Wykaz skrótów 11
Wprowadzenie 15
Rozdział I. Nieuzasadnione postępowanie w przedmiocie błędu medycznego – społeczno‑prawne tło problemu 25
Wstęp 25
1. Nieuzasadnione postępowanie w przedmiocie błędu medycznego – konceptualizacja 26
2. Badania empiryczne: stanowisko środowiska lekarskiego wobec roszczeń pacjentów związanych z błędami medycznymi 27
3. Wzrost liczby spraw o błąd medyczny 31
4. Kultura kompensacyjna 39
5. Rozwój relacji pacjent–lekarz 42
5.1 Od paternalizmu do poszanowania autonomii pacjenta 42
5.2 Skutki zmiany stosunku lekarz–pacjent 48
5.3 Miejsce autonomii pacjenta w polskim porządku prawnym a rezygnacja z paternalizmu 52
5.4 Zaufanie i autorytet w relacji lekarz–pacjent 55
5.5 Postrzeganie zawodu lekarza w polskim społeczeństwie 57
6. „Subsydiarność” roszczeń z tytułu naruszenia prawa do informacji i wyrażenia zgody na udzielenie świadczenia zdrowotnego 63
7. Znaczenie prawa karnego w sektorze medycznym 68
8. Medycyna defensywna 70
9. Wpływ przeprosin na występowanie z roszczeniami w przedmiocie błędu medycznego 74
10. System otwartego raportowania i usprawnienia w systemie dochodzenia roszczeń za błędy medyczne 76
Podsumowanie 79
Rozdział II. Pojęcie błędu lekarskiego a pojęcie błędu medycznego 85
Wstęp 85
1. Błąd w sztuce a błąd lekarski 86
2. Ewolucja koncepcji błędu lekarskiego z perspektywy historycznej. 88
3. Błąd medyczny 92
4. Aktualna wiedza medyczna 94
5. Rodzaje błędów medycznych 103
5.1 Rodzaje błędu medycznego odnoszące się stricte do lekarza 103
5.1.1 Błąd diagnostyczny 103
5.1.2 Błąd rokowania 105
5.1.3 Błąd terapeutyczny 105
5.2 Rodzaje błędu medycznego odnoszące się ogólnie do pracowników medycznych 106
6. Błąd medyczny a powikłanie lub niepowodzenie lecznicze 108
7. Zasadność używania pojęcia błędu medycznego w doktrynie i orzecznictwie 109
8. Znaczenie błędu medycznego w monografii 115
Podsumowanie 117
Rozdział III. Dobre imię i cześć wewnętrzna lekarza jako dobro osobiste 119
Wstęp 119
1. Ogólna charakterystyka dóbr osobistych 121
1.1 Cechy praw osobistych 122
1.2 Monistyczna i pluralistyczna koncepcja dóbr i praw osobistych 125
1.3 Subiektywne i obiektywne podejście do dóbr osobistych 127
1.4 Prawa podmiotowe a ochrona instytucjonalna 130
2. Dobre imię a cześć wewnętrzna 133
3. Znaczenie dobrego imienia dla lekarza 138
Podsumowanie 141
Rozdział IV. Naruszenie czci lekarza 143
Wstęp 143
1. Cześć jako dobro a prawo do czci 144
2. Naruszenie czci 147
3. Obiektywność naruszenia 150
4. Forma naruszenia 155
5. Zarzut popełnienia błędu medycznego 158
6. Naruszenie czci lekarza w prasie 164
6.1 Konkretyzacja podmiotu naruszenia 165
6.2 Ocena treści wypowiedzi 167
7. Naruszenie czci lekarza w internecie 171
8. Naruszenie czci lekarza przez wniesienie powództwa lub zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa 178
9.
Malicious falsehood 185
Podsumowanie 187
Rozdział V. Przesłanka bezprawności 191
Wstęp 191
1. Bezprawność w prawie cywilnym 192
2. Obiektywność bezprawności ze względu na skutek albo zachowanie 197
3. Bezprawność naruszenia dóbr osobistych 201
Podsumowanie 205
Rozdział VI. Wyłączenie bezprawności 207
Wstęp 207
1. Zgoda 208
2. Działanie na podstawie i w ramach porządku prawnego 211
2.1 Wypowiedź prawdziwa 212
2.2 Wyłączenie bezprawności naruszenia czci lekarza w internecie 213
2.3 Wyłączenie bezprawności naruszenia czci lekarza dokonanego poprzez wniesienie powództwa lub zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa 215
2.3.1 Wyłączenie bezprawności naruszenia czci lekarza dokonanego poprzez wniesienie powództwa 216
2.3.2 Nadużycie prawa podmiotowego przez pacjenta i jego skutki dla wyłączenia bezprawności naruszenia czci lekarza 221
2.3.3 Wyłączenie bezprawności naruszenia czci lekarza w zawiadomieniu o możliwości popełnienia przestępstwa i bezprawność uwzględniająca aspekt subiektywny 228
2.3.4 Wyłączenie odpowiedzialności naruszyciela ze względu na instytucje przywileju absolutnego lub kwalifikowanego 230
2.4 Wyłączenie bezprawności naruszenia czci lekarza w prasie 237
3. Działanie dla obrony uzasadnionego interesu społecznego 244
Podsumowanie 248
Rozdział VII. Środki ochrony czci lekarza 251
Wstęp 251
1. Ochrona cywilnoprawna 252
1.1 Niemajątkowe środki ochrony czci 252
1.1.1 Zaniechanie działania 253
1.1.2 Dopełnienie czynności potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia 263
1.1.3 Sprostowanie 266
1.1.4 Powództwo o ustalenie z art. 189 k.p.c. 269
1.2 Majątkowe środki ochrony czci 273
1.2.1 Zadośćuczynienie pieniężne 273
1.2.2 Zapłata odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny 278
1.2.3 Odszkodowanie 281
2. Ochrona prawnokarna 283
2.1 Przestępstwo zniesławienia 285
2.2 Przestępstwo zniewagi 289
2.3 Przestępstwo fałszywego oskarżenia 292
Podsumowanie 293
Rozdział VIII. Uczestnictwo w nieuzasadnionym postępowaniu w przedmiocie błędu medycznego a inne dobra osobiste lekarza 299
Wstęp 299
1. Naruszenie wolności i godności 300
2. Naruszenie zdrowia 306
Podsumowanie 309
Podsumowanie i wnioski 311
Bibliografia 325