SPIS TREŚCI
CZĘŚĆ I. Teoretyczne wyznaczniki przemocy wobec osób starszych.. 5
Beata Tobiasz-Adamczyk
1. Wstęp. 5
2. Starzenie się a trajektoria życia. 14
3. Definicje przemocy. 17
4. Częstość występowania różnych form przemocy wobec osób starszych. 26
5. Trudności w wykrywaniu przemocy wobec osób starszych. 31
6. Czynniki sprzyjające występowaniu przemocy. 36
7. Kulturowe uwarunkowania przemocy. 46
8. Konsekwencje zdrowotne i psychospołeczne różnych form przemocy. 48
9. Rola rodziny w zapewnianiu opieki/lub pojawieniu się pomocy wobec osoby starszej 52
10. Teoretyczne wyjaśnienia przemocy. 58
11. Narzędzia pomiarowe służące wykrywaniu różnych form przemocy. 61
12. Rola personelu medycznego w rozpoznawaniu i przeciwdziałaniu przemocy. 67
13. Przemoc wobec osób starszych – przegląd badań prowadzonych w Polsce. 73
Barbara Woźniak, Monika Brzyska
CZĘŚĆ II. Występowanie przemocy wobec osób starszych wiekiem w percepcji pracowników socjalnych i medycznych, sprawujących nad nimi opiekę. 84
Beata Tobiasz-Adamczyk, Piotr Brzyski, Monika Brzyska, Marzena Florek, Tomasz Ocetkiewicz, Justyna Polak
1. Cel badania, zastosowana metoda. 84
2. Wyniki 90
2.1. Charakterystyka demograficzno - społeczna badanych pracowników sektora pomocy społecznej i sektora medycznego. 90
2.2. Przemoc wobec osób starszych jako problem społeczny. 92
2.3. Postrzeganie przemocy fizycznej 95
2.4. Postrzeganie przemocy psychicznej 97
2.5. Postrzeganie zaniedbywania. 100
2.6. Percepcja zjawiska porzucenia osoby starszej 102
2.7. Percepcja przemocy finansowej/materialnej 104
2.8. Percepcja przemocy seksualnej 107
3. Przemoc wobec osób starszych: analiza porównawcza percepcji przemocy pomiędzy badanymi kategoriami zawodowymi 109
3.1. Różnice w ocenach sprawców przemocy pomiędzy badanymi kategoriami zawodowymi 111
3.2. Różnice w ocenach przemocy psychicznej pomiędzy badanymi kategoriami zawodowymi 113
3.3. Różnice w ocenie sprawcy zaniedbywanie osób starszych pomiędzy badanymi kategoriami zawodowymi 116
3.4. Różnice w percepcji zjawiska porzucenia osoby starszej pomiędzy badanymi kategoriami zawodowymi 119
3.5. Różnice w percepcji wykorzystania finansowego/materialnego pomiędzy badanymi kategoriami zawodowymi 122
3.6. Różnice w percepcji przemocy seksualnej pomiędzy badanymi kategoriami zawodowymi 124
4. Czynniki warunkujące ocenę różnych aspektów przemocy w poszczególnych kategoriach zawodowych 125
4.1. Pracownicy socjalni MOPS. 125
4.2. Pracownicy Domów Opieki Społecznej 130
4.3. Pielęgniarki środowiskowe. 136
4.4. Pielęgniarki kliniczne (geriatryczne) 140
4.5. Lekarze. 142
5. Analiza uwarunkowań postrzegania różnych form przemocy wobec osób starszych na podstawie modelu regresji logistycznej 146
CZĘŚĆ III. Percepcja złego traktowania i przemocy wobec osób starszych przez seniorów w wieku 65 lat i powyżej 162
Beata Tobiasz-Adamczyk, Monika Brzyska, Piotr Brzyski, Marzena Florek,
Justyna Polak
1. Cel badania; zastosowane narzędzia pomiarowe. 162
2. Wyniki 165
2.1. Charakterystyka demograficzno-społeczna osób starszych. 165
2.2. Postrzeganie złego traktowania osób starszych w Polsce. 167
2.3. Złe traktowanie osób starszych przez rodziny w opinii badanych. 171
2.4. Postrzeganie przez badanych w najbliższym otoczeniu zjawiska zaniedbywania osób starszych przez rodziny. 174
2.5. Samozdefiniowanie się jako ofiara przemocy fizycznej 176
2.6. Ocena przemocy psychicznej jako problemu społecznego w Polsce przez badanych. 178
2.7. Poczucie zagrożenia i braku bezpieczeństwa wyrażane przez osoby starsze. 184
2.8. Przemoc finansowa. 190
2.9. Zaniedbanie. 194
2.10. Jakość życia a występowanie przemocy. 210
Część IV. Omówienie wyników badań nad percepcją przemocy wobec osób starszych przez profesjonalistów medycznych i osoby starsze. 239
Beata Tobiasz-Adamczyk