Problemy społeczne
Teoria, metodologia, badania
Liczba stron: 312
Format: B5
Rok wydania: 2007
Data premiery: 15.09.2007
Opis książki
Książka stanowi studium teorii problemów społecznych wraz z empiryczną aplikacją. Wskazuje na sposób połączenia socjologii teoretycznej i stosowanej. Praca składa się z dwóch części, z których pierwsza zawiera analizę miejsca pojęcia „problem społeczny” i kontekstów, w których było używane w przeszłości i obecnie. Znaczna część książki dotyczy prezentacji konstrukcjonizmu społecznego w socjologii amerykańskiej jako teorii problemów społecznych. Podejście to zdominowano myślenia o trudnych kwestiach życia zbiorowego w czasie ostatnich trzydziestu lat. Autor zwrócił uwagę na związki między socjologią a pracą socjalną, ze szczególnym uwzględnieniem podejścia skoncentrowanego na rozwiązaniach (Solution Focused Approach). Druga część książki to opracowanie empiryczne, które opracowania odnosi się do „drugiej fali bezrobocia” w Polsce. Wykorzystując odmienne perspektywy teoretyczne, omówione w pierwszej części pracy, autor analizuje przyczyny, warunki, skutki i rozwiązania problemu kryzysu rynku pracy w latach 1999-2003 w kategoriach obiektywistycznych i subiektywistycznych.
Praca traktuje o najważniejszych problemach stojących przez współczesnym społeczeństwem polskim. Zdecydowana większość sondaży opinii publicznej w ostatnich 15 latach pokazywała wagę kwestii zatrudnienia dla Polaków. Książka łączy nieszablonowe podejście do tematu cyklicznych trudności na rynku pracy w gospodarce kapitalistycznej oraz dorobek teoretyczny socjologii stosowanej i pracy socjalnej.
Lucjan Miś – jako adiunkt w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego zajmuje się m.in. zastosowaniami nowych form pracy socjalnej, wideotreningiem komunikacji i tzw. teorią zorientowaną na rozwiązania. Prowadzi badania nad polityką społeczną w ramach projektów realizowanych przez Fondazione Brodolini w Rzymie. Stale współpracuje z Fontys University of Applied Sociology (OSO) w Tilburgu (Holandii) oraz wyższymi szkołami pracy socjalnej w Berlinie i Frankfurcie nad Menem. Uczestniczy w obradach zarządu europejskiego oddziału International Consortium for Social Development.
Praca traktuje o najważniejszych problemach stojących przez współczesnym społeczeństwem polskim. Zdecydowana większość sondaży opinii publicznej w ostatnich 15 latach pokazywała wagę kwestii zatrudnienia dla Polaków. Książka łączy nieszablonowe podejście do tematu cyklicznych trudności na rynku pracy w gospodarce kapitalistycznej oraz dorobek teoretyczny socjologii stosowanej i pracy socjalnej.
Lucjan Miś – jako adiunkt w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego zajmuje się m.in. zastosowaniami nowych form pracy socjalnej, wideotreningiem komunikacji i tzw. teorią zorientowaną na rozwiązania. Prowadzi badania nad polityką społeczną w ramach projektów realizowanych przez Fondazione Brodolini w Rzymie. Stale współpracuje z Fontys University of Applied Sociology (OSO) w Tilburgu (Holandii) oraz wyższymi szkołami pracy socjalnej w Berlinie i Frankfurcie nad Menem. Uczestniczy w obradach zarządu europejskiego oddziału International Consortium for Social Development.
Autorzy
Lucjan Miś
ISBN: 978-83-233-2349-5
e-ISBN (pdf): 978-83-233-8207-2
POLECANE KSIĄŻKI
NOWOŚCI
Problemy społeczne
Teoria, metodologia, badania
SPIS TREŚCI
WPROWADZENIE 13
CZĘŚĆ I. SOCJOLOGIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH
ROZDZIAŁ 1. POJĘCIE PROBLEMU SPOŁECZNEGO W HISTORII SOCJOLOGII I PRACY SOCJALNEJ 19
1.1. Pojęcie problemów społecznych w socjologii i pracy socjalnej 19
1.2. Konstruowanie pojęć „problem społeczny” i „problemy społeczne” 25
1.3. Badanie problemów społecznych. Paradygmat amerykańskiej socjologii problemów społecznych lat 60. i 70. XX wieku 29
1.4. Problemy społeczne jako zachowania zbiorowe 31
1.5. Problemy społeczne w socjologii Amitai Etzioniego 32
1.6. Definiowanie problemów społecznych przez socjologów i opinię publiczną – propozycja Roberta H. Lauera 37
1.7. Problemy społeczne a praca socjalna. Pragmatyzm amerykański i idea planowania 39
1.7.1. Rozwiązywanie problemów w pracy socjalnej z indywidualnym przypadkiem 39
1.7.2. Rozwiązywanie problemów w pracy socjalnej ze środowiskiem 40
1.7.2.1. Przykład: model racjonalny w rozwiązywaniu problemów miejskich 41
1.8. Problemy społeczne a polityka społeczna 43
1.9. Typologia Earla Rubingtona i Martina S. Weinberga: Teoria problemów społecznych na tle rozwoju socjologii amerykańskiej 45
1.9.1. Perspektywa patologii społecznej 49
1.9.2. Perspektywa dezorganizacji społecznej 49
1.9.3. Perspektywa konfliktu wartości 52
1.9.4. Perspektywa zachowań dewiacyjnych 54
1.9.4.1. Problemy społeczne a socjologiczne 56
1.9.5. Perspektywa naznaczania (etykietowania) 58
1.9.6. Perspektywa krytyki społeczeństwa 60
1.10. Modele teoretyczne problemów społecznych według Normana K. Denzina i Yvonny S. Lincoln 61
1.11. Podsumowanie 63
ROZDZIAŁ 2. PERSPEKTYWA KONSTRUKCJONISTYCZNA W TEORII PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 68
2.1. Problemy społeczne a konstrukcjonizm 68
2.2. Od kłopotów do warunków – zastosowanie idiomów retorycznych 73
2.3. Organizacja rozmowy a problemy społeczne 76
2.4. Praca w obszarze problemów społecznych (poziom interakcji osobistych i publicznych). Krytyka statystyki społecznej 77
2.5. Konstruowanie „bezproblemowości” 83
2.6. Pojęcie ramy 84
2.6.1. Definicje ram i ramowania 85
2.6.1. Obramowanie problemu społecznego: dyskurs elit i rozumienie potoczne 87
2.6.2.1. Rama „prywatyzacji” jako sposobu rozwiązywania problemów społecznych 88
2.7. Narracje a struktura społeczna 90
2.7.1. Narracje na temat pracy i bezrobocia w walce angielskich partii politycznych o narzucenie dominującej ramy 94
2.7.2. Narracja na temat kryzysu społecznego i politycznego – przykład „zimy niezadowolenia” 97
2.8. Na co zwracają uwagę konstrukcjoniści? Obszary szczególnej uwagi badawczej konstrukcjonistów 98
2.8.1. Konstruowanie rodziny. Praktyka opisowa i ład domowy według Jamesa A. Holsteina i Jabera F. Gubrium 99
2.8.2. Symboliczne znaczenia pojęcia i problemu „księży pedofilów” 100
2.8.2.1. Panika moralna 101
2.9. Kwestia przestępczości 105
2.9.1. Slogan „bezpieczne domy, niebezpieczne ulice” w debatach na temat bezpieczeństwa 106
2.9.2. Ramy przestępczości i ich obrońcy 108
2.10. Problem wielokulturowej edukacji i rekrutacji na studia 109
2.11. Problemy zdrowia publicznego 113
2.11.1. Problem bezdomnych chorych psychicznie i przymusowej hospitalizacji 115
2.12. Socjologia problemów społecznych a terapia skoncentrowana na rozwiązaniu 117
2.12.1. Problemy osobiste a gry językowe 119
2.12.2. Terapia skoncentrowana na rozwiązaniu a problemy społeczne 120
2.13. Konstruowanie pojęcia „postkomunizmu” w dyskursie problemów społecznych w Estonii 121
2.14. Synteza konstrukcjonizmu w ujęciu Donileen Loseke 123
2.15. Analiza krytyczna konstrukcjonizmu 128
ROZDZIAŁ 3. SOCJOLOGIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W WERSJI OBIEKTYWISTYCZNEJ. TEORIA KONWERSJI REZYDUALNEJ ADAMA JAMROZIKA I LOUISY NOCELLI 132
3.1. Przykład teorii obiektywistycznej – teoria problemów społecznych Jamrozika i Nocelli 132
3.2. Mechanizm konwersji rezydualnej w problemach społeczeństwa australijskiego: wielokulturowości, wykorzystywaniu dzieci i opieki nad nimi oraz hazardzie 136
3.3. Problemy społeczne a nierówności społeczne 139
3.4. Uwagi krytyczne na temat koncepcji Jamrozika i Nocelli 143
CZĘŚĆ II. BIWALENTNA ANALIZA PROBLEMU BEZROBOCIA
ROZDZIAŁ 4. SONDAŻOWE BADANIE PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 147
4.1. Początki i współczesność sondażowych badań nad „najważniejszym problemem kraju (USA)” 147
SPIS TREŚCI 7
4.2. Problemy społeczne USA w badaniach innych ośrodków 154
4.3. Badania najważniejszych problemów społecznych w Polsce przez ośrodki badania opinii społecznej (OBOP, CBOS) w Polsce 155
4.4. Wyniki badań Ośrodka Badania Opinii Publicznej (OBOP), OBOP i SP i TNS OBOP 155
4.5. Badania Centrum Badania Opinii Społecznej (CBOS) na temat głównych problemów kraju 156
4.6. Polskie problemy społeczne w świetle badań sondażowych 160
4.6.1. Uzupełnienie: problemy społeczne w opiniach i pracach socjologów na przełomie wieków 161
4.7. Polskie problemy na tle innych krajów świata 163
4.8. Uwagi na temat rozwiązywania problemów globalnych 166
ROZDZIAŁ 5. ANALIZA PROBLEMU BEZROBOCIA W POLSCE W KATEGORIACH OBIEKTYWISTYCZNYCH 169
5.1. Zatrudnienie i bezrobocie we współczesnej socjologii problemów społecznych 169
5.2. Otoczenie makroekonomiczne i polityczne przemian rynku pracy w Polsce w okresie drugiej fali bezrobocia 172
5.3. Globalizacja rynku pracy 175
5.4. Istota problemu bezrobocia. Rozmiary i podstawowe cechy bezrobocia 176
5.5. Bezrobocie a rynek pracy 179
5.6. Liczba i charakterystyka bezrobotnych w latach 1990–2005 182
5.7. Przyczyny wzrostu bezrobocia 185
5.8. Problem bezrobocia w programach partii politycznych w latach 1997–2005 189
5.9. Reakcja instytucji prawnych i kontrolnych na wzrost bezrobocia w latach 1999–2004 195
5.9.1. Bezrobocie w sprawozdaniach Rzecznika Praw Obywatelskich 195
5.9.2. Raporty Najwyższej Izby Kontroli na temat przeciwdziałania bezrobociu 195
5.9.3. Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w sprawie bezrobocia 197
5.10. Stanowisko Kościoła katolickiego wobec wzrostu bezrobocia w latach 2000–2003 199
5.11. Konsekwencje finansowe bezrobocia dla społeczeństwa (zasiłki i świadczenia przedemerytalne) w latach 2000–2004 200
5.12. Konsekwencje zdrowotne bezrobocia 203
5.13. Rozwiązania problemu rekomendowane przez ekspertów 204
5.14. Teoria i praktyka rozwiązywania problemu bezrobocia 205
5.15. Zastosowanie teorii konwersji rezydualnej Jamrozika i Nocelli do wyjaśnienia problemu bezrobocia 211
ROZDZIAŁ 6. ANALIZA PROBLEMU BEZROBOCIA W POLSCE W KATEGORIACH SUBIEKTYWISTYCZNYCH 216
6.1. Rola środków masowego przekazu w tworzeniu i upowszechnianiu ram 216
6.2. Wybrane badania nad funkcjonowaniem ram problemów społecznych w środkach masowego przekazu 219
6.3. Konstruowanie warunków 221
6.4. Programy informacyjne o problemach społecznych 222
6.5. Porównanie liczby wypowiedzi na tematy społeczne w latach 1999–2000 i 2002–2005 227
6.6. Wypowiedzi o bezrobociu w programach informacyjnych TVP1 i TVN w wybranych latach 231
6.7. Ramy problemu bezrobocia w serwisach informacyjnych TVN i TVP1 240
ROZDZIAŁ 7. SOCJOLOGIA I ANALIZA BEZROBOCIA 249
7.1. Socjologia jako krytyczna teoria problemów społecznych 249
7.2. Globalne i lokalne przemiany na rynkach pracy 251
7.3. Druga fala bezrobocia i działania podejmowane na rzecz zahamowania masowego bezrobocia 255
7.4. Wykorzystanie schematu analizy problemów społecznych Rubingtona i Weinberga do charakterystyki masowego bezrobocia w latach 1999–2004 262
7.5. Wymiary problemu najważniejszego dla opinii publicznej w latach 1992–2005 271
7.6. Metodologiczne dylematy socjologii problemów społecznych 275
ZAKOŃCZENIE 278
ANEKS 285
Summary 291
Bibliografia 295
CZĘŚĆ I. SOCJOLOGIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH
ROZDZIAŁ 1. POJĘCIE PROBLEMU SPOŁECZNEGO W HISTORII SOCJOLOGII I PRACY SOCJALNEJ 19
1.1. Pojęcie problemów społecznych w socjologii i pracy socjalnej 19
1.2. Konstruowanie pojęć „problem społeczny” i „problemy społeczne” 25
1.3. Badanie problemów społecznych. Paradygmat amerykańskiej socjologii problemów społecznych lat 60. i 70. XX wieku 29
1.4. Problemy społeczne jako zachowania zbiorowe 31
1.5. Problemy społeczne w socjologii Amitai Etzioniego 32
1.6. Definiowanie problemów społecznych przez socjologów i opinię publiczną – propozycja Roberta H. Lauera 37
1.7. Problemy społeczne a praca socjalna. Pragmatyzm amerykański i idea planowania 39
1.7.1. Rozwiązywanie problemów w pracy socjalnej z indywidualnym przypadkiem 39
1.7.2. Rozwiązywanie problemów w pracy socjalnej ze środowiskiem 40
1.7.2.1. Przykład: model racjonalny w rozwiązywaniu problemów miejskich 41
1.8. Problemy społeczne a polityka społeczna 43
1.9. Typologia Earla Rubingtona i Martina S. Weinberga: Teoria problemów społecznych na tle rozwoju socjologii amerykańskiej 45
1.9.1. Perspektywa patologii społecznej 49
1.9.2. Perspektywa dezorganizacji społecznej 49
1.9.3. Perspektywa konfliktu wartości 52
1.9.4. Perspektywa zachowań dewiacyjnych 54
1.9.4.1. Problemy społeczne a socjologiczne 56
1.9.5. Perspektywa naznaczania (etykietowania) 58
1.9.6. Perspektywa krytyki społeczeństwa 60
1.10. Modele teoretyczne problemów społecznych według Normana K. Denzina i Yvonny S. Lincoln 61
1.11. Podsumowanie 63
ROZDZIAŁ 2. PERSPEKTYWA KONSTRUKCJONISTYCZNA W TEORII PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 68
2.1. Problemy społeczne a konstrukcjonizm 68
2.2. Od kłopotów do warunków – zastosowanie idiomów retorycznych 73
2.3. Organizacja rozmowy a problemy społeczne 76
2.4. Praca w obszarze problemów społecznych (poziom interakcji osobistych i publicznych). Krytyka statystyki społecznej 77
2.5. Konstruowanie „bezproblemowości” 83
2.6. Pojęcie ramy 84
2.6.1. Definicje ram i ramowania 85
2.6.1. Obramowanie problemu społecznego: dyskurs elit i rozumienie potoczne 87
2.6.2.1. Rama „prywatyzacji” jako sposobu rozwiązywania problemów społecznych 88
2.7. Narracje a struktura społeczna 90
2.7.1. Narracje na temat pracy i bezrobocia w walce angielskich partii politycznych o narzucenie dominującej ramy 94
2.7.2. Narracja na temat kryzysu społecznego i politycznego – przykład „zimy niezadowolenia” 97
2.8. Na co zwracają uwagę konstrukcjoniści? Obszary szczególnej uwagi badawczej konstrukcjonistów 98
2.8.1. Konstruowanie rodziny. Praktyka opisowa i ład domowy według Jamesa A. Holsteina i Jabera F. Gubrium 99
2.8.2. Symboliczne znaczenia pojęcia i problemu „księży pedofilów” 100
2.8.2.1. Panika moralna 101
2.9. Kwestia przestępczości 105
2.9.1. Slogan „bezpieczne domy, niebezpieczne ulice” w debatach na temat bezpieczeństwa 106
2.9.2. Ramy przestępczości i ich obrońcy 108
2.10. Problem wielokulturowej edukacji i rekrutacji na studia 109
2.11. Problemy zdrowia publicznego 113
2.11.1. Problem bezdomnych chorych psychicznie i przymusowej hospitalizacji 115
2.12. Socjologia problemów społecznych a terapia skoncentrowana na rozwiązaniu 117
2.12.1. Problemy osobiste a gry językowe 119
2.12.2. Terapia skoncentrowana na rozwiązaniu a problemy społeczne 120
2.13. Konstruowanie pojęcia „postkomunizmu” w dyskursie problemów społecznych w Estonii 121
2.14. Synteza konstrukcjonizmu w ujęciu Donileen Loseke 123
2.15. Analiza krytyczna konstrukcjonizmu 128
ROZDZIAŁ 3. SOCJOLOGIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W WERSJI OBIEKTYWISTYCZNEJ. TEORIA KONWERSJI REZYDUALNEJ ADAMA JAMROZIKA I LOUISY NOCELLI 132
3.1. Przykład teorii obiektywistycznej – teoria problemów społecznych Jamrozika i Nocelli 132
3.2. Mechanizm konwersji rezydualnej w problemach społeczeństwa australijskiego: wielokulturowości, wykorzystywaniu dzieci i opieki nad nimi oraz hazardzie 136
3.3. Problemy społeczne a nierówności społeczne 139
3.4. Uwagi krytyczne na temat koncepcji Jamrozika i Nocelli 143
CZĘŚĆ II. BIWALENTNA ANALIZA PROBLEMU BEZROBOCIA
ROZDZIAŁ 4. SONDAŻOWE BADANIE PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 147
4.1. Początki i współczesność sondażowych badań nad „najważniejszym problemem kraju (USA)” 147
SPIS TREŚCI 7
4.2. Problemy społeczne USA w badaniach innych ośrodków 154
4.3. Badania najważniejszych problemów społecznych w Polsce przez ośrodki badania opinii społecznej (OBOP, CBOS) w Polsce 155
4.4. Wyniki badań Ośrodka Badania Opinii Publicznej (OBOP), OBOP i SP i TNS OBOP 155
4.5. Badania Centrum Badania Opinii Społecznej (CBOS) na temat głównych problemów kraju 156
4.6. Polskie problemy społeczne w świetle badań sondażowych 160
4.6.1. Uzupełnienie: problemy społeczne w opiniach i pracach socjologów na przełomie wieków 161
4.7. Polskie problemy na tle innych krajów świata 163
4.8. Uwagi na temat rozwiązywania problemów globalnych 166
ROZDZIAŁ 5. ANALIZA PROBLEMU BEZROBOCIA W POLSCE W KATEGORIACH OBIEKTYWISTYCZNYCH 169
5.1. Zatrudnienie i bezrobocie we współczesnej socjologii problemów społecznych 169
5.2. Otoczenie makroekonomiczne i polityczne przemian rynku pracy w Polsce w okresie drugiej fali bezrobocia 172
5.3. Globalizacja rynku pracy 175
5.4. Istota problemu bezrobocia. Rozmiary i podstawowe cechy bezrobocia 176
5.5. Bezrobocie a rynek pracy 179
5.6. Liczba i charakterystyka bezrobotnych w latach 1990–2005 182
5.7. Przyczyny wzrostu bezrobocia 185
5.8. Problem bezrobocia w programach partii politycznych w latach 1997–2005 189
5.9. Reakcja instytucji prawnych i kontrolnych na wzrost bezrobocia w latach 1999–2004 195
5.9.1. Bezrobocie w sprawozdaniach Rzecznika Praw Obywatelskich 195
5.9.2. Raporty Najwyższej Izby Kontroli na temat przeciwdziałania bezrobociu 195
5.9.3. Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w sprawie bezrobocia 197
5.10. Stanowisko Kościoła katolickiego wobec wzrostu bezrobocia w latach 2000–2003 199
5.11. Konsekwencje finansowe bezrobocia dla społeczeństwa (zasiłki i świadczenia przedemerytalne) w latach 2000–2004 200
5.12. Konsekwencje zdrowotne bezrobocia 203
5.13. Rozwiązania problemu rekomendowane przez ekspertów 204
5.14. Teoria i praktyka rozwiązywania problemu bezrobocia 205
5.15. Zastosowanie teorii konwersji rezydualnej Jamrozika i Nocelli do wyjaśnienia problemu bezrobocia 211
ROZDZIAŁ 6. ANALIZA PROBLEMU BEZROBOCIA W POLSCE W KATEGORIACH SUBIEKTYWISTYCZNYCH 216
6.1. Rola środków masowego przekazu w tworzeniu i upowszechnianiu ram 216
6.2. Wybrane badania nad funkcjonowaniem ram problemów społecznych w środkach masowego przekazu 219
6.3. Konstruowanie warunków 221
6.4. Programy informacyjne o problemach społecznych 222
6.5. Porównanie liczby wypowiedzi na tematy społeczne w latach 1999–2000 i 2002–2005 227
6.6. Wypowiedzi o bezrobociu w programach informacyjnych TVP1 i TVN w wybranych latach 231
6.7. Ramy problemu bezrobocia w serwisach informacyjnych TVN i TVP1 240
ROZDZIAŁ 7. SOCJOLOGIA I ANALIZA BEZROBOCIA 249
7.1. Socjologia jako krytyczna teoria problemów społecznych 249
7.2. Globalne i lokalne przemiany na rynkach pracy 251
7.3. Druga fala bezrobocia i działania podejmowane na rzecz zahamowania masowego bezrobocia 255
7.4. Wykorzystanie schematu analizy problemów społecznych Rubingtona i Weinberga do charakterystyki masowego bezrobocia w latach 1999–2004 262
7.5. Wymiary problemu najważniejszego dla opinii publicznej w latach 1992–2005 271
7.6. Metodologiczne dylematy socjologii problemów społecznych 275
ZAKOŃCZENIE 278
ANEKS 285
Summary 291
Bibliografia 295
SPIS TREŚCI
WPROWADZENIE 13
CZĘŚĆ I. SOCJOLOGIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH
ROZDZIAŁ 1. POJĘCIE PROBLEMU SPOŁECZNEGO W HISTORII SOCJOLOGII I PRACY SOCJALNEJ 19
1.1. Pojęcie problemów społecznych w socjologii i pracy socjalnej 19
1.2. Konstruowanie pojęć „problem społeczny” i „problemy społeczne” 25
1.3. Badanie problemów społecznych. Paradygmat amerykańskiej socjologii problemów społecznych lat 60. i 70. XX wieku 29
1.4. Problemy społeczne jako zachowania zbiorowe 31
1.5. Problemy społeczne w socjologii Amitai Etzioniego 32
1.6. Definiowanie problemów społecznych przez socjologów i opinię publiczną – propozycja Roberta H. Lauera 37
1.7. Problemy społeczne a praca socjalna. Pragmatyzm amerykański i idea planowania 39
1.7.1. Rozwiązywanie problemów w pracy socjalnej z indywidualnym przypadkiem 39
1.7.2. Rozwiązywanie problemów w pracy socjalnej ze środowiskiem 40
1.7.2.1. Przykład: model racjonalny w rozwiązywaniu problemów miejskich 41
1.8. Problemy społeczne a polityka społeczna 43
1.9. Typologia Earla Rubingtona i Martina S. Weinberga: Teoria problemów społecznych na tle rozwoju socjologii amerykańskiej 45
1.9.1. Perspektywa patologii społecznej 49
1.9.2. Perspektywa dezorganizacji społecznej 49
1.9.3. Perspektywa konfliktu wartości 52
1.9.4. Perspektywa zachowań dewiacyjnych 54
1.9.4.1. Problemy społeczne a socjologiczne 56
1.9.5. Perspektywa naznaczania (etykietowania) 58
1.9.6. Perspektywa krytyki społeczeństwa 60
1.10. Modele teoretyczne problemów społecznych według Normana K. Denzina i Yvonny S. Lincoln 61
1.11. Podsumowanie 63
ROZDZIAŁ 2. PERSPEKTYWA KONSTRUKCJONISTYCZNA W TEORII PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 68
2.1. Problemy społeczne a konstrukcjonizm 68
2.2. Od kłopotów do warunków – zastosowanie idiomów retorycznych 73
2.3. Organizacja rozmowy a problemy społeczne 76
2.4. Praca w obszarze problemów społecznych (poziom interakcji osobistych i publicznych). Krytyka statystyki społecznej 77
2.5. Konstruowanie „bezproblemowości” 83
2.6. Pojęcie ramy 84
2.6.1. Definicje ram i ramowania 85
2.6.1. Obramowanie problemu społecznego: dyskurs elit i rozumienie potoczne 87
2.6.2.1. Rama „prywatyzacji” jako sposobu rozwiązywania problemów społecznych 88
2.7. Narracje a struktura społeczna 90
2.7.1. Narracje na temat pracy i bezrobocia w walce angielskich partii politycznych o narzucenie dominującej ramy 94
2.7.2. Narracja na temat kryzysu społecznego i politycznego – przykład „zimy niezadowolenia” 97
2.8. Na co zwracają uwagę konstrukcjoniści? Obszary szczególnej uwagi badawczej konstrukcjonistów 98
2.8.1. Konstruowanie rodziny. Praktyka opisowa i ład domowy według Jamesa A. Holsteina i Jabera F. Gubrium 99
2.8.2. Symboliczne znaczenia pojęcia i problemu „księży pedofilów” 100
2.8.2.1. Panika moralna 101
2.9. Kwestia przestępczości 105
2.9.1. Slogan „bezpieczne domy, niebezpieczne ulice” w debatach na temat bezpieczeństwa 106
2.9.2. Ramy przestępczości i ich obrońcy 108
2.10. Problem wielokulturowej edukacji i rekrutacji na studia 109
2.11. Problemy zdrowia publicznego 113
2.11.1. Problem bezdomnych chorych psychicznie i przymusowej hospitalizacji 115
2.12. Socjologia problemów społecznych a terapia skoncentrowana na rozwiązaniu 117
2.12.1. Problemy osobiste a gry językowe 119
2.12.2. Terapia skoncentrowana na rozwiązaniu a problemy społeczne 120
2.13. Konstruowanie pojęcia „postkomunizmu” w dyskursie problemów społecznych w Estonii 121
2.14. Synteza konstrukcjonizmu w ujęciu Donileen Loseke 123
2.15. Analiza krytyczna konstrukcjonizmu 128
ROZDZIAŁ 3. SOCJOLOGIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W WERSJI OBIEKTYWISTYCZNEJ. TEORIA KONWERSJI REZYDUALNEJ ADAMA JAMROZIKA I LOUISY NOCELLI 132
3.1. Przykład teorii obiektywistycznej – teoria problemów społecznych Jamrozika i Nocelli 132
3.2. Mechanizm konwersji rezydualnej w problemach społeczeństwa australijskiego: wielokulturowości, wykorzystywaniu dzieci i opieki nad nimi oraz hazardzie 136
3.3. Problemy społeczne a nierówności społeczne 139
3.4. Uwagi krytyczne na temat koncepcji Jamrozika i Nocelli 143
CZĘŚĆ II. BIWALENTNA ANALIZA PROBLEMU BEZROBOCIA
ROZDZIAŁ 4. SONDAŻOWE BADANIE PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 147
4.1. Początki i współczesność sondażowych badań nad „najważniejszym problemem kraju (USA)” 147
SPIS TREŚCI 7
4.2. Problemy społeczne USA w badaniach innych ośrodków 154
4.3. Badania najważniejszych problemów społecznych w Polsce przez ośrodki badania opinii społecznej (OBOP, CBOS) w Polsce 155
4.4. Wyniki badań Ośrodka Badania Opinii Publicznej (OBOP), OBOP i SP i TNS OBOP 155
4.5. Badania Centrum Badania Opinii Społecznej (CBOS) na temat głównych problemów kraju 156
4.6. Polskie problemy społeczne w świetle badań sondażowych 160
4.6.1. Uzupełnienie: problemy społeczne w opiniach i pracach socjologów na przełomie wieków 161
4.7. Polskie problemy na tle innych krajów świata 163
4.8. Uwagi na temat rozwiązywania problemów globalnych 166
ROZDZIAŁ 5. ANALIZA PROBLEMU BEZROBOCIA W POLSCE W KATEGORIACH OBIEKTYWISTYCZNYCH 169
5.1. Zatrudnienie i bezrobocie we współczesnej socjologii problemów społecznych 169
5.2. Otoczenie makroekonomiczne i polityczne przemian rynku pracy w Polsce w okresie drugiej fali bezrobocia 172
5.3. Globalizacja rynku pracy 175
5.4. Istota problemu bezrobocia. Rozmiary i podstawowe cechy bezrobocia 176
5.5. Bezrobocie a rynek pracy 179
5.6. Liczba i charakterystyka bezrobotnych w latach 1990–2005 182
5.7. Przyczyny wzrostu bezrobocia 185
5.8. Problem bezrobocia w programach partii politycznych w latach 1997–2005 189
5.9. Reakcja instytucji prawnych i kontrolnych na wzrost bezrobocia w latach 1999–2004 195
5.9.1. Bezrobocie w sprawozdaniach Rzecznika Praw Obywatelskich 195
5.9.2. Raporty Najwyższej Izby Kontroli na temat przeciwdziałania bezrobociu 195
5.9.3. Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w sprawie bezrobocia 197
5.10. Stanowisko Kościoła katolickiego wobec wzrostu bezrobocia w latach 2000–2003 199
5.11. Konsekwencje finansowe bezrobocia dla społeczeństwa (zasiłki i świadczenia przedemerytalne) w latach 2000–2004 200
5.12. Konsekwencje zdrowotne bezrobocia 203
5.13. Rozwiązania problemu rekomendowane przez ekspertów 204
5.14. Teoria i praktyka rozwiązywania problemu bezrobocia 205
5.15. Zastosowanie teorii konwersji rezydualnej Jamrozika i Nocelli do wyjaśnienia problemu bezrobocia 211
ROZDZIAŁ 6. ANALIZA PROBLEMU BEZROBOCIA W POLSCE W KATEGORIACH SUBIEKTYWISTYCZNYCH 216
6.1. Rola środków masowego przekazu w tworzeniu i upowszechnianiu ram 216
6.2. Wybrane badania nad funkcjonowaniem ram problemów społecznych w środkach masowego przekazu 219
6.3. Konstruowanie warunków 221
6.4. Programy informacyjne o problemach społecznych 222
6.5. Porównanie liczby wypowiedzi na tematy społeczne w latach 1999–2000 i 2002–2005 227
6.6. Wypowiedzi o bezrobociu w programach informacyjnych TVP1 i TVN w wybranych latach 231
6.7. Ramy problemu bezrobocia w serwisach informacyjnych TVN i TVP1 240
ROZDZIAŁ 7. SOCJOLOGIA I ANALIZA BEZROBOCIA 249
7.1. Socjologia jako krytyczna teoria problemów społecznych 249
7.2. Globalne i lokalne przemiany na rynkach pracy 251
7.3. Druga fala bezrobocia i działania podejmowane na rzecz zahamowania masowego bezrobocia 255
7.4. Wykorzystanie schematu analizy problemów społecznych Rubingtona i Weinberga do charakterystyki masowego bezrobocia w latach 1999–2004 262
7.5. Wymiary problemu najważniejszego dla opinii publicznej w latach 1992–2005 271
7.6. Metodologiczne dylematy socjologii problemów społecznych 275
ZAKOŃCZENIE 278
ANEKS 285
Summary 291
Bibliografia 295
CZĘŚĆ I. SOCJOLOGIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH
ROZDZIAŁ 1. POJĘCIE PROBLEMU SPOŁECZNEGO W HISTORII SOCJOLOGII I PRACY SOCJALNEJ 19
1.1. Pojęcie problemów społecznych w socjologii i pracy socjalnej 19
1.2. Konstruowanie pojęć „problem społeczny” i „problemy społeczne” 25
1.3. Badanie problemów społecznych. Paradygmat amerykańskiej socjologii problemów społecznych lat 60. i 70. XX wieku 29
1.4. Problemy społeczne jako zachowania zbiorowe 31
1.5. Problemy społeczne w socjologii Amitai Etzioniego 32
1.6. Definiowanie problemów społecznych przez socjologów i opinię publiczną – propozycja Roberta H. Lauera 37
1.7. Problemy społeczne a praca socjalna. Pragmatyzm amerykański i idea planowania 39
1.7.1. Rozwiązywanie problemów w pracy socjalnej z indywidualnym przypadkiem 39
1.7.2. Rozwiązywanie problemów w pracy socjalnej ze środowiskiem 40
1.7.2.1. Przykład: model racjonalny w rozwiązywaniu problemów miejskich 41
1.8. Problemy społeczne a polityka społeczna 43
1.9. Typologia Earla Rubingtona i Martina S. Weinberga: Teoria problemów społecznych na tle rozwoju socjologii amerykańskiej 45
1.9.1. Perspektywa patologii społecznej 49
1.9.2. Perspektywa dezorganizacji społecznej 49
1.9.3. Perspektywa konfliktu wartości 52
1.9.4. Perspektywa zachowań dewiacyjnych 54
1.9.4.1. Problemy społeczne a socjologiczne 56
1.9.5. Perspektywa naznaczania (etykietowania) 58
1.9.6. Perspektywa krytyki społeczeństwa 60
1.10. Modele teoretyczne problemów społecznych według Normana K. Denzina i Yvonny S. Lincoln 61
1.11. Podsumowanie 63
ROZDZIAŁ 2. PERSPEKTYWA KONSTRUKCJONISTYCZNA W TEORII PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 68
2.1. Problemy społeczne a konstrukcjonizm 68
2.2. Od kłopotów do warunków – zastosowanie idiomów retorycznych 73
2.3. Organizacja rozmowy a problemy społeczne 76
2.4. Praca w obszarze problemów społecznych (poziom interakcji osobistych i publicznych). Krytyka statystyki społecznej 77
2.5. Konstruowanie „bezproblemowości” 83
2.6. Pojęcie ramy 84
2.6.1. Definicje ram i ramowania 85
2.6.1. Obramowanie problemu społecznego: dyskurs elit i rozumienie potoczne 87
2.6.2.1. Rama „prywatyzacji” jako sposobu rozwiązywania problemów społecznych 88
2.7. Narracje a struktura społeczna 90
2.7.1. Narracje na temat pracy i bezrobocia w walce angielskich partii politycznych o narzucenie dominującej ramy 94
2.7.2. Narracja na temat kryzysu społecznego i politycznego – przykład „zimy niezadowolenia” 97
2.8. Na co zwracają uwagę konstrukcjoniści? Obszary szczególnej uwagi badawczej konstrukcjonistów 98
2.8.1. Konstruowanie rodziny. Praktyka opisowa i ład domowy według Jamesa A. Holsteina i Jabera F. Gubrium 99
2.8.2. Symboliczne znaczenia pojęcia i problemu „księży pedofilów” 100
2.8.2.1. Panika moralna 101
2.9. Kwestia przestępczości 105
2.9.1. Slogan „bezpieczne domy, niebezpieczne ulice” w debatach na temat bezpieczeństwa 106
2.9.2. Ramy przestępczości i ich obrońcy 108
2.10. Problem wielokulturowej edukacji i rekrutacji na studia 109
2.11. Problemy zdrowia publicznego 113
2.11.1. Problem bezdomnych chorych psychicznie i przymusowej hospitalizacji 115
2.12. Socjologia problemów społecznych a terapia skoncentrowana na rozwiązaniu 117
2.12.1. Problemy osobiste a gry językowe 119
2.12.2. Terapia skoncentrowana na rozwiązaniu a problemy społeczne 120
2.13. Konstruowanie pojęcia „postkomunizmu” w dyskursie problemów społecznych w Estonii 121
2.14. Synteza konstrukcjonizmu w ujęciu Donileen Loseke 123
2.15. Analiza krytyczna konstrukcjonizmu 128
ROZDZIAŁ 3. SOCJOLOGIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W WERSJI OBIEKTYWISTYCZNEJ. TEORIA KONWERSJI REZYDUALNEJ ADAMA JAMROZIKA I LOUISY NOCELLI 132
3.1. Przykład teorii obiektywistycznej – teoria problemów społecznych Jamrozika i Nocelli 132
3.2. Mechanizm konwersji rezydualnej w problemach społeczeństwa australijskiego: wielokulturowości, wykorzystywaniu dzieci i opieki nad nimi oraz hazardzie 136
3.3. Problemy społeczne a nierówności społeczne 139
3.4. Uwagi krytyczne na temat koncepcji Jamrozika i Nocelli 143
CZĘŚĆ II. BIWALENTNA ANALIZA PROBLEMU BEZROBOCIA
ROZDZIAŁ 4. SONDAŻOWE BADANIE PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH 147
4.1. Początki i współczesność sondażowych badań nad „najważniejszym problemem kraju (USA)” 147
SPIS TREŚCI 7
4.2. Problemy społeczne USA w badaniach innych ośrodków 154
4.3. Badania najważniejszych problemów społecznych w Polsce przez ośrodki badania opinii społecznej (OBOP, CBOS) w Polsce 155
4.4. Wyniki badań Ośrodka Badania Opinii Publicznej (OBOP), OBOP i SP i TNS OBOP 155
4.5. Badania Centrum Badania Opinii Społecznej (CBOS) na temat głównych problemów kraju 156
4.6. Polskie problemy społeczne w świetle badań sondażowych 160
4.6.1. Uzupełnienie: problemy społeczne w opiniach i pracach socjologów na przełomie wieków 161
4.7. Polskie problemy na tle innych krajów świata 163
4.8. Uwagi na temat rozwiązywania problemów globalnych 166
ROZDZIAŁ 5. ANALIZA PROBLEMU BEZROBOCIA W POLSCE W KATEGORIACH OBIEKTYWISTYCZNYCH 169
5.1. Zatrudnienie i bezrobocie we współczesnej socjologii problemów społecznych 169
5.2. Otoczenie makroekonomiczne i polityczne przemian rynku pracy w Polsce w okresie drugiej fali bezrobocia 172
5.3. Globalizacja rynku pracy 175
5.4. Istota problemu bezrobocia. Rozmiary i podstawowe cechy bezrobocia 176
5.5. Bezrobocie a rynek pracy 179
5.6. Liczba i charakterystyka bezrobotnych w latach 1990–2005 182
5.7. Przyczyny wzrostu bezrobocia 185
5.8. Problem bezrobocia w programach partii politycznych w latach 1997–2005 189
5.9. Reakcja instytucji prawnych i kontrolnych na wzrost bezrobocia w latach 1999–2004 195
5.9.1. Bezrobocie w sprawozdaniach Rzecznika Praw Obywatelskich 195
5.9.2. Raporty Najwyższej Izby Kontroli na temat przeciwdziałania bezrobociu 195
5.9.3. Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w sprawie bezrobocia 197
5.10. Stanowisko Kościoła katolickiego wobec wzrostu bezrobocia w latach 2000–2003 199
5.11. Konsekwencje finansowe bezrobocia dla społeczeństwa (zasiłki i świadczenia przedemerytalne) w latach 2000–2004 200
5.12. Konsekwencje zdrowotne bezrobocia 203
5.13. Rozwiązania problemu rekomendowane przez ekspertów 204
5.14. Teoria i praktyka rozwiązywania problemu bezrobocia 205
5.15. Zastosowanie teorii konwersji rezydualnej Jamrozika i Nocelli do wyjaśnienia problemu bezrobocia 211
ROZDZIAŁ 6. ANALIZA PROBLEMU BEZROBOCIA W POLSCE W KATEGORIACH SUBIEKTYWISTYCZNYCH 216
6.1. Rola środków masowego przekazu w tworzeniu i upowszechnianiu ram 216
6.2. Wybrane badania nad funkcjonowaniem ram problemów społecznych w środkach masowego przekazu 219
6.3. Konstruowanie warunków 221
6.4. Programy informacyjne o problemach społecznych 222
6.5. Porównanie liczby wypowiedzi na tematy społeczne w latach 1999–2000 i 2002–2005 227
6.6. Wypowiedzi o bezrobociu w programach informacyjnych TVP1 i TVN w wybranych latach 231
6.7. Ramy problemu bezrobocia w serwisach informacyjnych TVN i TVP1 240
ROZDZIAŁ 7. SOCJOLOGIA I ANALIZA BEZROBOCIA 249
7.1. Socjologia jako krytyczna teoria problemów społecznych 249
7.2. Globalne i lokalne przemiany na rynkach pracy 251
7.3. Druga fala bezrobocia i działania podejmowane na rzecz zahamowania masowego bezrobocia 255
7.4. Wykorzystanie schematu analizy problemów społecznych Rubingtona i Weinberga do charakterystyki masowego bezrobocia w latach 1999–2004 262
7.5. Wymiary problemu najważniejszego dla opinii publicznej w latach 1992–2005 271
7.6. Metodologiczne dylematy socjologii problemów społecznych 275
ZAKOŃCZENIE 278
ANEKS 285
Summary 291
Bibliografia 295
Wybierz rozdziały:
Wartość zamówienia:
0.00 zł