SPIS TREŚCI

PRZEDMOWA        11
Wprowadzenie        11
Zakres tematyczny książki        12

Rozdział 1. „Zeszyty Prasoznawcze” a Ośrodek Badań Prasoznawczych (OBP) – małżeństwo niemal doskonałe (Ryszard Filas)        15
Od stowarzyszenia praktyków dziennikarstwa do katedry akademickiej – czyli meandry rozwoju OBP        15
Zawiłości rozwoju „Zeszytów Prasoznawczych”        19
Faza „pospolitego ruszenia” (1958–1967)        20
Okres „pełnej profesjonalizacji” (1968–1990)        21
Okres „akademicki” (od 1991 do dziś)        21
Konkurencja na rynku        23
„Zeszyty” się zmieniają: nakład, objętość, struktura        24

Rozdział 2. Ewolucja zawartości „Zeszytów Prasoznawczych” w świetle wyników badań ilościowych (Paweł Płaneta)        31
Cel badań, metodologia i materiał badawczy        31
Czołowe leksemy globalnej zawartości „Zeszytów Prasoznawczych”: analiza list frekwencyjnych, związków wyrazowych i konkordancji        34
Grupy tematyczne globalnej zawartości kwartalnika OBP – dynamika zmian        44
„Sieć wiedzy”, czyli mapa globalnego dyskursu „Zeszytów Prasoznawczych”        53
Słowa kluczowe zawartości „Zeszytów Prasoznawczych”        60
Faza 1. – „pospolitego ruszenia” – w latach 1958–1967        61
Faza 2. – „pełnej profesjonalizacji” – w latach 1968–1990        65
Faza 3. – „akademicka” – od 1991 roku        73
Słowa kluczowe – podsumowanie        82
Tematyka części artykułowej „Zeszytów Prasoznawczych” – próba syntezy        85
Zakończenie        91

Rozdział 3. Odkrywanie prasoznawstwa, czyli co i jak badać? (Ryszard Filas)        97
Od „teorii dziennikarstwa” do prasoznawstwa        97
Uwikłania ideologiczne        104
Czerpanie z dorobku nauki zachodniej        106
Rozwój mediów a przyszłość komunikacji społecznej        109
Wzrost refleksji metodologicznej        111
Jak badać czytelnictwo?        111
Kilka uwag końcowych        117
Rozdział 4. Prawna i etyczna regulacja mediów (Inga Kawka)        119
Wstęp        119
Problematyka prawna        120
Lata 1957–1981        120
Lata 1981–1989        123
Lata 1990–2012        124
Problematyka etyczna        126
Podsumowanie        128

Rozdział 5. Troska o etyczność dziennikarstwa i mediów w „Zeszytach Prasoznawczych” (Michał Drożdż, Klaudia Cymanow-Sosin)        131
Wstęp        131
Status dyskursu etycznego w obszarze nauk o mediach        132
Próba systematyzacji wymiaru etycznego mediów        133
Przegląd ilościowo-jakościowy tematyki etyczności w „Zeszytach
Prasoznawczych”        134
Lata 1957–1969        134
Lata 1970–1979        136
Lata 1980–1989        138
Lata 1990–1999        140
Lata 2000–2015        143
Postulaty, wnioski dla etosu mediów i metodologii nauk o mediach        145

Rozdział 6. Zmienne oblicza zawodu dziennikarskiego w świetle badań prezentowanych na łamach „Zeszytów Prasoznawczych” (Magdalena Hodalska)        149
Szkolenie        149
Proces pracy i redakcje        150
Młody reporter wkracza do redakcji        151
Doświadczenia korespondenta zagranicznego        151
Etyka zawodu dziennikarskiego        152
Kwalifikacje zawodowe        153
 „Czy każdy może być dziennikarzem?”        154
Fachowcy i amatorzy        154
Relacjonowanie interpretacyjne        156
Prawne ograniczenia profesji dziennikarskiej        156
Zawodowe ryzyko i zasady w sytuacjach kryzysowych        157
Transformacje zawodowe po 1989 roku        158
Wojownicy, kelnerzy i badacze        159

Rozdział 7. Analiza zawartości oraz inne techniki badania treści medialnych na łamach „Zeszytów Prasoznawczych” (Małgorzata Lisowska-Magdziarz, Paweł Płaneta)        161
Mapa badań nad zawartością mediów na łamach „Zeszytów”        163
Orientacja empiryczno-funkcjonalna w badaniach nad komunikowaniem        167
Analiza zawartości prasy drukowanej jako uniwersalna koncepcja badań        173
W kierunku rozwiązywania szczegółowych problemów teoretycznych        175
Deskryptywna analiza zawartości        176
Odwzorowanie świata w mediach        178
Analiza lingwistyczna zawartości mediów        179
Analiza przekazów telewizyjnych i multimodalnej zawartości mediów        181
W kierunku analizy dyskursów medialnych        183
Zakończenie        187

Rozdział 8. Językoznawcze oblicza prasoznawstwa (Maciej Kawka)        191
Wstęp        191
Językoznawstwo normatywne        192
Profesor Zenon Klemensiewicz – prekursor badań nad poprawnością języka w prasie        192
Kultura języka, poprawność, stylistyka        193
Język przekazów telewizyjnych (1979–1984)        199
Lingwistyka kulturowa        205
Język w komunikacji publicznej – pragmatyka, poprawność językowa
i polityczna        205
Kulturowe aspekty kategorii badawczej „językowego obrazu świata”        211
Zakończenie        215

Rozdział 9. Problemy genologii dziennikarskiej i prasowej na łamach „Zeszytów Prasoznawczych” (Henryk Czubała)        217
Wstęp        217
Gatunkowe nazwy czasopism        227
Metody badania gatunków prasowych        228
Informacja        229
Publicystyka        235
Reportaż        240
Reportaż jako gatunek informacji – estetyka faktu        247
Reportaż problemowy        249
Felieton        253
Wywiad        259
Reklama        261
Inne gatunki        265
Podsumowanie        266

Rozdział 10. Od ekonomii socjalizmu do badania wolnego rynku mediów (Ryszard Filas)        271
O ekonomice mediów w socjalizmie        272
Ekonomika produkcji prasowej, dystrybucji i konsumpcji        273
Obraz polskiego rynku mediów dawniej i dziś        274
Spojrzenie globalne        274
Rynek prasowy        276
Prasa informacyjna        277
Prasa lokalna, zakładowa i inna        279
Czasopisma (magazyny)        281
Rynek reklamowy        283
Własność i kapitał obcy        284
Uwagi końcowe        286

Rozdział 11. Elektroniczne media transmisyjne (Lucyna Słupek)        287
Radio i telewizja za granicą        287
Transformacja systemów radia i telewizji w Europie Środkowej
i Wschodniej        291
Nowe technologie komunikacyjne – możliwości i zastosowania w radiu
i telewizji        292
Radio i telewizja w PRL        293
Transformacja rynku audiowizualnego w Polsce w latach 90.        295
Gatunki radiowe i telewizyjne        297
Język radia i telewizji        298
Badania odbioru, zawartości, funkcji radia i telewizji        299
Uwagi końcowe        301

Rozdział 12. Nowe media i nowe nowe media na łamach ZP w latach 1958–2013 (Agnieszka Całek)        303
Wstęp        303
W kierunku nowych mediów        305
Satelity dla nowych mediów        305
Od mózgu elektronowego do komputera        306
Bazy danych        309
Przyszłość mediów na łamach ZP        310
Nowe media        313
Od gazety faksymilowej do telegazety        313
Wideo, interaktywna telewizja, gry i zjawiska towarzyszące        314
Internet i nowe nowe media        317
Podsumowanie        319

Rozdział 13. Od studiów etnograficznych do ogólnopolskich sondaży, od socjografii do socjologii – czyli pół wieku badań nad czytelnictwem prasy (Ryszard Filas)        321
Poziom elementarny: zasięg odbioru prasy        322
Socjografia, czyli analiza kręgów        324
Potrzeby i zainteresowania czytelników prasy, selekcja odbiorcza        327
Poziom wyrafinowany: wpływy, efekty oddziaływania mediów        329
Nie samą prasą badacz żyje        333
W stronę perfekcjonizmu        336
Rozdział 14. Znaczenie „Zeszytów Prasoznawczych” dla rozwoju studiów nad komunikowaniem politycznym (Agnieszka Hess)        339
Terminologia        340
Obszary tematyczne, przedmiot analiz i materiały źródłowe w pierwszych dekadach ZP        340
ZP jako źródło informacji na temat rozwoju komunikowania politycznego w Polsce        342
Dominujące kierunki refleksji ZP nad komunikowaniem politycznym po 1989 roku        345

Rozdział 15. Systemy medialne na świecie i komunikowanie międzynarodowe na łamach „Zeszytów Prasoznawczych” (Beata Klimkiewicz, Paweł Płaneta)        353
Media na świecie i komunikacja międzynarodowa na łamach „Zeszytów” w świetle wyników badań ilościowych        356
Refleksja teoretyczna nad komunikacją międzynarodową, mediami i dziennikarstwem na świecie        376
Studia nad polityką medialną i regulacyjną w perspektywie międzynarodowej        377
Badania porównawcze krajowych systemów medialnych oraz ponadnarodowych instytucji medialnych        378
Analizy medialnych obrazów świata, w tym ponadnarodowych obszarów, społeczności, narodów i kultur obecnych w treściach medialnych        387
Badania roli mediów w czasie politycznych napięć, konfliktów, kryzysów i wojen        390
Analizy relacji mediów i kultury, krytyczne studia kulturowe nad ekonomiczną, polityczną, symboliczną dominacją w świecie – międzynarodowy
ład komunikowania        391
Konkluzje        394

Rozdział 16. Historia mediów na łamach „Zeszytów Prasoznawczych” (Agnieszka Cieślikowa)        397
Początki        397
Pod znakiem 300-lecia prasy polskiej        401
Pracowite lata 60.        403
Dobre lata 70.        408
Niespokojne lata 80.        411
Pod jagiellońskimi berłami        413
Autorzy        416

Zakończenie        419

Bibliografia        425