EN
Okładka książki Władza liter
Spis treści, fragmenty, recenzje

Władza liter

Polskie procesy modernizacyjne a awangarda

Seria: Awangarda / Rewizje

Liczba stron: 354 Format: 15,8x23,5 cm Rok wydania: 2022 Data premiery: 30.09.2022 Data wydania e-booka: 28.02.2023

Opis książki

Nauka pisania i czytania miała stanowić w II RP narzędzie z jednej strony modernizacji i emancypacji klas niewykształconych, z drugiej ‒ tworzenia zestandaryzowanej językowo kultury narodowej. W wielu ówczesnych dyskursach analfabetyzm utożsamiany był z „ciemnotą” i zagrożeniem dla życia społecznego, słowo pisane zaś ‒ z cywilizacją i partycypacją w życiu publicznym. W książce Władza liter zastanawiam się, jak przekonania te były przetwarzane i parodiowane przez polską awangardę, zwłaszcza warszawskich futurystów. Czym na tle ówczesnych dyskursów psychologicznych i grafologicznych były awangardowe eksperymenty z pisaniem automatycznym? Dlaczego ortograficzne wybryki futurystów budziły w II RP ogromną panikę moralną i w ramach jakich dyskusji dotyczących polityki językowej były oceniane? Dlaczego projekty eugeniczne II RP poruszały problem analfabetyzmu i co oznaczało to dla sztuki? I dlaczego młodość, postęp oraz demokratyzacja kultury mogły się awangardzie kojarzyć z niszczeniem słowa drukowanego?

Polska awangarda była formacją intelektualną, która zrozumiała konsekwencje kulturowe starych i nowych mediów i zaczęła systematycznie pytać o to, w jaki sposób przemiana praktyk komunikacyjnych może powodować przemianę społeczeństwa. Podjęta przez awangardę krytyka kultury wiodła przez krytykę języka, ta natomiast przez krytykę mediów. W swej książce chciałam pokazać, w jak złożonym polu kulturowym działy się jej eksperymenty i w jak trudnym kontekście dyskursywnym przyszło jej funkcjonować. Nie jest to zatem publikacja ściśle o awangardzie. To publikacja usiłująca przedstawić, jak złożoną, wymagającą i kuszącą nowymi nadziejami epoką było polskie międzywojnie.

„Książka Marty Rakoczy dotyczy tematów z pozoru dobrze opracowanych, takich jak witalizm futurystów, awangardowe eksperymenty typograficzne czy surrealistyczne écriture automatique. Autorka rozpatruje je jednak w sposób nowatorski, sytuując badane zjawiska w szerokiej perspektywie antropologii słowa. Rozbudowuje też szczegółowe konteksty historyczne – w przypadku wyżej przywołanych zagadnień są to: projekt demografii, idee eugeniczne i panika moralna na tle onanizmu, kodyfikacja ortografii, rozwój dialektologii, wielojęzyczność i wieloalfabetyczność II RP, wreszcie kariera grafologii i kryminologii oraz moda na spirytyzm i psychografię – osadzając w ten sposób teksty programowe i literackie w gęstym splocie dyskursów międzywojennej Europy i Polski. Od strony gatunkowej Władza liter sytuuje się pomiędzy rozprawą naukową a zbiorem esejów; zdyscyplinowanemu wywodowi towarzyszy eseistyczny luz, umożliwiający mnożenie dygresji i bardziej osobisty ton, a w efekcie zaanektowanie nowych obszarów namysłu. Wszystkie te manewry sprawiają, że książka tchnie intelektualną wolnością i przynosi prawdziwe interpretacyjne odkrycia”.
Z recenzji dr. hab. Jerzego Franczaka, prof. UJ

Proces przedzierania się przez źródła, zwłaszcza polskiej prasy międzywojennej, pokazał mi ostateczną nieadekwatność propozycji awangardystów wobec wyzwań epoki oraz dramat alienacji ówczesnej sztuki uzależnionej od mitów, które chciała poddać krytyce, i wyobcowanej ze społecznego kontekstu, który zamierzała rozpoznać i przekształcać. Sztuki nieszczęśliwie zagubionej w prometejskich marzeniach o emancypacji tych, którzy woleli podejmować inne, alternatywne wysiłki emancypacyjne, a nieraz w proponowaną emancypację nie wierzyli. Awangarda stała się dla mnie soczewką pokazującą dramat wieku XX, błędne nadzieje rozwiązania kryzysu Europy, jej tożsamości i kształtujących ją mediów. Kryzysu, z którego wszelkimi konsekwencjami i nowymi odsłonami borykamy się do dziś i który zasadniczo – korzystając z kategorii Chantal Delsol – oznacza dekonstrukcję zapoczątkowanych ponad dwa tysiące lat temu „architektur sensu” zorientowanych na kategorię prawdy i wspólnego dobra. Właśnie kryzysem tych architektur, jak dowodzę w tej książce, zajmowała się intensywnie międzywojenna awangarda. Zrozumiała ona i głęboko przeżyła fakt, że wraz z kryzysem sensu człowiek zagrożony jest nie tylko utratą jednostkowej wiary w znaczenie własnej egzystencji, ale przede wszystkim tym, iż odpowiedź na mające rodowód jeszcze starożytny pytanie „jak dobrze żyć?” – które zdaniem Delsol ponownie zastąpiło nowożytne pytanie „czym jest prawda?” – nie będzie już leżeć w gestii jednostki, lecz technokratycznych instytucji władzy wspartych stosownym aparatem nowoczesnej piśmienności. Aparatem – dodajmy – który współcześnie jest znacznie bardziej opresyjny, bo zdepersonalizowany i cyfrowy.
Fragment książki
Język publikacji polski
Wydanie pierwsze
Autorzy Marta Rakoczy
Projekt okładki Anna Sadowska
ISBN: 978-83-233-5135-1
e-ISBN (pdf): 978-83-233-7347-6

Polecamy także:

POLECANE KSIĄŻKI

Barry Hatton

Lizbona

(Oprawa miękka ze skrzydełkami)

49,99 zł
39,99 zł
Okładka książki Córki samurajów w podróży życia
Janice P. Nimura

Córki samurajów w podróży życia

(Oprawa miękka ze skrzydełkami)

67,00 zł
53,60 zł
Molly Millwood

Macierzyństwo bywa trudne

(Oprawa miękka ze skrzydełkami)

55,00 zł
44,00 zł
Philippe Sands

Szlak szczurów

(Oprawa miękka ze skrzydełkami)

59,90 zł
44,93 zł

NOWOŚCI

Okładka książki John Locke o edukacji
Katarzyna Wrońska

John Locke o edukacji

( Oprawa miękka ze skrzydełkami )

48,30 zł
38,64 zł
Okładka książka ПОЛОНІКА XVI–XVIII ст.
red. Iryna Ciborowśka-Rymarowycz , Wacław Walecki

ПОЛОНІКА XVI–XVIII ст. | Polonika XVI-XVIII w.

( Oprawa miękka )

44,10 zł
35,28 zł
okładka książki Współrzędne tęsknoty
Shubhangi Swarup

Współrzędne tęsknoty

( Oprawa miękka ze skrzydełkami )

54,00 zł
43,20 zł
Okładka książki O czasie
David Rooney

O czasie

( Oprawa miękka ze skrzydełkami )

59,00 zł
47,20 zł
Okładka książki Ucisz swojego wewnętrznego krytyka
Julia Bueno

Ucisz swojego wewnętrznego krytyka

( Oprawa miękka ze skrzydełkami )

49,00 zł
39,20 zł
Okładka książki Bobovius ‒ Ali Ufkî
Agata Pawlina

Bobovius ‒ Ali Ufkî

( Oprawa miękka )

48,30 zł
38,64 zł
Niedostępny
Okładka książki Psychoterapia sensomotoryczna
Pat Ogden , Janina Fisher

Psychoterapia sensomotoryczna

( Oprawa miękka )

142,90 zł
114,32 zł
Okładka książki Historia, metahistoria i zło
Barbara Krawcowicz

Historia, metahistoria i zło

( Oprawa miękka ze skrzydełkami )

44,10 zł
35,28 zł
Okładka książki "Religia - literatura – hermeneutyka"
red. Krzysztof Mech

Religia - literatura – hermeneutyka

( Oprawa miękka ze skrzydełkami )

44,10 zł
35,28 zł
Okładka książki Lacan: projekt lektury
Anna Turczyn

Lacan: projekt lektury

( Oprawa miękka ze skrzydełkami )

48,30 zł
38,64 zł
okładka książki Młodzi badacze wobec wyzwań zarządzania zasobami ludzkimi
red. Małgorzata Budzanowska-Drzewiecka , Justyna Maria Bugaj

Młodzi badacze wobec wyzwań zarządzania zasobami ludzkimi

( Oprawa miękka )

46,20 zł
36,96 zł
Okładka książka Radykalnie otwarta terapia dialektyczno-behawioralna
Thomas R. Lynch

Radykalnie otwarta terapia dialektyczno-behawioralna

( Oprawa miękka ze skrzydełkami )

105,00 zł
84,00 zł
Okładka książki "Środkowoeuropejczyk – gatunek na wymarciu?"
Magdalena Brodacka-Dwojak

Środkowoeuropejczyk – gatunek na wymarciu?

( Oprawa miękka ze skrzydełkami )

46,20 zł
36,96 zł
Okładka książka Stosunki turecko-amerykańskie i turecko-sowieckie w latach 1945-1952
Karolina Wanda Olszowska

Stosunki turecko-amerykańskie i turecko-sowieckie w latach 1945-1952

( Oprawa miękka )

58,80 zł
47,04 zł
Okładka książki Bajki Dalekiego Wschodu dla menedżerów
Marek Bugdol

Bajki Dalekiego Wschodu dla menedżerów

( Oprawa twarda )

51,45 zł
41,16 zł
Okładka książki Narzędzia badawcze w naukach o zdrowiu
Marta Makara-Studzińska , Maciej Załuski

Narzędzia badawcze w naukach o zdrowiu

( Oprawa miękka )

31,40 zł
25,12 zł
okładka książki Przywołanie lamy z oddali
V Szamar Könczog Jänlag , Karma Czagme , XIII Karmapa Düdül Dordźe , Dźamgön Kongtrül Lodrö Thaje , XVI Karmapa Rangdźung Rigpi Dordźe

Przywołanie lamy z oddali

( Oprawa miękka ze skrzydełkami )

39,90 zł
29,93 zł
Niedostępny
okładka książki Długoterminowa psychoterapia psychodynamiczna . Wydanie II
Glen O. Gabbard

Długoterminowa psychoterapia psychodynamiczna. Wydanie II

( Oprawa miękka ze skrzydełkami )

58,99 zł
47,19 zł
Okładka książki Dziennik pustki
Emi Yagi

Dziennik pustki

( Oprawa miękka ze skrzydełkami )

40,00 zł
32,00 zł
Okładka książki W stronę zrównoważonego wynagradzania
Aneta Kuźniarska , Ewa Beck-Krala , Izabela Stańczyk

W stronę zrównoważonego wynagradzania

( Oprawa miękka )

44,10 zł
35,28 zł

Ta strona wykorzystuje pliki cookies.

Dowiedz się więcej...