EN
Okładka książki Władza liter
Spis treści, fragmenty, recenzje

Władza liter

Polskie procesy modernizacyjne a awangarda

Seria: Awangarda / Rewizje

Liczba stron: 354 Format: 15,8x23,5 cm Rok wydania: 2022 Data premiery: 30.09.2022 Data wydania e-booka: 28.02.2023

Opis książki

Nauka pisania i czytania miała stanowić w II RP narzędzie z jednej strony modernizacji i emancypacji klas niewykształconych, z drugiej ‒ tworzenia zestandaryzowanej językowo kultury narodowej. W wielu ówczesnych dyskursach analfabetyzm utożsamiany był z „ciemnotą” i zagrożeniem dla życia społecznego, słowo pisane zaś ‒ z cywilizacją i partycypacją w życiu publicznym. W książce Władza liter zastanawiam się, jak przekonania te były przetwarzane i parodiowane przez polską awangardę, zwłaszcza warszawskich futurystów. Czym na tle ówczesnych dyskursów psychologicznych i grafologicznych były awangardowe eksperymenty z pisaniem automatycznym? Dlaczego ortograficzne wybryki futurystów budziły w II RP ogromną panikę moralną i w ramach jakich dyskusji dotyczących polityki językowej były oceniane? Dlaczego projekty eugeniczne II RP poruszały problem analfabetyzmu i co oznaczało to dla sztuki? I dlaczego młodość, postęp oraz demokratyzacja kultury mogły się awangardzie kojarzyć z niszczeniem słowa drukowanego?

Polska awangarda była formacją intelektualną, która zrozumiała konsekwencje kulturowe starych i nowych mediów i zaczęła systematycznie pytać o to, w jaki sposób przemiana praktyk komunikacyjnych może powodować przemianę społeczeństwa. Podjęta przez awangardę krytyka kultury wiodła przez krytykę języka, ta natomiast przez krytykę mediów. W swej książce chciałam pokazać, w jak złożonym polu kulturowym działy się jej eksperymenty i w jak trudnym kontekście dyskursywnym przyszło jej funkcjonować. Nie jest to zatem publikacja ściśle o awangardzie. To publikacja usiłująca przedstawić, jak złożoną, wymagającą i kuszącą nowymi nadziejami epoką było polskie międzywojnie.

„Książka Marty Rakoczy dotyczy tematów z pozoru dobrze opracowanych, takich jak witalizm futurystów, awangardowe eksperymenty typograficzne czy surrealistyczne écriture automatique. Autorka rozpatruje je jednak w sposób nowatorski, sytuując badane zjawiska w szerokiej perspektywie antropologii słowa. Rozbudowuje też szczegółowe konteksty historyczne – w przypadku wyżej przywołanych zagadnień są to: projekt demografii, idee eugeniczne i panika moralna na tle onanizmu, kodyfikacja ortografii, rozwój dialektologii, wielojęzyczność i wieloalfabetyczność II RP, wreszcie kariera grafologii i kryminologii oraz moda na spirytyzm i psychografię – osadzając w ten sposób teksty programowe i literackie w gęstym splocie dyskursów międzywojennej Europy i Polski. Od strony gatunkowej Władza liter sytuuje się pomiędzy rozprawą naukową a zbiorem esejów; zdyscyplinowanemu wywodowi towarzyszy eseistyczny luz, umożliwiający mnożenie dygresji i bardziej osobisty ton, a w efekcie zaanektowanie nowych obszarów namysłu. Wszystkie te manewry sprawiają, że książka tchnie intelektualną wolnością i przynosi prawdziwe interpretacyjne odkrycia”.
Z recenzji dr. hab. Jerzego Franczaka, prof. UJ

Proces przedzierania się przez źródła, zwłaszcza polskiej prasy międzywojennej, pokazał mi ostateczną nieadekwatność propozycji awangardystów wobec wyzwań epoki oraz dramat alienacji ówczesnej sztuki uzależnionej od mitów, które chciała poddać krytyce, i wyobcowanej ze społecznego kontekstu, który zamierzała rozpoznać i przekształcać. Sztuki nieszczęśliwie zagubionej w prometejskich marzeniach o emancypacji tych, którzy woleli podejmować inne, alternatywne wysiłki emancypacyjne, a nieraz w proponowaną emancypację nie wierzyli. Awangarda stała się dla mnie soczewką pokazującą dramat wieku XX, błędne nadzieje rozwiązania kryzysu Europy, jej tożsamości i kształtujących ją mediów. Kryzysu, z którego wszelkimi konsekwencjami i nowymi odsłonami borykamy się do dziś i który zasadniczo – korzystając z kategorii Chantal Delsol – oznacza dekonstrukcję zapoczątkowanych ponad dwa tysiące lat temu „architektur sensu” zorientowanych na kategorię prawdy i wspólnego dobra. Właśnie kryzysem tych architektur, jak dowodzę w tej książce, zajmowała się intensywnie międzywojenna awangarda. Zrozumiała ona i głęboko przeżyła fakt, że wraz z kryzysem sensu człowiek zagrożony jest nie tylko utratą jednostkowej wiary w znaczenie własnej egzystencji, ale przede wszystkim tym, iż odpowiedź na mające rodowód jeszcze starożytny pytanie „jak dobrze żyć?” – które zdaniem Delsol ponownie zastąpiło nowożytne pytanie „czym jest prawda?” – nie będzie już leżeć w gestii jednostki, lecz technokratycznych instytucji władzy wspartych stosownym aparatem nowoczesnej piśmienności. Aparatem – dodajmy – który współcześnie jest znacznie bardziej opresyjny, bo zdepersonalizowany i cyfrowy.
Fragment książki
Język publikacji polski
Wydanie pierwsze
Autorzy Marta Rakoczy
Projekt okładki Anna Sadowska
ISBN: 978-83-233-5135-1
e-ISBN (pdf): 978-83-233-7347-6

Polecamy także:

POLECANE KSIĄŻKI

Deb Dana

Teoria poliwagalna w psychoterapii

(Oprawa miękka ze skrzydełkami)

54,90 zł
43,92 zł
Okładka książki "Słucham cię"
Kathryn Mannix

Słucham cię

(Oprawa miękka ze skrzydełkami)

55,99 zł
44,79 zł
Okładka książki To nie ja
Karmele Jaio

To nie ja

(Oprawa miękka ze skrzydełkami)

33,99 zł
27,19 zł
David Isaacs

Szczepienia

(Oprawa miękka ze skrzydełkami)

64,99 zł
51,99 zł

NOWOŚCI

okładka książki Bezokolicznik w języku ukraińskim i jego polskie odpowiedniki
48,30 zł
38,64 zł
Okładka książka ПОЛОНІКА XVI–XVIII ст.
red. Iryna Ciborowśka-Rymarowycz , Wacław Walecki

ПОЛОНІКА XVI–XVIII ст. | Polonika XVI-XVIII w.

( Oprawa miękka )

44,10 zł
35,28 zł
Okładka książki Terapia dialektyczno-behawioralna (DBT)
Matthew McKay , Jeffrey C. Wood , Jeffrey Brantley

Terapia dialektyczno-behawioralna (DBT)

( Oprawa miękka ze skrzydełkami )

67,00 zł
53,60 zł
red. Marek Herman

Zeszyty Glottodydaktyczne 12 (2023)

( Oprawa miękka )

41,04 zł
32,83 zł
Okładka książki Krzyk i utwory wojenne
Stanisław Przybyszewski

Krzyk i utwory wojenne

( Oprawa twarda )

75,60 zł
60,48 zł
Okładka książki O czasie
David Rooney

O czasie

( Oprawa miękka ze skrzydełkami )

59,00 zł
47,20 zł
Okładka książki Odwieczna baśń. Śluby. Gody życia
Stanisław Przybyszewski

Odwieczna baśń. Śluby. Gody życia

( Oprawa twarda )

65,10 zł
52,08 zł
okładka Selected Aspects of Disability from a University Perspective
red. Beata Tobiasz-Adamczyk

Selected Aspects of Disability from a University Perspective

( Otwarty dostęp )

0,00 zł
okładka książki Wszechstronniczość. Wydanie 2
Michał Zabdyr-Jamróz

Wszechstronniczość. Wydanie 2

( Ebook )

0,00 zł
okładka książki Gdybym tylko...
Robert L. Leahy

Gdybym tylko...

( Oprawa miękka ze skrzydełkami )

66,00 zł
52,80 zł
okładka książki Młodzi badacze wobec wyzwań zarządzania zasobami ludzkimi
red. Małgorzata Budzanowska-Drzewiecka , Justyna Maria Bugaj

Młodzi badacze wobec wyzwań zarządzania zasobami ludzkimi

( Oprawa miękka )

46,20 zł
36,96 zł
okładka książki Bezpieczeństwo poliwagalne
Stephen W. Porges

Bezpieczeństwo poliwagalne

( Oprawa miękka ze skrzydełkami )

79,00 zł
63,20 zł
okładka książki Księżniczka Bari
Hwang Sok-yong

Księżniczka Bari

( Oprawa miękka ze skrzydełkami )

46,00 zł
36,80 zł
Okładka książki Dzieci nocy
Paul Kenyon

Dzieci nocy

( Oprawa miękka ze skrzydełkami )

79,99 zł
63,99 zł
okładka książki Młodzi dorośli wobec dezinformacji
Agnieszka Ogonowska , Agnieszka Walecka-Rynduch

Młodzi dorośli wobec dezinformacji

( Oprawa miękka )

46,20 zł
36,96 zł
Niedostępny
okładka książki Sto kwiatów
Genki Kawamura

Sto kwiatów

( Oprawa miękka ze skrzydełkami )

50,99 zł
38,24 zł
okładka książki Uskoki i kontynuacje
Anna Pekaniec

Uskoki i kontynuacje

( Oprawa miękka ze skrzydełkami )

46,20 zł
36,96 zł
okładka książki Pokój, w którym tworzy robi się poezję
red. Mateusz Antoniuk , Tomasz Kunz

Pokój, w którym robi się poezję

( Oprawa miękka ze skrzydełkami )

44,10 zł
35,28 zł
okładka książki Ostatnia kolonia
Philippe Sands

Ostatnia kolonia

( Oprawa miękka ze skrzydełkami )

49,90 zł
39,92 zł

Ta strona wykorzystuje pliki cookies.

Dowiedz się więcej...