„Ma pani raka”. Wciąż pamiętam chwilę, gdy usłyszałam te wstrząsające słowa – najpierw w odniesieniu do mojej matki i innych bliskich mi osób, a potem do mnie. Moja matka zwykła mawiać: „ta choroba na R”, aby nie wymawiać jej nazwy. Czy to możliwe, że teraz słowo „rak” odnosi się do ciebie?
Możesz czuć osamotnienie, ale w samych Stanach Zjednoczonych z rakiem żyje obecnie 15,5 miliona osób. Jest to jedna z najtrudniejszych wiadomości, jakim przyjdzie ci stawić czoła. Najpierw musisz się dowiedzieć, jak sobie z nią radzić! Czy możesz wciąż mieć nadzieję, nie zużywając przy tym całej swojej energii na udawanie, że się nie boisz? Co możesz zrobić, gdy obudzisz się ze strachem i trwogą, gdy nie będzie ci się chciało wstać z łóżka? Czy możesz przyjąć do wiadomości, że czujesz smutek, nie pozwalając jednocześnie, by ta emocja cię przytłoczyła? Jak możesz poinformować innych o swoich pragnieniach i potrzebach, gdy słabość nie pozwala ci o to poprosić?
Leczenie nowotworów złośliwych ma już długą historię – stopniowo wzrasta przeżywalność pacjentów onkologicznych. Mimo to nawet wiarygodna diagnoza, realistyczne prognozy i najlepsza osiągalna terapia, która może uratować ci życie, nie powiedzą ci, jak masz zapanować nad doświadczaną traumą emocjonalną. Eksperci są w tej sprawie zgodni – skuteczne strategie radzenia sobie z sytuacją stanowią istotną część procesu leczenia choroby nowotworowej. Badania pokazują, że wsparcie psychospołeczne oferowane pacjentom onkologicznym może często poprawić jakość ich życia oraz wskaźnik. Jak zapanować nad emocjami i odzyskać nadzieję przeżycia1. Pomimo to terapia społeczna i emocjonalna nie nadąża za wspaniałymi postępami medycyny. Książka, którą właśnie czytasz, stanowi próbę wypełnienia tej luki.
Przełomowy schemat, który pomoże ci zapanować nad sytuacją: terapia dialektyczno-behawioralna
Doktor Marsha Linehan – umieszczana przez magazyn „Time” pośród geniuszy i wizjonerów, których praca zmienia nasz świat – stworzyła terapię dialektyczno-behawioralną (DBT), aby pomóc ludziom w radzeniu sobie z sytuacjami, gdy życie staje się nieznośne. Opracowała umiejętności oparte między innymi na mądrości zen i modlitwie kontemplacyjnej, które mają pomagać w przetrwaniu różnorodnych tragedii i trudnych sytuacji życiowych. Udowodniono, że proponowane przez nią umiejętności skutecznie pomagają osobom o skłonnościach samobójczych w tolerowaniu nieznośnych dla nich sytuacji, począwszy od poważnych strat, a skończywszy na braku sensu życia. Marsha Linehan, której matka zmarła na skutek choroby nowotworowej, współpracuje w tej książce ze mną, proponując strategie pomagające radzić sobie z nieoczekiwaną i niepożądaną diagnozą.
Jestem psychoanalityczką z doświadczeniem w terapii rodzinnej, od dawna angażuję się osobiście i zawodowo, oferując wsparcie emocjonalne osobom z nowotworami złośliwymi. Rak sprawił, że moja babka zmarła jako młoda kobieta; skrócił także życie mojej matce. Odebrał mi wielu ukochanych przyjaciół i doprowadził do tego, że zawsze gdzieś w zakamarkach mojego umysłu czaił się strach o moje własne zdrowie i możliwe konsekwencje dla moich ukochanych dzieci. A potem sama zetknęłam się z tą diagnozą. Ucząc się od Marshy zen i będąc osobą wyszkoloną w otwieraniu się na wszystkie doświadczenia i punkty widzenia, dostrzegłam potencjał modelu DBT w odniesieniu do osób dotkniętych nowotworami. Błyskawicznie zauważyłam wartość tej terapii po przeprowadzeniu zajęć pilotażowych zarówno z poszczególnymi pacjentami, jak i w ramach organizacji wspierającej osoby zmagające się z chorobą nowotworową.
Z Wprowadzenia
Podziękowania 9
Wprowadzenie 13
1 Jak poradzić sobie z wiadomością o wykrytym nowotworze 19
2 Jak podejmować skuteczne decyzje 35
3 Jak panować nad silnymi emocjami 53
4 Jak radzić sobie ze strachem, lękiem i stresem 69
5 Jak radzić sobie ze smutkiem 87
6 Jak radzić sobie ze złością/gniewem 103
7 Jak pielęgnować relacje osobiste 121
8 Jak komunikować się ze współpracownikami i personelem medycznym 141
9 Jak wieść sensowne życie 163
Przypisy 183
Indeks 195