Spis treści:
Wstęp 9
I. Czym jest neoklasycyzm? 19
1. W kręgu terminów. „Klasyczny” i jego pochodne na gruncie literackim 19
1.1. Klasyczny, klasyk 19
1.2. Klasycyzm, klasyczność 22
1.3. Neoklasycyzm, pseudoklasycyzm 27
1.4. Parnasizm 30
2. W kręgu klasycystycznego normatywizmu. Klasycyzm i neoklasycyzm literacki w Europie i Stanach Zjednoczonych – treści i ich zakresy (zarys) 33
2.1. Klasycyzm historyczny 33
2.2. Klasycyzm ahistoryczny (nadprąd) i klasycyzm jako stylizacja 51
2.3. Neoklasycyzm historyczny w Europie i Stanach Zjednoczonych 56
3. „Posag Europy”. Neoklasycyzm a europeizm i kultura XX wieku 77
4. Klasycyzm historyczny w Polsce do początku XX wieku (zarys) 93
4.1. Klasycyzm renesansowy 93
4.2. Klasycyzm jezuicki 95
4.3. Klasycyzm stanisławowski 96
4.4. Klasycyzm postanisławowski 99
4.5. Tendencje neoklasyczne towarzyszące polskiemu romantyzmowi 102
4.6. Parnasizm polski 106
II. Neoklasycyzm polski XX wieku w refleksji krytyczno-naukowej i poetykach sformułowanych ze szczególnym uwzględnieniem liryki (zarys) 111
1. Klasycyzm w XX wieku jako nadprąd – sinusoida Juliana Krzyżanowskiego 111
2. Klasycyzm w najważniejszych próbach periodyzacji i syntezach XX-wiecznej liryki polskiej 114
3. Karol Wiktor Zawodziński, Kazimierz Czachowski – rzecznicy neoklasycyzmu w Dwudziestoleciu 119
4. Neoklasyczni sceptycy i antyklasyczni ironiści w Dwudziestoleciu 121
5. Neoklasycyzm a „religia wartości” Henryka Elzenberga 123
6. Jerzego Stempowskiego teoria „antykwizacji” w sztuce i literaturze 125
7. Za i przeciw „klasycy-snowi”. Neoklasycyzm awangardowy? 126
8. Klasycyzm skamandrytów – i nie tylko. Powojenny spór o klasycyzm w Dwudziestoleciu 129
9. „Kuźnica” a neoklasycyzm 139
10. Immanentny klasycyzm według Mieczysława Jastruna 141
11. Pawła Hertza uwagi o klasycyzmie narodowym 144
12. Czesława Miłosza spór z klasycyzmem, 147
13. „Echa klasyczne” – wpływolodzy, komparatyści i funkcjonaliści 148
14. Orientacja „apelu do tradycji” według Janusza Sławińskiego 156
15. Nowe szaty klasyków, czyli kryptoprogramy „Współczesności” według Jerzego Kwiatkowskiego 157
16. Poeta w szkole stylu (kryptoprogramy Zygmunta Kubiaka) 161
17. „Sakrokanibalizm” (metafizyczny neoklasycyzm ponowień Jarosława Marka 163
18. „Czwarty wymiar” poezji (Adam Czerniawski) 168
19. Poezja świadoma siebie (neoklasycyzm w programach Jerzego S. Sity) 171
20. Koncepcja klasycyzmu tragicznego w rozprawach i esejach Ryszarda Przybylskiego 174
21. Czym był formulizm (neoklasycyzm Orientacji)? 178
22. Ta szczególna gra... (poezja w refleksji krytycznej Bohdana Zadury) 182
23. Nowa Fala, czyli nowa walka romantyków z klasykami 184
24. „Na klasycyzm jest jeszcze za wcześnie” (programy Konfederacji Nowego Romantyzmu) 190
25. Czym jest klasycyzm, czym był artykuł Jakuba Zdzisława Lichańskiego? 192
26. Nowa Prywatność. Klasycy wracają? 194
27. Romantycy i klasycyści ery ponowoczesności, 201 201
28. Czasopisma związane z neoklasycyzmem 205
Podsumowanie 213
III. Neoklasycyzm liryki polskiej XX wieku w poetykach immanentnych (zarys) 217
Wstęp. Teoretyczne modele neoklasycyzmu w liryce polskiej XX wieku (próba rozwiązań autorskich) 217
1. Z daleka od piwnicznej izby (parnasistowskie liryki Marii Konopnickiej) 223
2. „Apollo polskiej poezji” (neoklasycyzm Leopolda Staffa) 230
3. Nowy Czarnolas czy polskie Tusculum? (Ludwik Hieronim Morstin i jego Pławowice) 260
4. Inni poeci kręgu „Museionu” (Władysław Kościelski, Edward Leszczyński) 269
5. Zapomniany postparnasista (Stanisław Miłaszewski) 272
6. Najwierniejszy polski uczeń Moréasa (Jan Mieczysławski) 273
7. Neoklasyk poszukujący (Jan Nepomucen Miller) 276
8. Od parnasizmu do antropocentryzmu (Antoni Słonimski) 278
9. Neoklasycyzm nostalgiczny (liryka Kazimierza Wierzyńskiego) 283
10. Między kulturą a prywatnością (Jarosław Iwaszkiewicz) 314
11. Klasycyzm romantycznego dialogu z tradycją (Julian Tuwim) 332
12. Śmierć jest w Arkadii (Maria Pawlikowska-Jasnorzewska) 338
13. „Nad brzegami epickich burz” (Światopełk Karpiński) 343
14. Lament na ruinach Cytery (neoklasycyzm Stefana Napierskiego) 348
15. „Ta umkliwa prawda” (neoklasycyzm Romana Kołonieckiego) 359
16. Neoklasyk mazowiecki (Paweł Hertz) 366
17. Od neoklasycyzmu integralnego do neoklasycyzmu narodowego (Marian Piechal) 373
18. Sztuka pracy, rzemiosło tworzenia (neoklasycyzm Mieczysława Brauna) 377
19. Niesławny klasycyzm zapomnianego komunisty (Lucjan Szenwald), 382
20. Neoklasycyzm wiary (Roman Brandstaetter) 386
21. „Dla ładu obrazów i skojarzeń” (neoklasycyzm Włodzimierza Słobodnika) 395
22. Między historią a naturą (neoklasycyzm Mieczysława Jastruna) 400
23. W wiecznym przymierzu z czasami (Czesław Miłosz) 410
24. „Niedomknięte drzwi helleńskiego mitu” (Jerzy Kamil Weintraub) 417
25. „Porządek pracy, harmonia surowa” (neoklasycyzm Tadeusza Sułkowskiego) 422
26. Kultura „uwewnętrzniona” (neoklasycyzm Adama Czerniawskiego) 426
27. „Mit się kończy, czy tylko nie sięga mitu pamięć...” (neoklasycyzm Jerzego S. Sity) 436
28. Klasycyzujący antyklasyk (Zbigniew Herbert) 444
29. „Mój wiersz: otwarta trumna” (neoklasycyzmJarosława Marka Rymkiewicza) 466
30. Czym jest Ostenda, czyli od neoklasycyzmu do postmodernizmu (Bohdan Zadura) 479
31. Czy spłoną ogrody? (neoklasycyzm Witolda Maja) 487
32. Mój Kumpel – Klasycyzm (Stanisław Zajączek) 491
33. „Błądziłem po parku” (neoklasycyzm Krzysztofa Koehlera) 497
34. „Nie będę mówił wprost” (epigramaty Jarosława Klejnockiego) 500
Podsumowanie 503
Zakończenie 511
Bibliografia 513