Granice i pogranicza są w nas. Ich obrazy, obecne w kulturze, odnotowuje i utrwala literatura. Mają one swój wymiar symboliczny i społeczny, są jednak przede wszystkim doświadczeniem egzystencjalnym i jednostkowym. Wyrazem tego prymatu doświadczenia są zarówno utwory Grassa, Lenza, Bienka i Andricia, interpretowane w pierwszej części tej książki, jak i przyjęta przez autorkę interpretacyjna strategia uczestnictwa. Literatura i aktualizowane przez nią tradycje pełnią w sytuacjach szczególnych funkcje kompensacyjne, zastępując lub wspomagając dyskursy ideologiczno-propagandowe. Literackie i medialne aspekty współczesnych konfliktów narodowościowych na Bałkanach są jednym z najnowszych tego przykładów. Tę problematykę prezentuje druga część książki, w której dominuje interpretacyjna strategia eksperta, próbującego te zjawiska zrozumieć i opisać.