Prezentowana antologia to autorski, poprzedzony naukowym wstępem, kanon tekstów reportażowych i quasi-reportażowych z lat 1914–1920, powstałych w kręgu Legionów Polskich, Korpusów Polskich, na szlakach bojowych Wojska Polskiego wytyczającego po roku 1918 wschodnie granice Rzeczypospolitej, także ścierającego się z bolszewickim zagrożeniem na Ukrainie, Litwie czy pod Warszawą. Obok pierwszowojennych relacji takich mistrzów pióra, jak Juliusz Kaden-Bandrowski, Melchior Wańkowicz, Władysław Orkan, Stefan Żeromski, Adam Grzymała-Siedlecki, w antologii znalazły się mniej znane, a równie fascynujące teksty żołnierzy reporterów i żołnierzy pisarzy: Eugeniusza Małaczewskiego, Gustawa Daniłowskiego, Jana Żyznowskiego. Książka kierowana jest do studentów dziennikarstwa, literaturoznawstwa, historii, ale też do wszystkich miłośników tematyki wojenno-historycznej i patriotycznej.
Wybrane przez Andrzeja Kaliszewskiego i zaprezentowane w niniejszej antologii teksty czyta się po latach z ogromnym zainteresowaniem, wywołują spore emocje, z żalem się myśli, że dziś już nie ma tak bohaterskich postaci, dla których patriotyzm byłby sprawą nadrzędną. Trudno się od tych tekstów oderwać. Czytelnik może mieć wrażenie, że jest blisko prezentowanych bohaterów, z nimi przeżywa tragedie, ale i piękne chwile uniesień, spowodowane wygraną i zwycięstwem, które czasem ma gorzki smak.
Z recenzji prof. dra hab. Kazimierza Wolnego-Zmorzyńskiego
ANDRZEJ KALISZEWSKI – doktor habilitowany w dziedzinie nauk humanistycznych, literaturoznawca, medioznawca; kierownik Zakładu Genologii Dziennikarskiej i Historii Mediów w Instytucie Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej (Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego). Opublikował m.in.: Bagnet i pióro. Twórczość publicystyczna Juliusza Kadena-Bandrowskiego (2015), „Słowo czynów cieniem”. Polski reportaż wojenny i publicystyka wojenna autorów kręgu Legionów Polskich i Korpusów Polskich (2013), Główne nurty w kulturze XX i XXI wieku (2012), Gatunki dziennikarskie. Teoria – praktyka – język (współautor K. Wolny-Zmorzyński i W. Furman, 2006, 2009), Nostalgia stylu. Neoklasycyzm liryki polskiej XX wieku w krytyce, badaniach i poetykach immanentnych (2007), Gry Pana Cogito (monografia twórczości Zbigniewa Herberta, 1982, 1990).