Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, w trosce o jakość standardów publikacyjnych oraz integralność, wiarygodność i transparentność publikacji naukowych, w pełni podziela stanowisko i zalecenia przedstawione przez Committee on Publication Ethics ^[1] oraz Stowarzyszenie Wydawców Szkół Wyższych^[2] w kwestii stosowania narzędzi sztucznej inteligencji (AI) lub generatywnej sztucznej inteligencji (GAI) w pisaniu prac naukowych.

Z myślą o wsparciu naszych Autorów w transparentnym i świadomym korzystaniu z narzędzi AI/GAI przedstawiamy rekomendacje wydawnicze dotyczące tworzenia tekstów zgodnych z etyką publikowania naukowego.

1. Autorstwo

Zgodnie z zasadami etyki naukowej Autorem tekstów naukowych może być wyłącznie człowiek. Narzędzia AI/GAI nie powinny być wskazywane jako Autorzy ani Współautorzy prac.

2. Transparentność pracy naukowej

Zalecamy jasne i precyzyjne informowanie o zakresie wykorzystania w pracy narzędzi AI/GAI. Informacje te można zawrzeć w sekcji poświęconej opisowi zastosowanej metodologii jako przypis czy aneks.

Transparentne i rzetelne informacje dotyczące użycia narzędzi AI/GAI powinny opisywać:

• Zakres użycia AI/GAI (część pracy, która powstała z wykorzystaniem narzędzia, oraz zakres, np. analiza danych, przetwarzanie językowe, generowanie obrazu).
• Cel użycia AI/GAI.
• Wykorzystane narzędzia AI/GAI.
• Metodę wykorzystania AI/GAI (np. wskazanie kwerend, zastosowanych parametrów).
• Sposoby weryfikacji wygenerowanych treści.
• Daty przeprowadzonych badań.

3. Powtarzalność

Wszelkie badania z wykorzystaniem narzędzi AI/GAI powinny spełniać zasadę powtarzalności badań naukowych. W tym celu zalecamy wskazanie użytych w pracy zapytań (promptów).

4. Odpowiedzialność

Przypominamy, że Autorzy ponoszą pełną odpowiedzialność za wygenerowane treści ujęte w pracy naukowej.

5. Etyka

Autor pracy naukowej przy korzystaniu z narzędzi AI/GAI powinien kierować się zasadami etycznymi dotyczącymi publikowania naukowego. W szczególności przypominamy tu wytyczne ujęte w Principles of Transparency and Best Practice in Scholarly Publishing[^3].

6. Zakres wykorzystania

Zalecamy traktowanie AI/GAI wyłącznie jako narzędzi wspomagających pracę naukową w uzasadnionych przypadkach. AI/GAI nie powinny zastępować twórczości Autora.

7. Poszanowanie praw autorskich

Rekomendujemy Autorom upewnienie się, że narzędzia AI/GAI, z których korzystają, opierają się na legalnych źródłach i nie naruszają praw autorskich.

8. Wiarygodność

Szczególnie zalecamy Autorom upewnienie się, że wygenerowane treści/dane są prawdziwe i wiarygodne, a także podane zgodnie z zasadami rzetelności naukowej.

9. Widoczność

Elementy lub fragmenty publikacji, w których wykorzystano AI/GAI, powinny być wyraźnie oznaczone ze wskazaniem zakresu, metod i celu ich wykorzystania.

[1] Committee on Publication Ethics (2024), COPE Position – Authorship and AI, https://doi.org/10.24318/cCVRZBms (dostęp: 08.09.2025).

[2] Aurelia Grejner, Małgorzata Adamczak, Beata Jankowiak-Konik (2024), Stanowisko i rekomendacje Stowarzyszenia Wydawców Szkół Wyższych w kwestii stosowania narzędzi generatywnej sztucznej inteligencji (GAI) w pisaniu prac naukowych, Biuletyn EBIB 213 (2024), https://ebibojs.pl/index.php/ebib/article/view/911 (dostęp: 08.09.2025).

[3] Committee on Publication Ethics, DOAJ, Open Access Scholarly Publishing Association, World Association of Medical Editors, Principles of Transparency and Best Practice in Scholarly Publishing, https://doaj.org/apply/transparency/ (dostęp: 8.09.2025).