182
Uprzedziałowienie a manipulacyjne odwołania do dobra wspólnego . 185
4.3. Scjentystyczne krótkowidztwo i eksperckie widzenie tunelowe 188
Debata senacka o kaskach rowerowych 189
Raport o korkach Deloitte 191
Przerost obiektywizmu a widzenie tunelowe 194
5. Niedeliberatywne strategie wnoszenia wkładów
5.1. Synteza: wyzwania dla włączenia trzech wkładów do deliberacji 201
Uprzedziałowienie (kompartmentacja) wkładów (A) . 202
Instrumentalizacja wkładów i maskowanie faktycznych motywacji (B) 203
Nadgorliwe wykluczenie wkładów partykularnych (C) 204
Podsumowanie: strategie niedeliberatywnego traktowania wkładów . 205
5.2. Poziom systemowy: zalety i wady strategii niedeliberatywnych 207
5.3. Uprzedziałowienie (kompartmentacja) w dominujących modelach demokracji . 209
5.4. Wyzwania uprzedziałowienia 212
5.5. Instrumentalizacja jednych wkładów dla ukrycia innych 219
5.6. Neutralizacja aksjologiczna prawa jako instrumentalizacja wkładów 223
5.7. Uprzedziałowienie wiedzy eksperckiej 225
5.8. Erystyka jako instrumentalizacja wkładów . 229
5.9. Wnoszenie nauki do debaty publicznej i targu interesów 230
5.10. Obywatelska cnota wyróżniania się jako bariera dla deliberatywnego słuchania 232
6. Deliberatywne łączenie trzech wkładów
6.1. Na czym polega deliberatywne łączenie wkładów? 235
W kontraście do innych typów dyskusji 236
Deliberacja jako łączne rozważanie wyodrębnionych wkładów 236
Zmiana preferencji jako zasadniczy skutek uboczny . 239
Emocje w deliberatywnej formie 240
Interesy własne w deliberatywnej formie . 241
Wiedza ekspercka w deliberatywnej formie 242
6.2. Deliberacja różnicy 243
6.3. Miejsce deliberacji w systemie deliberatywnym . 245
6.4. Podejście dyskursowe do rządzenia deliberatywnego . 248
6.5. Trzy autonomiczne wkłady w „deliberacji zebrane” 249
6.6. Narracje a deliberacja . 252
6.7. Rola zaufania w negocjacjach deliberatywnych 259
6.8. Wiedza ekspercka: rola transformacyjna 262
6.9. Wiedza ekspercka: rola moderująca i porządkująca 264
6.10. Podsumowanie 266
7. Wszechstronniczość
7.1. Dwa wymiary rozumu publicznego 267
7.2. Czy emocje są racjami ‘prywatnymi’, czy też ‘płytkimi’? 270
7.3. Pozycja partykularnych interesów w deliberacji . 273
7.4. Bezstronność a wszechstronniczość 274
7.5. Inne ujęcia wszechstronniczości 278
Radykalna bezstronność . 279
Bezstronność w codziennym życiu a ‘zbioro-stronniczość’ 280
Przeciw neutralności mediatora 282
Bezstronny obserwator czy sprawiedliwy widz? Kilka uwag o emocjach 284
7.6. Zasłona niewiedzy jako metafora wszechwiedzy . 288
7.7. Podsumowanie: deliberacja nakłada obowiązki na mówiących i słuchających 295
8. Dylematy, wyzwania, zastosowanie
8.1. Aktorzy reprezentujący poszczególne wkłady 297
8.2. Nieustający problem wewnętrznego wykluczenia 302
8.3. Co wnoszą władze publiczne? 304
8.4. Inkluzja, którą trudno zaakceptować . 307
8.5. Drwić czy być miłym? Inne role emocji 310
8.6. Widmo radykalnego centryzmu 312
8.7. Okno Overtona i efekt radykalnej flanki 314
8.8. Przeciąganie okna Overtona a polaryzacja polityki 321
8.9. Kiedy musimy zrezygnować z deliberacji? Kiedy nie powinniśmy? . 325
8.10. Ocena skutków zdrowotnych (HIA). Potencjalne zastosowanie 329
Zakończenie 337
Postscriptum: wszechstronniczość
w czasach zarazy 343
POST POSTSCRIPTUM NA ROK 2023 . 349
Bibliografia 357
Spis rysunków . 389
Spis tabel 391
Wszechstronniczość. Wydanie 2
O deliberacji w polityce zdrowotnej z uwzględnieniem emocji, interesów własnych i wiedzy eksperckiej
SPIS TREŚCI
Wstęp 13
Wprowadzenie
Cele naukowe pracy 17
Uwagi metodologiczne . 18
Kluczowe pojęcia i uwagi terminologiczne . 19
Charakter opracowywanego wzorca i inne uwagi 21
Plan pracy 22
Podziękowania i uwagi autora 29
1. Demokracja deliberatywna
1.1. Idee naczelne demokracji deliberatywnej 33
1.2. Najnowsze trendy demokracji deliberatywnej 38
Początki: formowanie się podejścia i zwrot deliberatywny . 40
Zwrot epistemiczny . 43
Zwroty instytucjonalny, praktyczny i empiryczny 45
Zwrot systemowy (teoria systemów deliberatywnych) . 48
Uporządkowanie 50
Strategie deliberatywne . 52
1.3. Deliberacja . 54
Postawa deliberatywna 54
Ewolucja pojęcia deliberacji . 56
Definicja 60
Przedmiot i podmioty deliberacji . 61
1.4. Techniki deliberatywne 63
1.5. System deliberatywny . 68
Zakres systemu deliberatywnego i decyzje, do których prowadzi . 68
Funkcje i kryteria ewaluacji systemu deliberatywnego 70
Błędy systemu deliberatywnego 73
Niedeliberatywne elementy w służbie całości systemu deliberatywnego 76
1.6. Deliberacja w systemie deliberatywnym 78
Atrofia postawy deliberatywnej a problem decyzyjności 78
1.7. Konkluzje 84
2. Wzorzec rządzenia deliberatywnego
2.1. Rządzenie wielopasmowe (governance) i rządzenie deliberatywne . 87
2.2. Brytyjska Agencja ds. Standardów Żywności (FSA) 95
2.3. Trzy typy aktorów deliberacji 98
3. Trzy wkłady polityki
3.1. Wiedza ekspercka 104
Wymiar normatywny wiedzy eksperckiej . 105
Ideał wiedzy eksperckiej a czynnik ludzki . 106
Instrumentalizacja wiedzy eksperckiej 111
Na styku polityki i nauki . 114
Narracje o faktach naukowych 116
Wiedza ekspercka, która jest zbyt radykalna dla polityki 119
Fetysz ‘surowych faktów’ . 121
Przerost obiektywizmu 125
3.2. Interesy własne 129
Wykluczenie i włączenie interesów własnych do deliberacji . 130
Interesowne targowanie się 131
Negocjacje deliberatywne 133
3.3. Emocje . 137
Wykluczenie i rehabilitacja emocji w deliberacji . 138
Mit bezemocjonalnych debat parlamentarnych . 143
Deliberatywne formy wyrażania i odwoływania się do emocji 146
Afektywne debaty i bezkompromisowość . 149
Polaryzacja afektywna 153
Emocjonalne podstawy przekonań a intuicjonizm społeczny 158
Emocje moralne a ekspertyza etyczna . 167
Konkluzje 168
4. Przykłady traktowania trzech wkładów
4.1. Emocje i ich tłumienie przez racjonalną dyskusję 173
Radiowa „awantura o szczepionki” 174
Manipulacyjny potencjał racjonalnej dyskusji 178
4.2. Interesy własne i ich tłumienie w imię dobra wspólnego 181
Strajk pielęgniarek w Centrum Zdrowia Dziecka 182
Uprzedziałowienie a manipulacyjne odwołania do dobra wspólnego . 185
4.3. Scjentystyczne krótkowidztwo i eksperckie widzenie tunelowe 188
Debata senacka o kaskach rowerowych 189
Raport o korkach Deloitte 191
Przerost obiektywizmu a widzenie tunelowe 194
5. Niedeliberatywne strategie wnoszenia wkładów
5.1. Synteza: wyzwania dla włączenia trzech wkładów do deliberacji 201
Uprzedziałowienie (kompartmentacja) wkładów (A) . 202
Instrumentalizacja wkładów i maskowanie faktycznych motywacji (B) 203
Nadgorliwe wykluczenie wkładów partykularnych (C) 204
Podsumowanie: strategie niedeliberatywnego traktowania wkładów . 205
5.2. Poziom systemowy: zalety i wady strategii niedeliberatywnych 207
5.3. Uprzedziałowienie (kompartmentacja) w dominujących modelach demokracji . 209
5.4. Wyzwania uprzedziałowienia 212
5.5. Instrumentalizacja jednych wkładów dla ukrycia innych 219
5.6. Neutralizacja aksjologiczna prawa jako instrumentalizacja wkładów 223
5.7. Uprzedziałowienie wiedzy eksperckiej 225
5.8. Erystyka jako instrumentalizacja wkładów . 229
5.9. Wnoszenie nauki do debaty publicznej i targu interesów 230
5.10. Obywatelska cnota wyróżniania się jako bariera dla deliberatywnego słuchania 232
6. Deliberatywne łączenie trzech wkładów
6.1. Na czym polega deliberatywne łączenie wkładów? 235
W kontraście do innych typów dyskusji 236
Deliberacja jako łączne rozważanie wyodrębnionych wkładów 236
Zmiana preferencji jako zasadniczy skutek uboczny . 239
Emocje w deliberatywnej formie 240
Interesy własne w deliberatywnej formie . 241
Wiedza ekspercka w deliberatywnej formie 242
6.2. Deliberacja różnicy 243
6.3. Miejsce deliberacji w systemie deliberatywnym . 245
6.4. Podejście dyskursowe do rządzenia deliberatywnego . 248
6.5. Trzy autonomiczne wkłady w „deliberacji zebrane” 249
6.6. Narracje a deliberacja . 252
6.7. Rola zaufania w negocjacjach deliberatywnych 259
6.8. Wiedza ekspercka: rola transformacyjna 262
6.9. Wiedza ekspercka: rola moderująca i porządkująca 264
6.10. Podsumowanie 266
7. Wszechstronniczość
7.1. Dwa wymiary rozumu publicznego 267
7.2. Czy emocje są racjami ‘prywatnymi’, czy też ‘płytkimi’? 270
7.3. Pozycja partykularnych interesów w deliberacji . 273
7.4. Bezstronność a wszechstronniczość 274
7.5. Inne ujęcia wszechstronniczości 278
Radykalna bezstronność . 279
Bezstronność w codziennym życiu a ‘zbioro-stronniczość’ 280
Przeciw neutralności mediatora 282
Bezstronny obserwator czy sprawiedliwy widz? Kilka uwag o emocjach 284
7.6. Zasłona niewiedzy jako metafora wszechwiedzy . 288
7.7. Podsumowanie: deliberacja nakłada obowiązki na mówiących i słuchających 295
8. Dylematy, wyzwania, zastosowanie
8.1. Aktorzy reprezentujący poszczególne wkłady 297
8.2. Nieustający problem wewnętrznego wykluczenia 302
8.3. Co wnoszą władze publiczne? 304
8.4. Inkluzja, którą trudno zaakceptować . 307
8.5. Drwić czy być miłym? Inne role emocji 310
8.6. Widmo radykalnego centryzmu 312
8.7. Okno Overtona i efekt radykalnej flanki 314
8.8. Przeciąganie okna Overtona a polaryzacja polityki 321
8.9. Kiedy musimy zrezygnować z deliberacji? Kiedy nie powinniśmy? . 325
8.10. Ocena skutków zdrowotnych (HIA). Potencjalne zastosowanie 329
Zakończenie 337
Postscriptum: wszechstronniczość
w czasach zarazy 343
POST POSTSCRIPTUM NA ROK 2023 . 349
Bibliografia 357
Spis rysunków . 389
Spis tabel 391
Wprowadzenie
Cele naukowe pracy 17
Uwagi metodologiczne . 18
Kluczowe pojęcia i uwagi terminologiczne . 19
Charakter opracowywanego wzorca i inne uwagi 21
Plan pracy 22
Podziękowania i uwagi autora 29
1. Demokracja deliberatywna
1.1. Idee naczelne demokracji deliberatywnej 33
1.2. Najnowsze trendy demokracji deliberatywnej 38
Początki: formowanie się podejścia i zwrot deliberatywny . 40
Zwrot epistemiczny . 43
Zwroty instytucjonalny, praktyczny i empiryczny 45
Zwrot systemowy (teoria systemów deliberatywnych) . 48
Uporządkowanie 50
Strategie deliberatywne . 52
1.3. Deliberacja . 54
Postawa deliberatywna 54
Ewolucja pojęcia deliberacji . 56
Definicja 60
Przedmiot i podmioty deliberacji . 61
1.4. Techniki deliberatywne 63
1.5. System deliberatywny . 68
Zakres systemu deliberatywnego i decyzje, do których prowadzi . 68
Funkcje i kryteria ewaluacji systemu deliberatywnego 70
Błędy systemu deliberatywnego 73
Niedeliberatywne elementy w służbie całości systemu deliberatywnego 76
1.6. Deliberacja w systemie deliberatywnym 78
Atrofia postawy deliberatywnej a problem decyzyjności 78
1.7. Konkluzje 84
2. Wzorzec rządzenia deliberatywnego
2.1. Rządzenie wielopasmowe (governance) i rządzenie deliberatywne . 87
2.2. Brytyjska Agencja ds. Standardów Żywności (FSA) 95
2.3. Trzy typy aktorów deliberacji 98
3. Trzy wkłady polityki
3.1. Wiedza ekspercka 104
Wymiar normatywny wiedzy eksperckiej . 105
Ideał wiedzy eksperckiej a czynnik ludzki . 106
Instrumentalizacja wiedzy eksperckiej 111
Na styku polityki i nauki . 114
Narracje o faktach naukowych 116
Wiedza ekspercka, która jest zbyt radykalna dla polityki 119
Fetysz ‘surowych faktów’ . 121
Przerost obiektywizmu 125
3.2. Interesy własne 129
Wykluczenie i włączenie interesów własnych do deliberacji . 130
Interesowne targowanie się 131
Negocjacje deliberatywne 133
3.3. Emocje . 137
Wykluczenie i rehabilitacja emocji w deliberacji . 138
Mit bezemocjonalnych debat parlamentarnych . 143
Deliberatywne formy wyrażania i odwoływania się do emocji 146
Afektywne debaty i bezkompromisowość . 149
Polaryzacja afektywna 153
Emocjonalne podstawy przekonań a intuicjonizm społeczny 158
Emocje moralne a ekspertyza etyczna . 167
Konkluzje 168
4. Przykłady traktowania trzech wkładów
4.1. Emocje i ich tłumienie przez racjonalną dyskusję 173
Radiowa „awantura o szczepionki” 174
Manipulacyjny potencjał racjonalnej dyskusji 178
4.2. Interesy własne i ich tłumienie w imię dobra wspólnego 181
Strajk pielęgniarek w Centrum Zdrowia Dziecka 182
Uprzedziałowienie a manipulacyjne odwołania do dobra wspólnego . 185
4.3. Scjentystyczne krótkowidztwo i eksperckie widzenie tunelowe 188
Debata senacka o kaskach rowerowych 189
Raport o korkach Deloitte 191
Przerost obiektywizmu a widzenie tunelowe 194
5. Niedeliberatywne strategie wnoszenia wkładów
5.1. Synteza: wyzwania dla włączenia trzech wkładów do deliberacji 201
Uprzedziałowienie (kompartmentacja) wkładów (A) . 202
Instrumentalizacja wkładów i maskowanie faktycznych motywacji (B) 203
Nadgorliwe wykluczenie wkładów partykularnych (C) 204
Podsumowanie: strategie niedeliberatywnego traktowania wkładów . 205
5.2. Poziom systemowy: zalety i wady strategii niedeliberatywnych 207
5.3. Uprzedziałowienie (kompartmentacja) w dominujących modelach demokracji . 209
5.4. Wyzwania uprzedziałowienia 212
5.5. Instrumentalizacja jednych wkładów dla ukrycia innych 219
5.6. Neutralizacja aksjologiczna prawa jako instrumentalizacja wkładów 223
5.7. Uprzedziałowienie wiedzy eksperckiej 225
5.8. Erystyka jako instrumentalizacja wkładów . 229
5.9. Wnoszenie nauki do debaty publicznej i targu interesów 230
5.10. Obywatelska cnota wyróżniania się jako bariera dla deliberatywnego słuchania 232
6. Deliberatywne łączenie trzech wkładów
6.1. Na czym polega deliberatywne łączenie wkładów? 235
W kontraście do innych typów dyskusji 236
Deliberacja jako łączne rozważanie wyodrębnionych wkładów 236
Zmiana preferencji jako zasadniczy skutek uboczny . 239
Emocje w deliberatywnej formie 240
Interesy własne w deliberatywnej formie . 241
Wiedza ekspercka w deliberatywnej formie 242
6.2. Deliberacja różnicy 243
6.3. Miejsce deliberacji w systemie deliberatywnym . 245
6.4. Podejście dyskursowe do rządzenia deliberatywnego . 248
6.5. Trzy autonomiczne wkłady w „deliberacji zebrane” 249
6.6. Narracje a deliberacja . 252
6.7. Rola zaufania w negocjacjach deliberatywnych 259
6.8. Wiedza ekspercka: rola transformacyjna 262
6.9. Wiedza ekspercka: rola moderująca i porządkująca 264
6.10. Podsumowanie 266
7. Wszechstronniczość
7.1. Dwa wymiary rozumu publicznego 267
7.2. Czy emocje są racjami ‘prywatnymi’, czy też ‘płytkimi’? 270
7.3. Pozycja partykularnych interesów w deliberacji . 273
7.4. Bezstronność a wszechstronniczość 274
7.5. Inne ujęcia wszechstronniczości 278
Radykalna bezstronność . 279
Bezstronność w codziennym życiu a ‘zbioro-stronniczość’ 280
Przeciw neutralności mediatora 282
Bezstronny obserwator czy sprawiedliwy widz? Kilka uwag o emocjach 284
7.6. Zasłona niewiedzy jako metafora wszechwiedzy . 288
7.7. Podsumowanie: deliberacja nakłada obowiązki na mówiących i słuchających 295
8. Dylematy, wyzwania, zastosowanie
8.1. Aktorzy reprezentujący poszczególne wkłady 297
8.2. Nieustający problem wewnętrznego wykluczenia 302
8.3. Co wnoszą władze publiczne? 304
8.4. Inkluzja, którą trudno zaakceptować . 307
8.5. Drwić czy być miłym? Inne role emocji 310
8.6. Widmo radykalnego centryzmu 312
8.7. Okno Overtona i efekt radykalnej flanki 314
8.8. Przeciąganie okna Overtona a polaryzacja polityki 321
8.9. Kiedy musimy zrezygnować z deliberacji? Kiedy nie powinniśmy? . 325
8.10. Ocena skutków zdrowotnych (HIA). Potencjalne zastosowanie 329
Zakończenie 337
Postscriptum: wszechstronniczość
w czasach zarazy 343
POST POSTSCRIPTUM NA ROK 2023 . 349
Bibliografia 357
Spis rysunków . 389
Spis tabel 391
Wybierz rozdziały:
Wartość zamówienia:
0.00 zł