Nie bez wahania wznawiam w formie książkowej wybór moich recenzji i polemik z minionego sześćdziesięciolecia. Zdecydowałem się jednak na tę publikację, bo dotyczą one książek i problemów ważnych, po części nadal aktualnych, a zarazem na zasadzie pars pro toto – ilustrują przemiany nauki o literaturze w drugiej połowie XX wieku. Nadto zaś moje własne przekonania teoretyczne rysują się tu niekiedy wyraźniej niż w innych wypowiedziach.
Henryk Markiewicz

Autor dyskutuje tu między innymi z poglądami teoretycznymi Romana Ingardena, Romana Jakobsona, Jurija M. Łotmana, Paula de Mana, Stanleya Fisha, Haydena White’a, Stefana Żółkiewskiego, Janusza Sławińskiego, Stanisława Lema i Michała P. Markowskiego. Tematem tych dyskusji są wyznaczniki literatury, budowa i semantyka dzieła literackiego, teoria języka poetyckiego, rola czytelników w rozwoju literatury, reguły interpretacji oraz literackość historiografii. Omówiono tu także prace historycznoliterackie Zygmunta Szweykowskiego, Juliana Przybosia, Kazimierza Wyki, Jana Kotta, Marii Janion i Ryszarda Przybylskiego. Poza tym autor charakteryzuje sytuację polonistyki literackiej w początkach drugiej połowy i schyłku XX wieku.