Filologia od/nowa
Język, literatura, kultura w epoce cyfrowej
Redakcja: Tomasz Bilczewski, Karolina Górniak-Prasnal
Liczba stron: 1000
Format: 15,8 x 23,5 cm
Rok wydania: 2025
Data premiery: 29.10.2025
Opis książki
Filologia pozostaje wciąż żywym obszarem humanistyki przede wszystkim ze względu na swe zainteresowanie fundamentalnym dla ludzkiego doświadczenia fenomenem języka – wyrafinowanego środka ekspresji i przedmiotu poznania obecnego w całym wachlarzu możliwych form historycznych i współczesnych: od elementarnych wypowiedzi po najbardziej estetycznie złożone. Łączy tym samym przedstawicieli wyraźnie identyfikowanych domen szczegółowych: lingwistów, literaturoznawców, badaczy przekładu, teatru i performansu, pamięci, kultury wysokiej i popularnej, teoretyków i praktyków, a także dydaktyków. Filologiczne zaplecze ujawnia się wszędzie tam, gdzie tworzone są słowniki, kompendia i elektroniczne korpusy; gdzie pracuje się nad przewodnikami i katalogami; gdzie powstają wystawy i portale internetowe; gdzie kreatywność językowa wpływa na rynek reklam, dystrybucji dóbr, na sztukę dyplomacji, negocjowania i nauki języków. Filologiczna wrażliwość i filologiczny warsztat połączone z inwencją, argumentacją, krytycznym i twórczym oglądem, żywym zaangażowaniem w przestrzeń i debatę publiczną oraz nastawieniem na komunikację przygotowuje do funkcjonowania w różnego typu wspólnotach i środowiskach zawodowych.
Monografia ta powstała dzięki projektowi realizowanemu pod hasłem „Filologia – od/nowa” – z wpisaną w nie semantyką zmiany i powtórzenia. Swój kształt zawdzięcza wspólnej pracy rozproszonego po świecie środowiska badaczek i badaczy polszczyzny oraz jej wytworów, reprezentujących kilkadziesiąt ośrodków akademickich i pracujących często w wielojęzycznych i wielokulturowych kontekstach. Zarówno wchodzące w jej skład obszerne omówienia wybranych zagadnień, jak i ponad sto haseł szczegółowych pozwalają zorientować się, na czym polega praca tych, którzy studiują różne formy językowej ekspresji i dzięki filologii starają się uruchomić translacyjny potencjał dzisiejszej humanistyki, powiązać ze sobą działające w niej idiomy krytyczne, a także wskazać atrakcyjne poznawczo obszary.
Monografia ta powstała dzięki projektowi realizowanemu pod hasłem „Filologia – od/nowa” – z wpisaną w nie semantyką zmiany i powtórzenia. Swój kształt zawdzięcza wspólnej pracy rozproszonego po świecie środowiska badaczek i badaczy polszczyzny oraz jej wytworów, reprezentujących kilkadziesiąt ośrodków akademickich i pracujących często w wielojęzycznych i wielokulturowych kontekstach. Zarówno wchodzące w jej skład obszerne omówienia wybranych zagadnień, jak i ponad sto haseł szczegółowych pozwalają zorientować się, na czym polega praca tych, którzy studiują różne formy językowej ekspresji i dzięki filologii starają się uruchomić translacyjny potencjał dzisiejszej humanistyki, powiązać ze sobą działające w niej idiomy krytyczne, a także wskazać atrakcyjne poznawczo obszary.
Finansowanie
Niniejsza publikacja została sfinansowana ze środków Programu Strategicznego Inicjatywa Doskonałości w Uniwersytecie Jagiellońskim w ramach Projektu Flagowego Digital Humanities Lab.
Język publikacji
polski
Tytuł w języku angielskim
Philology Renewed. Language, Literature, Culture in Digital Age?
Wydanie
pierwsze
Redakcja
Tomasz Bilczewski
, Karolina Górniak-Prasnal
, Karolina Górniak-Prasnal
Projekt okładki
Katarzyna Cichecka
ISBN: 978-83-233-5517-5
e-ISBN (pdf): 978-83-233-7684-2
Kraj pochodzenia producenta: Polska
POLECANE KSIĄŻKI
NOWOŚCI
Ktistes/Oikistes Mythological and Historical Founders Ofancient Cities and Colonies. Electrum vol. 32
( Oprawa miękka )
48,60
zł
38,88
zł
Filologia od/nowa
Język, literatura, kultura w epoce cyfrowej
SPIS TREŚCI
I. WPROWADZENIE 14
Tomasz Bilczewski, Słowo i życie: filologia translacyjna 17
II. PRZEKROJE 34
Michał Paweł Markowski, Czym była, czym jest i czym powinna być filologia? 37
Maria Prussak, Filologia – odejścia i powroty 53
Luigi Marinelli, Filologia i ocalanie 65
Tomasz Kunz, Filologia i interpretacja 91
Danuta Ulicka, Paralipomena. Polska filologia kulturowa w wileńskim Instytucie Naukowo-Badawczym Europy Wschodniej 99
Ryszard Nycz, Nasza kultura rozszerzonej teraźniejszości. Sondowanie aktualnego doświadczenia temporalnego 127
Maria Delaperrière, A jednak filologia… Poloniści francuscy wobec dziedzictwa i teraźniejszości 151
Magdalena Popiel, Filologia – sztuka pamięci. O projekcie cyfrowego Archiwum Stanisława Wyspiańskiego 169
Katarzyna Fazan, Teatroteka Kantora – miejsca, rzeczy, słowa i… digitalizacje 183
Jan Rybicki, O stylometrycznym czytaniu na dystans. I o tym, kto się boi liczenia słów 209
III. HASŁA 226
1. Komparatystyka: znaki, języki, media 227
Andrzej Hejmej, Komparatystyka po 24 lutego 2022 roku 229
Eugenia Prokop-Janiec, Współczesne teksty wielojęzyczne 237
Justyna Zych, Transkulturowość w najnowszej literaturze polskiej 245
Karina Jarzyńska, Transkulturowa historia gatunków (literackich) 251
Katarzyna Deja, Zwrot globalny w literaturoznawstwie 257
Rozalia Słodczyk, Gatunki różnodziedzinowe 263
Laura Quercioli Mincer, Katalog sztuki jako fototekst – na podstawie How It Is Mirosława Bałki 271
Ariko Kato, Relacje między literaturą a malarstwem: nowo odkryte opowiadanie Undula Brunona Schulza 279
Anastasia Nabokina, Słowo, dźwięk, ruch. Tadeusz Zieliński i Michaił Bachtin 293
Lidia Wiśniewska, Filologia literatury światowej w perspektywie mitów Boga i Natury 301
Margreta Grigorova, „Świat wczorajszy” wobec katastrofy roku 1939 313
2. Strefy przekładu dawniej i dziś 321
Magda Heydel, Historia przekładu literackiego w Polsce po 1918 roku. Zamierzenia i problemy badawcze 323
Ewa Kołodziejczyk, Wokół cyfrowego słownika biobibliograficznego Tłumacze arcydzieł literatury w odrodzonej Rzeczypospolitej 331
Ewa Rajewska, Polski zwrot ku tłumaczom. Translatorskie manifesty, parateksty, polemiki, coming outy 339
Kinga Rozwadowska, Emancypacja przekładu 347
Michał J. Mikoś, Córki i synowie Hermesa: literatura i kultura polska w Ameryce Północnej 355
Dorota Walczak-Delanois, Niech żyją wiersze-ogrody! Filologia zmysłów i Godziny Émile’a Verhaerena w tłumaczeniu porównawczym i w dydaktyce akademickiej 361
Dario Prola, Nowele Arriga Boita w polskim przekładzie: styl i poetyka 367
Constantin Geambașu, Kilka uwag o hermeneutyce przekładu (i o rumuńskiej wersji Króla Obojga Sycylii Andrzeja Kuśniewicza) 375
Cristina Godun, Retranslacja dzieła literackiego. Między przekładalnością a nieprzekładalnością na przykładzie opowiadań Brunona Schulza 381
Alla Kozhinowa, Polskie przekłady Biblii i obraz świata 389
Duola Long, Przekładalność pojęcia kulturowego „twarz” w polskich tłumaczeniach wybranych współczesnych dzieł chińskich 393
3. Nowoczesność i współczesność:
historie, teorie, interpretacje 401
Anna Łebkowska, Wyzwania metamodernizmu 403
Tadeusz Bujnicki, Poezja i publicystyka. Przykład „Żagarów” 413
Jarosław Fazan, Geneza „Żagarów” a polska literatura pograniczna 421
Brigitte Gautier, Jakim pisarzem jest Ksawery Pruszyński? 431
Maria Zadencka, „Polityka geo” i „geo-ciało”. Przestrzeń Europy w powieści Kontra Józefa Mackiewicza 437
Paulina Potasińska, Portretowanie „małych ojczyzn” a retoryki lokalności (S. Grzesiuk, M. Hłasko, A. Stasiuk) 443
Marina Ilie, Poetyka codzienności i „nowy antropocentryzm” 449
Andrea Ceccherelli, Filologia literatury nieświatowej: w stronę „dwuogniskowej” syntezy 457
Karoline Thaidigsmann, Jakiej historii literatury najnowszej potrzebuje slawistyka 467
Dorota Kozicka, Historia literatury najnowszej 473
Sławomir Jacek Żurek, Najnowsza literatura polska (po roku 2000) jako miejsce-po-Żydach 479
Anna Pekaniec, Fragmenty (z) rzeczywistości. Opowiadania w literaturze polskiej po 2010 roku (na przykładzie Małgorzaty Boryczki O perspektywach rozwoju małych miasteczek) 485
Yoana Ganowski, Poemat prozą XXI wieku, czyli kontynuacja Baudelairowskiej i Rimbaudowskiej nowoczesności 491
4. Długi wiek XIX: paradygmaty, cezury, figury 497
Mariya Bracka, Inny bohater romantyczny? O figurze Kozaka Sawy raz jeszcze 499
Henryk Siewierski, Romantyzm: wydanie rozszerzone 505
Krystyna Jaworska, Ślady tekstu i życia. Słowacki i „przeanielenia” w pismach Józefa Czapskiego z czasu wojny 511
Anna Czabanowska-Wróbel, Przepisywanie pozytywizmu 519
Gabriela Matuszek-Stec, Przybyszewski wraca – edycja krytyczna Dzieł literackich 527
5. Literatura i kultura dawna: powroty, ślady, zerwania 535
Tomasz Chachulski, O nowym życiu literatury dawnej. Trzy uwagi 537
Arent van Nieukerken, Czytanie poetów XVIII wieku w kontekście teorii literatury. Problemy dydaktyki polonistyki zagranicznej 543
Roman Dąbrowski, Czy literatura dawna jest nam dzisiaj potrzebna? (Uwagi o polonistyce za granicą) 553
Grzegorz Zając, Wymyślana historia literatury (przedmiot – podmiot – anachronizmy) 559
Emiliano Ranocchi, Tradycja hermetyczna w Rękopisie znalezionym w Saragossie Jana Potockiego 567
Rostysław Radyszewskyj, Polskojęzyczna ukraińska poezja okresu Iwana Mazepy 575
Andrzej Tadeusz Staniszewski, Wczesnonowożytna topofilia i literatura staropolska. Zarys wstępu 581
6. Od biohumanistyki do humanistyki zaangażowanej 587
Elżbieta Rybicka, Żywioły i ekokrytyka 589
Klaudia Muca, Humanistyka i neuroróżnorodność 595
Anna Turczyn, Język i psychoanaliza 601
Dorota Pazio-Wlazłowska, Stygmatyzacja osób z otyłością we współczesnej polszczyźnie 607
Alicja Wang, Studia o niepełnosprawności w Polsce: między aktywizmem i akademią 613
Magdalena Kuczaba-Flisak, Zmysły w literaturze dziecięcej 617
Joanna Maj, Geomedialne szlaki literackie 627
Łukasz Bat, Polityka i nauka: jedno powołanie czy dwa? 635
7. Archiwum i proces twórczy 641
Mateusz Antoniuk, Krytyka genetyczna i współczesna humanistyka polonistyczna 643
Francesca Fornari, O skreśleniach w procesie twórczym 653
Ołena Haleta, Autor, czytelnik i proces twórczy. O literaturze na nowo w Słowniku wojny Ostapa Sływynskiego 663
Anna Śliwa, „Obmapywanie” świata. Podróże Mirona Białoszewskiego 671
Anna Janicka, „Kim był ten człowiek?” (Korczak). Kim była ta autorka? 677
Irena Fedorowicz, Syrokomlana w zbiorach archiwów wileńskich 687
Tomasz Pietrucha, Performowanie archiwum 693
8. Perspektywy humanistyki cyfrowej 701
Magdalena Komorowska, Cyfrowe edytorstwo naukowe: perspektywy 703
Joanna Hałaczkiewicz, Edytorstwo cyfrowe – narzędzia 709
Agata Kwaśnicka-Janowicz, Archiwizowanie dziedzictwa językowego – w poszukiwaniu własnej tożsamości 715
Renata Przybylska, Semantyka historyczna a nowe narzędzia cyfrowe. Na przykładzie hasła honor 727
Krystyna Bojałkowska, Gramatyka współczesnego języka polskiego w dobie cyfrowej 731
Patrycja Pałka, Najnowsze zasoby elektroniczne opracowujące dane językowe XX i XXI wieku 741
Barbara Batko-Tokarz, Leksykografia tematyczna – od/nowa 751
Anna Piechnik, Michał Woźniak, Cyfrowa bibliografia dialektologii polskiej 757
Urszula Ulla Chowaniec, Literatura wobec mniejszości i marginalizacji: inne płci, inne religie, inność . De-konstrukcja czy re-konstrukcja tradycyjnych kanonów i paradygmatów myślenia 765
Mariola Wilczak, „Biuletyn Polonistyczny” – źródło informacji o współczesnej polonistyce 775
9. Od retoryki do językowego obrazu świata 783
Wojciech Ryczek, Metalepsa: stopniowanie znaczeń 785
Agnieszka Rydz, Pamięć autobiograficzna jako synekdocha 791
Małgorzata Gębka-Wolak, Język a tworzenie i stosowanie prawa 797
Maciej Rak, Kulturemy polskie 805
Mirosława Sagan-Bielawa, Nazwy regionów Polski oraz ich mieszkańców 813
Natalia Sydiaczenko, O wyrazach kluczowych w tekstach artystycznych 819
Artur Otton Firlej, Dyskurs smoleński 825
Gabriela Olchowa, Postawy Polaków i Słowaków wobec języka ojczystego 833
Kinga Geben, Język pisarza regionalnego Wojciecha Piotrowicza (polskiego pisarza na Litwie XX wieku) 843
Lidia Nepop-Ajdaczyć, Wartości w polskim i ukraińskim językowym obrazie kwiatów 849
Svitlana Sukharieva, Językowy obraz Kresów we współczesnych mediach polskojęzycznych w Ukrainie 855
Stanka Bonova, Językowy obraz świata, wizualność, przekład kulturowy 861
10. Nowoczesna (glotto)dydaktyka 867
Waldemar Martyniuk, Opisywanie sprawności językowej w nowoczesnej glottodydaktyce 869
Iwona Janowska, Mediacja – narzędzie działaniowego uczenia się/użycia języka 875
Danuta Łazarska, Poeta, tłumacz i kształcenie literacko-kulturowe 881
Grażyna Zarzycka, Nowe oblicza glottodydaktyki polonistycznej w czasopiśmie „Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców” 887
Marzena Wawrzeń, Podejście międzykulturowe we współczesnej glottodydaktyce polonistycznej 897
Izabela Wieczorek, Od intencji do konwencji, czyli o procesie budowania dialogu na lektoracie języka polskiego jako obcego 903
Nataliia Tsolyk, Język polski w szkołach polonijnych na Wołyniu 911
Joanna Lustański, I swój, i obcy – o wyzwaniach językowych uczniów i nauczycieli szkół przy placówkach dyplomatycznych (na przykładzie Kanady) 917
Andrzej Ruszer, Retoryka na zajęciach glottodydaktycznych 925
11. Instytucje wobec dziedzictwa filologii 931
Jarosław Ławski, Filologia i granice współpracy instytucjonalnej w nowych warunkach geopolitycznych w Europie Środkowo-Wschodniej (2020–2023) 933
László Kálmán Nagy, Język i kultura polska za granicą. Kryzys tradycyjnego kształcenia filologicznego 943
Roman Madecki, Polonistyka zagraniczna: od czystej filologii do interdyscyplinarnych studiów polonoznawczych (na przykładzie polonistyki czeskiej) 949
Renata Putzlacher-Buchtová, Polonistyka brneńska 955
Sylwia Czachór-Kocataş, Renata Rusin Dybalska, Podręczniki języka polskiego dla Czechów „od/nowa” (początki i stan aktualny) 961
Ałła Krawczuk, U progu dwudziestolecia: Katedra Filologii Polskiej na Lwowskim Uniwersytecie Narodowym im. Iwana Franki jako spadkobierczyni dwóchsetletnich tradycji polonistycznych 967
Marianna Łacek, Literaccy bohaterowie Skrzyneckiego mówią po polsku 977
Indeks 983
Tomasz Bilczewski, Słowo i życie: filologia translacyjna 17
II. PRZEKROJE 34
Michał Paweł Markowski, Czym była, czym jest i czym powinna być filologia? 37
Maria Prussak, Filologia – odejścia i powroty 53
Luigi Marinelli, Filologia i ocalanie 65
Tomasz Kunz, Filologia i interpretacja 91
Danuta Ulicka, Paralipomena. Polska filologia kulturowa w wileńskim Instytucie Naukowo-Badawczym Europy Wschodniej 99
Ryszard Nycz, Nasza kultura rozszerzonej teraźniejszości. Sondowanie aktualnego doświadczenia temporalnego 127
Maria Delaperrière, A jednak filologia… Poloniści francuscy wobec dziedzictwa i teraźniejszości 151
Magdalena Popiel, Filologia – sztuka pamięci. O projekcie cyfrowego Archiwum Stanisława Wyspiańskiego 169
Katarzyna Fazan, Teatroteka Kantora – miejsca, rzeczy, słowa i… digitalizacje 183
Jan Rybicki, O stylometrycznym czytaniu na dystans. I o tym, kto się boi liczenia słów 209
III. HASŁA 226
1. Komparatystyka: znaki, języki, media 227
Andrzej Hejmej, Komparatystyka po 24 lutego 2022 roku 229
Eugenia Prokop-Janiec, Współczesne teksty wielojęzyczne 237
Justyna Zych, Transkulturowość w najnowszej literaturze polskiej 245
Karina Jarzyńska, Transkulturowa historia gatunków (literackich) 251
Katarzyna Deja, Zwrot globalny w literaturoznawstwie 257
Rozalia Słodczyk, Gatunki różnodziedzinowe 263
Laura Quercioli Mincer, Katalog sztuki jako fototekst – na podstawie How It Is Mirosława Bałki 271
Ariko Kato, Relacje między literaturą a malarstwem: nowo odkryte opowiadanie Undula Brunona Schulza 279
Anastasia Nabokina, Słowo, dźwięk, ruch. Tadeusz Zieliński i Michaił Bachtin 293
Lidia Wiśniewska, Filologia literatury światowej w perspektywie mitów Boga i Natury 301
Margreta Grigorova, „Świat wczorajszy” wobec katastrofy roku 1939 313
2. Strefy przekładu dawniej i dziś 321
Magda Heydel, Historia przekładu literackiego w Polsce po 1918 roku. Zamierzenia i problemy badawcze 323
Ewa Kołodziejczyk, Wokół cyfrowego słownika biobibliograficznego Tłumacze arcydzieł literatury w odrodzonej Rzeczypospolitej 331
Ewa Rajewska, Polski zwrot ku tłumaczom. Translatorskie manifesty, parateksty, polemiki, coming outy 339
Kinga Rozwadowska, Emancypacja przekładu 347
Michał J. Mikoś, Córki i synowie Hermesa: literatura i kultura polska w Ameryce Północnej 355
Dorota Walczak-Delanois, Niech żyją wiersze-ogrody! Filologia zmysłów i Godziny Émile’a Verhaerena w tłumaczeniu porównawczym i w dydaktyce akademickiej 361
Dario Prola, Nowele Arriga Boita w polskim przekładzie: styl i poetyka 367
Constantin Geambașu, Kilka uwag o hermeneutyce przekładu (i o rumuńskiej wersji Króla Obojga Sycylii Andrzeja Kuśniewicza) 375
Cristina Godun, Retranslacja dzieła literackiego. Między przekładalnością a nieprzekładalnością na przykładzie opowiadań Brunona Schulza 381
Alla Kozhinowa, Polskie przekłady Biblii i obraz świata 389
Duola Long, Przekładalność pojęcia kulturowego „twarz” w polskich tłumaczeniach wybranych współczesnych dzieł chińskich 393
3. Nowoczesność i współczesność:
historie, teorie, interpretacje 401
Anna Łebkowska, Wyzwania metamodernizmu 403
Tadeusz Bujnicki, Poezja i publicystyka. Przykład „Żagarów” 413
Jarosław Fazan, Geneza „Żagarów” a polska literatura pograniczna 421
Brigitte Gautier, Jakim pisarzem jest Ksawery Pruszyński? 431
Maria Zadencka, „Polityka geo” i „geo-ciało”. Przestrzeń Europy w powieści Kontra Józefa Mackiewicza 437
Paulina Potasińska, Portretowanie „małych ojczyzn” a retoryki lokalności (S. Grzesiuk, M. Hłasko, A. Stasiuk) 443
Marina Ilie, Poetyka codzienności i „nowy antropocentryzm” 449
Andrea Ceccherelli, Filologia literatury nieświatowej: w stronę „dwuogniskowej” syntezy 457
Karoline Thaidigsmann, Jakiej historii literatury najnowszej potrzebuje slawistyka 467
Dorota Kozicka, Historia literatury najnowszej 473
Sławomir Jacek Żurek, Najnowsza literatura polska (po roku 2000) jako miejsce-po-Żydach 479
Anna Pekaniec, Fragmenty (z) rzeczywistości. Opowiadania w literaturze polskiej po 2010 roku (na przykładzie Małgorzaty Boryczki O perspektywach rozwoju małych miasteczek) 485
Yoana Ganowski, Poemat prozą XXI wieku, czyli kontynuacja Baudelairowskiej i Rimbaudowskiej nowoczesności 491
4. Długi wiek XIX: paradygmaty, cezury, figury 497
Mariya Bracka, Inny bohater romantyczny? O figurze Kozaka Sawy raz jeszcze 499
Henryk Siewierski, Romantyzm: wydanie rozszerzone 505
Krystyna Jaworska, Ślady tekstu i życia. Słowacki i „przeanielenia” w pismach Józefa Czapskiego z czasu wojny 511
Anna Czabanowska-Wróbel, Przepisywanie pozytywizmu 519
Gabriela Matuszek-Stec, Przybyszewski wraca – edycja krytyczna Dzieł literackich 527
5. Literatura i kultura dawna: powroty, ślady, zerwania 535
Tomasz Chachulski, O nowym życiu literatury dawnej. Trzy uwagi 537
Arent van Nieukerken, Czytanie poetów XVIII wieku w kontekście teorii literatury. Problemy dydaktyki polonistyki zagranicznej 543
Roman Dąbrowski, Czy literatura dawna jest nam dzisiaj potrzebna? (Uwagi o polonistyce za granicą) 553
Grzegorz Zając, Wymyślana historia literatury (przedmiot – podmiot – anachronizmy) 559
Emiliano Ranocchi, Tradycja hermetyczna w Rękopisie znalezionym w Saragossie Jana Potockiego 567
Rostysław Radyszewskyj, Polskojęzyczna ukraińska poezja okresu Iwana Mazepy 575
Andrzej Tadeusz Staniszewski, Wczesnonowożytna topofilia i literatura staropolska. Zarys wstępu 581
6. Od biohumanistyki do humanistyki zaangażowanej 587
Elżbieta Rybicka, Żywioły i ekokrytyka 589
Klaudia Muca, Humanistyka i neuroróżnorodność 595
Anna Turczyn, Język i psychoanaliza 601
Dorota Pazio-Wlazłowska, Stygmatyzacja osób z otyłością we współczesnej polszczyźnie 607
Alicja Wang, Studia o niepełnosprawności w Polsce: między aktywizmem i akademią 613
Magdalena Kuczaba-Flisak, Zmysły w literaturze dziecięcej 617
Joanna Maj, Geomedialne szlaki literackie 627
Łukasz Bat, Polityka i nauka: jedno powołanie czy dwa? 635
7. Archiwum i proces twórczy 641
Mateusz Antoniuk, Krytyka genetyczna i współczesna humanistyka polonistyczna 643
Francesca Fornari, O skreśleniach w procesie twórczym 653
Ołena Haleta, Autor, czytelnik i proces twórczy. O literaturze na nowo w Słowniku wojny Ostapa Sływynskiego 663
Anna Śliwa, „Obmapywanie” świata. Podróże Mirona Białoszewskiego 671
Anna Janicka, „Kim był ten człowiek?” (Korczak). Kim była ta autorka? 677
Irena Fedorowicz, Syrokomlana w zbiorach archiwów wileńskich 687
Tomasz Pietrucha, Performowanie archiwum 693
8. Perspektywy humanistyki cyfrowej 701
Magdalena Komorowska, Cyfrowe edytorstwo naukowe: perspektywy 703
Joanna Hałaczkiewicz, Edytorstwo cyfrowe – narzędzia 709
Agata Kwaśnicka-Janowicz, Archiwizowanie dziedzictwa językowego – w poszukiwaniu własnej tożsamości 715
Renata Przybylska, Semantyka historyczna a nowe narzędzia cyfrowe. Na przykładzie hasła honor 727
Krystyna Bojałkowska, Gramatyka współczesnego języka polskiego w dobie cyfrowej 731
Patrycja Pałka, Najnowsze zasoby elektroniczne opracowujące dane językowe XX i XXI wieku 741
Barbara Batko-Tokarz, Leksykografia tematyczna – od/nowa 751
Anna Piechnik, Michał Woźniak, Cyfrowa bibliografia dialektologii polskiej 757
Urszula Ulla Chowaniec, Literatura wobec mniejszości i marginalizacji: inne płci, inne religie, inność . De-konstrukcja czy re-konstrukcja tradycyjnych kanonów i paradygmatów myślenia 765
Mariola Wilczak, „Biuletyn Polonistyczny” – źródło informacji o współczesnej polonistyce 775
9. Od retoryki do językowego obrazu świata 783
Wojciech Ryczek, Metalepsa: stopniowanie znaczeń 785
Agnieszka Rydz, Pamięć autobiograficzna jako synekdocha 791
Małgorzata Gębka-Wolak, Język a tworzenie i stosowanie prawa 797
Maciej Rak, Kulturemy polskie 805
Mirosława Sagan-Bielawa, Nazwy regionów Polski oraz ich mieszkańców 813
Natalia Sydiaczenko, O wyrazach kluczowych w tekstach artystycznych 819
Artur Otton Firlej, Dyskurs smoleński 825
Gabriela Olchowa, Postawy Polaków i Słowaków wobec języka ojczystego 833
Kinga Geben, Język pisarza regionalnego Wojciecha Piotrowicza (polskiego pisarza na Litwie XX wieku) 843
Lidia Nepop-Ajdaczyć, Wartości w polskim i ukraińskim językowym obrazie kwiatów 849
Svitlana Sukharieva, Językowy obraz Kresów we współczesnych mediach polskojęzycznych w Ukrainie 855
Stanka Bonova, Językowy obraz świata, wizualność, przekład kulturowy 861
10. Nowoczesna (glotto)dydaktyka 867
Waldemar Martyniuk, Opisywanie sprawności językowej w nowoczesnej glottodydaktyce 869
Iwona Janowska, Mediacja – narzędzie działaniowego uczenia się/użycia języka 875
Danuta Łazarska, Poeta, tłumacz i kształcenie literacko-kulturowe 881
Grażyna Zarzycka, Nowe oblicza glottodydaktyki polonistycznej w czasopiśmie „Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców” 887
Marzena Wawrzeń, Podejście międzykulturowe we współczesnej glottodydaktyce polonistycznej 897
Izabela Wieczorek, Od intencji do konwencji, czyli o procesie budowania dialogu na lektoracie języka polskiego jako obcego 903
Nataliia Tsolyk, Język polski w szkołach polonijnych na Wołyniu 911
Joanna Lustański, I swój, i obcy – o wyzwaniach językowych uczniów i nauczycieli szkół przy placówkach dyplomatycznych (na przykładzie Kanady) 917
Andrzej Ruszer, Retoryka na zajęciach glottodydaktycznych 925
11. Instytucje wobec dziedzictwa filologii 931
Jarosław Ławski, Filologia i granice współpracy instytucjonalnej w nowych warunkach geopolitycznych w Europie Środkowo-Wschodniej (2020–2023) 933
László Kálmán Nagy, Język i kultura polska za granicą. Kryzys tradycyjnego kształcenia filologicznego 943
Roman Madecki, Polonistyka zagraniczna: od czystej filologii do interdyscyplinarnych studiów polonoznawczych (na przykładzie polonistyki czeskiej) 949
Renata Putzlacher-Buchtová, Polonistyka brneńska 955
Sylwia Czachór-Kocataş, Renata Rusin Dybalska, Podręczniki języka polskiego dla Czechów „od/nowa” (początki i stan aktualny) 961
Ałła Krawczuk, U progu dwudziestolecia: Katedra Filologii Polskiej na Lwowskim Uniwersytecie Narodowym im. Iwana Franki jako spadkobierczyni dwóchsetletnich tradycji polonistycznych 967
Marianna Łacek, Literaccy bohaterowie Skrzyneckiego mówią po polsku 977
Indeks 983
Filologia od/nowa
Język, literatura, kultura w epoce cyfrowej
SPIS TREŚCI
I. WPROWADZENIE 14
Tomasz Bilczewski, Słowo i życie: filologia translacyjna 17
II. PRZEKROJE 34
Michał Paweł Markowski, Czym była, czym jest i czym powinna być filologia? 37
Maria Prussak, Filologia – odejścia i powroty 53
Luigi Marinelli, Filologia i ocalanie 65
Tomasz Kunz, Filologia i interpretacja 91
Danuta Ulicka, Paralipomena. Polska filologia kulturowa w wileńskim Instytucie Naukowo-Badawczym Europy Wschodniej 99
Ryszard Nycz, Nasza kultura rozszerzonej teraźniejszości. Sondowanie aktualnego doświadczenia temporalnego 127
Maria Delaperrière, A jednak filologia… Poloniści francuscy wobec dziedzictwa i teraźniejszości 151
Magdalena Popiel, Filologia – sztuka pamięci. O projekcie cyfrowego Archiwum Stanisława Wyspiańskiego 169
Katarzyna Fazan, Teatroteka Kantora – miejsca, rzeczy, słowa i… digitalizacje 183
Jan Rybicki, O stylometrycznym czytaniu na dystans. I o tym, kto się boi liczenia słów 209
III. HASŁA 226
1. Komparatystyka: znaki, języki, media 227
Andrzej Hejmej, Komparatystyka po 24 lutego 2022 roku 229
Eugenia Prokop-Janiec, Współczesne teksty wielojęzyczne 237
Justyna Zych, Transkulturowość w najnowszej literaturze polskiej 245
Karina Jarzyńska, Transkulturowa historia gatunków (literackich) 251
Katarzyna Deja, Zwrot globalny w literaturoznawstwie 257
Rozalia Słodczyk, Gatunki różnodziedzinowe 263
Laura Quercioli Mincer, Katalog sztuki jako fototekst – na podstawie How It Is Mirosława Bałki 271
Ariko Kato, Relacje między literaturą a malarstwem: nowo odkryte opowiadanie Undula Brunona Schulza 279
Anastasia Nabokina, Słowo, dźwięk, ruch. Tadeusz Zieliński i Michaił Bachtin 293
Lidia Wiśniewska, Filologia literatury światowej w perspektywie mitów Boga i Natury 301
Margreta Grigorova, „Świat wczorajszy” wobec katastrofy roku 1939 313
2. Strefy przekładu dawniej i dziś 321
Magda Heydel, Historia przekładu literackiego w Polsce po 1918 roku. Zamierzenia i problemy badawcze 323
Ewa Kołodziejczyk, Wokół cyfrowego słownika biobibliograficznego Tłumacze arcydzieł literatury w odrodzonej Rzeczypospolitej 331
Ewa Rajewska, Polski zwrot ku tłumaczom. Translatorskie manifesty, parateksty, polemiki, coming outy 339
Kinga Rozwadowska, Emancypacja przekładu 347
Michał J. Mikoś, Córki i synowie Hermesa: literatura i kultura polska w Ameryce Północnej 355
Dorota Walczak-Delanois, Niech żyją wiersze-ogrody! Filologia zmysłów i Godziny Émile’a Verhaerena w tłumaczeniu porównawczym i w dydaktyce akademickiej 361
Dario Prola, Nowele Arriga Boita w polskim przekładzie: styl i poetyka 367
Constantin Geambașu, Kilka uwag o hermeneutyce przekładu (i o rumuńskiej wersji Króla Obojga Sycylii Andrzeja Kuśniewicza) 375
Cristina Godun, Retranslacja dzieła literackiego. Między przekładalnością a nieprzekładalnością na przykładzie opowiadań Brunona Schulza 381
Alla Kozhinowa, Polskie przekłady Biblii i obraz świata 389
Duola Long, Przekładalność pojęcia kulturowego „twarz” w polskich tłumaczeniach wybranych współczesnych dzieł chińskich 393
3. Nowoczesność i współczesność:
historie, teorie, interpretacje 401
Anna Łebkowska, Wyzwania metamodernizmu 403
Tadeusz Bujnicki, Poezja i publicystyka. Przykład „Żagarów” 413
Jarosław Fazan, Geneza „Żagarów” a polska literatura pograniczna 421
Brigitte Gautier, Jakim pisarzem jest Ksawery Pruszyński? 431
Maria Zadencka, „Polityka geo” i „geo-ciało”. Przestrzeń Europy w powieści Kontra Józefa Mackiewicza 437
Paulina Potasińska, Portretowanie „małych ojczyzn” a retoryki lokalności (S. Grzesiuk, M. Hłasko, A. Stasiuk) 443
Marina Ilie, Poetyka codzienności i „nowy antropocentryzm” 449
Andrea Ceccherelli, Filologia literatury nieświatowej: w stronę „dwuogniskowej” syntezy 457
Karoline Thaidigsmann, Jakiej historii literatury najnowszej potrzebuje slawistyka 467
Dorota Kozicka, Historia literatury najnowszej 473
Sławomir Jacek Żurek, Najnowsza literatura polska (po roku 2000) jako miejsce-po-Żydach 479
Anna Pekaniec, Fragmenty (z) rzeczywistości. Opowiadania w literaturze polskiej po 2010 roku (na przykładzie Małgorzaty Boryczki O perspektywach rozwoju małych miasteczek) 485
Yoana Ganowski, Poemat prozą XXI wieku, czyli kontynuacja Baudelairowskiej i Rimbaudowskiej nowoczesności 491
4. Długi wiek XIX: paradygmaty, cezury, figury 497
Mariya Bracka, Inny bohater romantyczny? O figurze Kozaka Sawy raz jeszcze 499
Henryk Siewierski, Romantyzm: wydanie rozszerzone 505
Krystyna Jaworska, Ślady tekstu i życia. Słowacki i „przeanielenia” w pismach Józefa Czapskiego z czasu wojny 511
Anna Czabanowska-Wróbel, Przepisywanie pozytywizmu 519
Gabriela Matuszek-Stec, Przybyszewski wraca – edycja krytyczna Dzieł literackich 527
5. Literatura i kultura dawna: powroty, ślady, zerwania 535
Tomasz Chachulski, O nowym życiu literatury dawnej. Trzy uwagi 537
Arent van Nieukerken, Czytanie poetów XVIII wieku w kontekście teorii literatury. Problemy dydaktyki polonistyki zagranicznej 543
Roman Dąbrowski, Czy literatura dawna jest nam dzisiaj potrzebna? (Uwagi o polonistyce za granicą) 553
Grzegorz Zając, Wymyślana historia literatury (przedmiot – podmiot – anachronizmy) 559
Emiliano Ranocchi, Tradycja hermetyczna w Rękopisie znalezionym w Saragossie Jana Potockiego 567
Rostysław Radyszewskyj, Polskojęzyczna ukraińska poezja okresu Iwana Mazepy 575
Andrzej Tadeusz Staniszewski, Wczesnonowożytna topofilia i literatura staropolska. Zarys wstępu 581
6. Od biohumanistyki do humanistyki zaangażowanej 587
Elżbieta Rybicka, Żywioły i ekokrytyka 589
Klaudia Muca, Humanistyka i neuroróżnorodność 595
Anna Turczyn, Język i psychoanaliza 601
Dorota Pazio-Wlazłowska, Stygmatyzacja osób z otyłością we współczesnej polszczyźnie 607
Alicja Wang, Studia o niepełnosprawności w Polsce: między aktywizmem i akademią 613
Magdalena Kuczaba-Flisak, Zmysły w literaturze dziecięcej 617
Joanna Maj, Geomedialne szlaki literackie 627
Łukasz Bat, Polityka i nauka: jedno powołanie czy dwa? 635
7. Archiwum i proces twórczy 641
Mateusz Antoniuk, Krytyka genetyczna i współczesna humanistyka polonistyczna 643
Francesca Fornari, O skreśleniach w procesie twórczym 653
Ołena Haleta, Autor, czytelnik i proces twórczy. O literaturze na nowo w Słowniku wojny Ostapa Sływynskiego 663
Anna Śliwa, „Obmapywanie” świata. Podróże Mirona Białoszewskiego 671
Anna Janicka, „Kim był ten człowiek?” (Korczak). Kim była ta autorka? 677
Irena Fedorowicz, Syrokomlana w zbiorach archiwów wileńskich 687
Tomasz Pietrucha, Performowanie archiwum 693
8. Perspektywy humanistyki cyfrowej 701
Magdalena Komorowska, Cyfrowe edytorstwo naukowe: perspektywy 703
Joanna Hałaczkiewicz, Edytorstwo cyfrowe – narzędzia 709
Agata Kwaśnicka-Janowicz, Archiwizowanie dziedzictwa językowego – w poszukiwaniu własnej tożsamości 715
Renata Przybylska, Semantyka historyczna a nowe narzędzia cyfrowe. Na przykładzie hasła honor 727
Krystyna Bojałkowska, Gramatyka współczesnego języka polskiego w dobie cyfrowej 731
Patrycja Pałka, Najnowsze zasoby elektroniczne opracowujące dane językowe XX i XXI wieku 741
Barbara Batko-Tokarz, Leksykografia tematyczna – od/nowa 751
Anna Piechnik, Michał Woźniak, Cyfrowa bibliografia dialektologii polskiej 757
Urszula Ulla Chowaniec, Literatura wobec mniejszości i marginalizacji: inne płci, inne religie, inność . De-konstrukcja czy re-konstrukcja tradycyjnych kanonów i paradygmatów myślenia 765
Mariola Wilczak, „Biuletyn Polonistyczny” – źródło informacji o współczesnej polonistyce 775
9. Od retoryki do językowego obrazu świata 783
Wojciech Ryczek, Metalepsa: stopniowanie znaczeń 785
Agnieszka Rydz, Pamięć autobiograficzna jako synekdocha 791
Małgorzata Gębka-Wolak, Język a tworzenie i stosowanie prawa 797
Maciej Rak, Kulturemy polskie 805
Mirosława Sagan-Bielawa, Nazwy regionów Polski oraz ich mieszkańców 813
Natalia Sydiaczenko, O wyrazach kluczowych w tekstach artystycznych 819
Artur Otton Firlej, Dyskurs smoleński 825
Gabriela Olchowa, Postawy Polaków i Słowaków wobec języka ojczystego 833
Kinga Geben, Język pisarza regionalnego Wojciecha Piotrowicza (polskiego pisarza na Litwie XX wieku) 843
Lidia Nepop-Ajdaczyć, Wartości w polskim i ukraińskim językowym obrazie kwiatów 849
Svitlana Sukharieva, Językowy obraz Kresów we współczesnych mediach polskojęzycznych w Ukrainie 855
Stanka Bonova, Językowy obraz świata, wizualność, przekład kulturowy 861
10. Nowoczesna (glotto)dydaktyka 867
Waldemar Martyniuk, Opisywanie sprawności językowej w nowoczesnej glottodydaktyce 869
Iwona Janowska, Mediacja – narzędzie działaniowego uczenia się/użycia języka 875
Danuta Łazarska, Poeta, tłumacz i kształcenie literacko-kulturowe 881
Grażyna Zarzycka, Nowe oblicza glottodydaktyki polonistycznej w czasopiśmie „Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców” 887
Marzena Wawrzeń, Podejście międzykulturowe we współczesnej glottodydaktyce polonistycznej 897
Izabela Wieczorek, Od intencji do konwencji, czyli o procesie budowania dialogu na lektoracie języka polskiego jako obcego 903
Nataliia Tsolyk, Język polski w szkołach polonijnych na Wołyniu 911
Joanna Lustański, I swój, i obcy – o wyzwaniach językowych uczniów i nauczycieli szkół przy placówkach dyplomatycznych (na przykładzie Kanady) 917
Andrzej Ruszer, Retoryka na zajęciach glottodydaktycznych 925
11. Instytucje wobec dziedzictwa filologii 931
Jarosław Ławski, Filologia i granice współpracy instytucjonalnej w nowych warunkach geopolitycznych w Europie Środkowo-Wschodniej (2020–2023) 933
László Kálmán Nagy, Język i kultura polska za granicą. Kryzys tradycyjnego kształcenia filologicznego 943
Roman Madecki, Polonistyka zagraniczna: od czystej filologii do interdyscyplinarnych studiów polonoznawczych (na przykładzie polonistyki czeskiej) 949
Renata Putzlacher-Buchtová, Polonistyka brneńska 955
Sylwia Czachór-Kocataş, Renata Rusin Dybalska, Podręczniki języka polskiego dla Czechów „od/nowa” (początki i stan aktualny) 961
Ałła Krawczuk, U progu dwudziestolecia: Katedra Filologii Polskiej na Lwowskim Uniwersytecie Narodowym im. Iwana Franki jako spadkobierczyni dwóchsetletnich tradycji polonistycznych 967
Marianna Łacek, Literaccy bohaterowie Skrzyneckiego mówią po polsku 977
Indeks 983
Tomasz Bilczewski, Słowo i życie: filologia translacyjna 17
II. PRZEKROJE 34
Michał Paweł Markowski, Czym była, czym jest i czym powinna być filologia? 37
Maria Prussak, Filologia – odejścia i powroty 53
Luigi Marinelli, Filologia i ocalanie 65
Tomasz Kunz, Filologia i interpretacja 91
Danuta Ulicka, Paralipomena. Polska filologia kulturowa w wileńskim Instytucie Naukowo-Badawczym Europy Wschodniej 99
Ryszard Nycz, Nasza kultura rozszerzonej teraźniejszości. Sondowanie aktualnego doświadczenia temporalnego 127
Maria Delaperrière, A jednak filologia… Poloniści francuscy wobec dziedzictwa i teraźniejszości 151
Magdalena Popiel, Filologia – sztuka pamięci. O projekcie cyfrowego Archiwum Stanisława Wyspiańskiego 169
Katarzyna Fazan, Teatroteka Kantora – miejsca, rzeczy, słowa i… digitalizacje 183
Jan Rybicki, O stylometrycznym czytaniu na dystans. I o tym, kto się boi liczenia słów 209
III. HASŁA 226
1. Komparatystyka: znaki, języki, media 227
Andrzej Hejmej, Komparatystyka po 24 lutego 2022 roku 229
Eugenia Prokop-Janiec, Współczesne teksty wielojęzyczne 237
Justyna Zych, Transkulturowość w najnowszej literaturze polskiej 245
Karina Jarzyńska, Transkulturowa historia gatunków (literackich) 251
Katarzyna Deja, Zwrot globalny w literaturoznawstwie 257
Rozalia Słodczyk, Gatunki różnodziedzinowe 263
Laura Quercioli Mincer, Katalog sztuki jako fototekst – na podstawie How It Is Mirosława Bałki 271
Ariko Kato, Relacje między literaturą a malarstwem: nowo odkryte opowiadanie Undula Brunona Schulza 279
Anastasia Nabokina, Słowo, dźwięk, ruch. Tadeusz Zieliński i Michaił Bachtin 293
Lidia Wiśniewska, Filologia literatury światowej w perspektywie mitów Boga i Natury 301
Margreta Grigorova, „Świat wczorajszy” wobec katastrofy roku 1939 313
2. Strefy przekładu dawniej i dziś 321
Magda Heydel, Historia przekładu literackiego w Polsce po 1918 roku. Zamierzenia i problemy badawcze 323
Ewa Kołodziejczyk, Wokół cyfrowego słownika biobibliograficznego Tłumacze arcydzieł literatury w odrodzonej Rzeczypospolitej 331
Ewa Rajewska, Polski zwrot ku tłumaczom. Translatorskie manifesty, parateksty, polemiki, coming outy 339
Kinga Rozwadowska, Emancypacja przekładu 347
Michał J. Mikoś, Córki i synowie Hermesa: literatura i kultura polska w Ameryce Północnej 355
Dorota Walczak-Delanois, Niech żyją wiersze-ogrody! Filologia zmysłów i Godziny Émile’a Verhaerena w tłumaczeniu porównawczym i w dydaktyce akademickiej 361
Dario Prola, Nowele Arriga Boita w polskim przekładzie: styl i poetyka 367
Constantin Geambașu, Kilka uwag o hermeneutyce przekładu (i o rumuńskiej wersji Króla Obojga Sycylii Andrzeja Kuśniewicza) 375
Cristina Godun, Retranslacja dzieła literackiego. Między przekładalnością a nieprzekładalnością na przykładzie opowiadań Brunona Schulza 381
Alla Kozhinowa, Polskie przekłady Biblii i obraz świata 389
Duola Long, Przekładalność pojęcia kulturowego „twarz” w polskich tłumaczeniach wybranych współczesnych dzieł chińskich 393
3. Nowoczesność i współczesność:
historie, teorie, interpretacje 401
Anna Łebkowska, Wyzwania metamodernizmu 403
Tadeusz Bujnicki, Poezja i publicystyka. Przykład „Żagarów” 413
Jarosław Fazan, Geneza „Żagarów” a polska literatura pograniczna 421
Brigitte Gautier, Jakim pisarzem jest Ksawery Pruszyński? 431
Maria Zadencka, „Polityka geo” i „geo-ciało”. Przestrzeń Europy w powieści Kontra Józefa Mackiewicza 437
Paulina Potasińska, Portretowanie „małych ojczyzn” a retoryki lokalności (S. Grzesiuk, M. Hłasko, A. Stasiuk) 443
Marina Ilie, Poetyka codzienności i „nowy antropocentryzm” 449
Andrea Ceccherelli, Filologia literatury nieświatowej: w stronę „dwuogniskowej” syntezy 457
Karoline Thaidigsmann, Jakiej historii literatury najnowszej potrzebuje slawistyka 467
Dorota Kozicka, Historia literatury najnowszej 473
Sławomir Jacek Żurek, Najnowsza literatura polska (po roku 2000) jako miejsce-po-Żydach 479
Anna Pekaniec, Fragmenty (z) rzeczywistości. Opowiadania w literaturze polskiej po 2010 roku (na przykładzie Małgorzaty Boryczki O perspektywach rozwoju małych miasteczek) 485
Yoana Ganowski, Poemat prozą XXI wieku, czyli kontynuacja Baudelairowskiej i Rimbaudowskiej nowoczesności 491
4. Długi wiek XIX: paradygmaty, cezury, figury 497
Mariya Bracka, Inny bohater romantyczny? O figurze Kozaka Sawy raz jeszcze 499
Henryk Siewierski, Romantyzm: wydanie rozszerzone 505
Krystyna Jaworska, Ślady tekstu i życia. Słowacki i „przeanielenia” w pismach Józefa Czapskiego z czasu wojny 511
Anna Czabanowska-Wróbel, Przepisywanie pozytywizmu 519
Gabriela Matuszek-Stec, Przybyszewski wraca – edycja krytyczna Dzieł literackich 527
5. Literatura i kultura dawna: powroty, ślady, zerwania 535
Tomasz Chachulski, O nowym życiu literatury dawnej. Trzy uwagi 537
Arent van Nieukerken, Czytanie poetów XVIII wieku w kontekście teorii literatury. Problemy dydaktyki polonistyki zagranicznej 543
Roman Dąbrowski, Czy literatura dawna jest nam dzisiaj potrzebna? (Uwagi o polonistyce za granicą) 553
Grzegorz Zając, Wymyślana historia literatury (przedmiot – podmiot – anachronizmy) 559
Emiliano Ranocchi, Tradycja hermetyczna w Rękopisie znalezionym w Saragossie Jana Potockiego 567
Rostysław Radyszewskyj, Polskojęzyczna ukraińska poezja okresu Iwana Mazepy 575
Andrzej Tadeusz Staniszewski, Wczesnonowożytna topofilia i literatura staropolska. Zarys wstępu 581
6. Od biohumanistyki do humanistyki zaangażowanej 587
Elżbieta Rybicka, Żywioły i ekokrytyka 589
Klaudia Muca, Humanistyka i neuroróżnorodność 595
Anna Turczyn, Język i psychoanaliza 601
Dorota Pazio-Wlazłowska, Stygmatyzacja osób z otyłością we współczesnej polszczyźnie 607
Alicja Wang, Studia o niepełnosprawności w Polsce: między aktywizmem i akademią 613
Magdalena Kuczaba-Flisak, Zmysły w literaturze dziecięcej 617
Joanna Maj, Geomedialne szlaki literackie 627
Łukasz Bat, Polityka i nauka: jedno powołanie czy dwa? 635
7. Archiwum i proces twórczy 641
Mateusz Antoniuk, Krytyka genetyczna i współczesna humanistyka polonistyczna 643
Francesca Fornari, O skreśleniach w procesie twórczym 653
Ołena Haleta, Autor, czytelnik i proces twórczy. O literaturze na nowo w Słowniku wojny Ostapa Sływynskiego 663
Anna Śliwa, „Obmapywanie” świata. Podróże Mirona Białoszewskiego 671
Anna Janicka, „Kim był ten człowiek?” (Korczak). Kim była ta autorka? 677
Irena Fedorowicz, Syrokomlana w zbiorach archiwów wileńskich 687
Tomasz Pietrucha, Performowanie archiwum 693
8. Perspektywy humanistyki cyfrowej 701
Magdalena Komorowska, Cyfrowe edytorstwo naukowe: perspektywy 703
Joanna Hałaczkiewicz, Edytorstwo cyfrowe – narzędzia 709
Agata Kwaśnicka-Janowicz, Archiwizowanie dziedzictwa językowego – w poszukiwaniu własnej tożsamości 715
Renata Przybylska, Semantyka historyczna a nowe narzędzia cyfrowe. Na przykładzie hasła honor 727
Krystyna Bojałkowska, Gramatyka współczesnego języka polskiego w dobie cyfrowej 731
Patrycja Pałka, Najnowsze zasoby elektroniczne opracowujące dane językowe XX i XXI wieku 741
Barbara Batko-Tokarz, Leksykografia tematyczna – od/nowa 751
Anna Piechnik, Michał Woźniak, Cyfrowa bibliografia dialektologii polskiej 757
Urszula Ulla Chowaniec, Literatura wobec mniejszości i marginalizacji: inne płci, inne religie, inność . De-konstrukcja czy re-konstrukcja tradycyjnych kanonów i paradygmatów myślenia 765
Mariola Wilczak, „Biuletyn Polonistyczny” – źródło informacji o współczesnej polonistyce 775
9. Od retoryki do językowego obrazu świata 783
Wojciech Ryczek, Metalepsa: stopniowanie znaczeń 785
Agnieszka Rydz, Pamięć autobiograficzna jako synekdocha 791
Małgorzata Gębka-Wolak, Język a tworzenie i stosowanie prawa 797
Maciej Rak, Kulturemy polskie 805
Mirosława Sagan-Bielawa, Nazwy regionów Polski oraz ich mieszkańców 813
Natalia Sydiaczenko, O wyrazach kluczowych w tekstach artystycznych 819
Artur Otton Firlej, Dyskurs smoleński 825
Gabriela Olchowa, Postawy Polaków i Słowaków wobec języka ojczystego 833
Kinga Geben, Język pisarza regionalnego Wojciecha Piotrowicza (polskiego pisarza na Litwie XX wieku) 843
Lidia Nepop-Ajdaczyć, Wartości w polskim i ukraińskim językowym obrazie kwiatów 849
Svitlana Sukharieva, Językowy obraz Kresów we współczesnych mediach polskojęzycznych w Ukrainie 855
Stanka Bonova, Językowy obraz świata, wizualność, przekład kulturowy 861
10. Nowoczesna (glotto)dydaktyka 867
Waldemar Martyniuk, Opisywanie sprawności językowej w nowoczesnej glottodydaktyce 869
Iwona Janowska, Mediacja – narzędzie działaniowego uczenia się/użycia języka 875
Danuta Łazarska, Poeta, tłumacz i kształcenie literacko-kulturowe 881
Grażyna Zarzycka, Nowe oblicza glottodydaktyki polonistycznej w czasopiśmie „Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców” 887
Marzena Wawrzeń, Podejście międzykulturowe we współczesnej glottodydaktyce polonistycznej 897
Izabela Wieczorek, Od intencji do konwencji, czyli o procesie budowania dialogu na lektoracie języka polskiego jako obcego 903
Nataliia Tsolyk, Język polski w szkołach polonijnych na Wołyniu 911
Joanna Lustański, I swój, i obcy – o wyzwaniach językowych uczniów i nauczycieli szkół przy placówkach dyplomatycznych (na przykładzie Kanady) 917
Andrzej Ruszer, Retoryka na zajęciach glottodydaktycznych 925
11. Instytucje wobec dziedzictwa filologii 931
Jarosław Ławski, Filologia i granice współpracy instytucjonalnej w nowych warunkach geopolitycznych w Europie Środkowo-Wschodniej (2020–2023) 933
László Kálmán Nagy, Język i kultura polska za granicą. Kryzys tradycyjnego kształcenia filologicznego 943
Roman Madecki, Polonistyka zagraniczna: od czystej filologii do interdyscyplinarnych studiów polonoznawczych (na przykładzie polonistyki czeskiej) 949
Renata Putzlacher-Buchtová, Polonistyka brneńska 955
Sylwia Czachór-Kocataş, Renata Rusin Dybalska, Podręczniki języka polskiego dla Czechów „od/nowa” (początki i stan aktualny) 961
Ałła Krawczuk, U progu dwudziestolecia: Katedra Filologii Polskiej na Lwowskim Uniwersytecie Narodowym im. Iwana Franki jako spadkobierczyni dwóchsetletnich tradycji polonistycznych 967
Marianna Łacek, Literaccy bohaterowie Skrzyneckiego mówią po polsku 977
Indeks 983
Wybierz rozdziały:
Wartość zamówienia:
0.00 zł