Niniejszy wybór tekstów jest kontynuacja wydanego w 2004 roku I tomu antologii W kręgu sporów polsko-litewskich na przełomie XIX i XX wieku. Prezentuje on przestrzeń dialogu polsko-litewskiego, wyznaczaną przez ważne wydarzenie z początku XX stulecia – zniesienie zakazu druków litewskich w alfabecie łacińskim (co było wielkim zwycięstwem Litwinów) – oraz grę polskiego ziemiaństwa na Litwie z biurokracją rosyjską (co zaowocowało jego udziałem w odsłonięciu pomnika Katarzyny II w Wilnie).
Autorzy niektórych wystąpień (wykraczających poza polsko-litewski partykularz, odwołujących się do kontekstu przemian cywilizacyjnych w świecie, zmian w Kościele – modernizm katolicki) stawiaja zasadnicze pytanie: jakiej cywilizacji potrzebują Litwini i Polacy?