Pieśni mniszek (
Therīgāthā) to antologia poezji przypisywana starszym mniszkom buddyjskim (
therī), które żyły w czasach historycznego Buddy. Ze względu na autorstwo kobiet jest to dzieło unikatowe w obrębie oficjalnego kanonu najstarszych zachowanych tekstów religijnych buddyzmu. W swoich pieśniach mniszki opisują drogę, jaką przeszły, aby na wzór Buddy osiągnąć wyzwolenie z kręgu ciągłego rodzenia się i umierania. Choć pieśni koncentrują się na aspekcie wyzwolenia, wiele utworów zawiera elementy biograficzne, daje więc pewien wgląd w życie kobiet wywodzących się z różnych środowisk w Indiach sprzed dwóch i pół tysiąca lat.
Pieśni mniszek mogą stanowić świadectwo tego, w jaki sposób we wczesnej tradycji buddyjskiej postrzegano kwestię doświadczenia religijnego kobiet, ich potencjał duchowy i możliwości rozwoju.
„Zapoznawszy się z treścią
Pieśni mniszek, dysponujemy spektrum wiedzy o kobiecej religijności, w tym – co warte podkreślenia – związanych z nią możliwościach emancypacyjnych. Starsze mniszki osiągają to, co jest do osiągnięcia w religijnej praktyce buddyjskiej, czyli nirwanę, i towarzyszące temu okoliczności żywo relacjonują. Z tego powodu tekst stanowi materiał użyteczny, a niekiedy wręcz niezastąpiony, nie tylko w studiach nad buddyzmem czy badaniach w zakresie religioznawstwa porównawczego, psychologii, socjologii i historii religii oraz kulturoznawstwa, lecz także
gender studies”.
Z recenzji dra hab. Krzysztofa Kosiora, prof. UMCS
Joanna Gruszewska jest asystentką w Katedrze Porównawczych Studiów Cywilizacji Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 2019 roku uzyskała stopień doktora w zakresie literaturoznawstwa na podstawie rozprawy dotyczącej Pieśni mniszek. Jej zainteresowania badawcze obejmują wczesną literaturę buddyjską, zagadnienie płci kulturowej w buddyzmie oraz buddyjski monastycyzm.