Społeczne skutki zmiany oświatowej w Polsce
Redakcja: Marian Niezgoda
Liczba stron: 432
Format: B5
Rok wydania: 2011
Data premiery: 11.04.2011
Opis książki
Niewątpliwą zaletą niniejszego tomu jest wieloaspektowość zamieszczonych w nim artykułów. Autorzy wyszli poza schemat szukania odpowiedzi na pytania o skutki procesów społecznych w masowych badaniach typu sondażowego (chociaż takie dane także biorą pod uwagę). Analizują różnorodny materiał pokazujący szkołę, nauczyciela i uczniów w różnych perspektywach, wykorzystując – co warte podkreślenia – rozmaite perspektywy teoretyczne mechanizmu zmiany społecznej, reprezentacji społecznych, socjologii organizacji, socjologii zawodów oraz ujęcie systemowe, instytucjonalne i aktywistyczne (podmiotowe). Analizy są dokonywane z uwzględnieniem szerokiego kontekstu społecznego.
Od strony metodologicznej położono nacisk na wykorzystanie danych jakościowych, a także szukanie sposobów myślenia i sensów nadawanych przez badanych interesującym Autorów zjawiskom. (…) Cały tom stanowi dobry przykład zastosowania w jednym projekcie triangulacji technik badawczych i wykorzystania różnorodnych źródeł i danych.
Od strony metodologicznej położono nacisk na wykorzystanie danych jakościowych, a także szukanie sposobów myślenia i sensów nadawanych przez badanych interesującym Autorów zjawiskom. (…) Cały tom stanowi dobry przykład zastosowania w jednym projekcie triangulacji technik badawczych i wykorzystania różnorodnych źródeł i danych.
Z recenzji prof. dra hab. Lesława Habera
Język publikacji
Pl
Redakcja
Marian Niezgoda
ISBN: 978-83-233-3044-8
e-ISBN (pdf): 978-83-233-8692-6
POLECANE KSIĄŻKI
NOWOŚCI
Współczesna myśl translatologiczna w krajach niemieckojęzycznych
( Oprawa miękka ze skrzydełkami )
51,45
zł
41,16
zł
Ewolucja koncepcji klastrów a uwarunkowania ich globalnej pozycji
( Oprawa miękka )
48,30
zł
38,64
zł
Społeczne skutki zmiany oświatowej w Polsce
SPIS TREŚCI
Spis treści
Marian Niezgoda: WPROWADZENIE 11
Część I. ASPEKTY ZMIANY
Marian Niezgoda: JAK PATRZEĆ NA ZMIANĘ EDUKACYJNĄ W POLSCE 19
1. Uwagi wstępne 19
2. Zmiana społeczna jako proces 20
3. Zmiana edukacyjna i jej mechanizm 23
4. Konkluzje 36
Literatura 37
Aleksandra Wagner: PRZEGLĄD BADAŃ DOTYCZĄCYCH REFORMY SYSTEMU EDUKACYJNEGO W POLSCE 1999–2007 39
1. Wprowadzenie 39
2. Realizowane programy badawcze 41
2.1. Uczniowie 43
2.2. Nauczyciele 47
2.3. Szkoła jako organizacja – problemy zarządzania szkołą 48
3. Obraz reformy w badaniach opinii społecznej 50
4. Społeczne skutki reformy oświaty 52
Literatura 52
Karolina Keler, Jolanta Perek-Białas: ANALIZA WYDATKÓW GOSPODARSTW DOMOWYCH NA EDUKACJĘ W KONTEKŚCIE REFORMY EDUKACYJNEJ W POLSCE 55
1. Wprowadzenie 55
2. Dotychczasowe podejścia teoretyczne i badania 56
2.1. Analiza zmian w kontekście reformy edukacyjnej 56
2.2. Badania dotyczące wydatków edukacyjnych Centrum Badania Opinii Społecznej 57
3. Inne szczegółowe dane dotyczące wydatków na edukację w gospodarstwach domowych 59
3.1. Diagnoza Społeczna 59
3.2. Badania budżetów gospodarstw domowych 67
4. Wydatki na edukację polskich gospodarstw domowych 69
4.1. Wydatki gospodarstw domowych na edukację ogółem 69
4.2. Które gospodarstwa ponoszą wydatki na edukację? 73
4.3. Charakterystyki społeczno-ekonomiczne gospodarstw ponoszących koszty na edukację 75
5. Podsumowanie 80
Literatura 82
Piotr Długosz: CHARAKTERYSTYKA BADANYCH REGIONÓW: MAŁOPOLSKA, PODKARPACIE, ŚLĄSK 83
1. Wprowadzenie 83
2. Metodologia analiz 84
3. Skutki transformacji dla regionów 85
4. Podział na dwie Polski 86
5. Zróżnicowania regionów 87
6. Podsumowanie 95
Literatura 96
Maria Świątkiewicz-Mośny: SZKOŁA A RYNEK PRACY. Przygotowanie uczniów do udziału w rynku pracy 99
1. Wprowadzenie 99
2. Oferty pracy 101
3. Cechy indywidualne 102
4. Umiejętności dodatkowe 103
5. Podsumowanie 105
Literatura 106
Barbara Worek: KSZTAŁCENIE PRZEZ CAŁE ŻYCIE W POLSKIEJ EDUKACJI: SYSTEM, PERSPEKTYWA CZY PŁYNNA RZECZYWISTOŚĆ? Analiza na przykładzie Małopolski 107
1. Wprowadzenie 107
2. Uczenie się przez całe życie a system oświaty w Polsce 108
3. Strona popytowa w procesie kształcenia ustawicznego w Małopolsce 113
4. Czynniki sprzyjające i niesprzyjające aktywności edukacyjnej 117
5. Podaż usług w obszarze kształcenia ustawicznego: rynek instytucji szkoleniowych 119
6. Bariery profesjonalizacji i koordynacji działań w obszarze kształcenia ustawicznego 121
6.1. Bariery wewnątrzinstytucjonalne 121
6.2. Bariery związane z zarządzaniem instytucjami 123
6.3. Bariery o charakterze systemowym 123
7. Wnioski końcowe 124
Literatura 126
Część II. NIERÓWNOŚCI EDUKACYJNE
Piotr Długosz: ELITARYZM VERSUS EGALITARYZM SYSTEMU OŚWIATOWEGO. Analiza aspiracji edukacyjnych gimnazjalistów Polski południowej 129
1. Nierówności edukacyjne 129
1.1. Wprowadzenie 129
1.2. Metodologia badań 130
1.3. Nierówności edukacyjne – konceptualizacja problematyki 132
1.4. Aspiracje edukacyjne gimnazjalistów 134
1.5. Motywy wyboru szkoły ponadgimnazjalnej 136
1.6. Uwarunkowania wyboru szkoły ponadgimnazjalnej 140
2. Segregacje w oświacie na przykładzie gimnazjalistów 148
2.1. Wprowadzenie 148
2.2. Sposoby rozumienia segregacji 149
2.3. Pierwszy próg segregacyjny – szkoły ponadgimnazjalne 151
2.4. Drugi próg segregacyjny – studia wyższe 158
3. Podsumowanie 167
Literatura 169
Rafał Garpiel: NOWA SZKOŁA, STARE PROBLEMY. O nierównościach w systemie szkolnym po reformie, widzianych przez nauczycieli, dyrektorów i wicedyrektorów gimnazjów 171
1. Wprowadzenie 171
2. Nowa szkoła a wyrównywanie szans dzieci wykluczonych ze względu na biedę i bezrobocie 172
2 1. Uzasadnienia odpowiedzi twierdzących 174
2.2. Uzasadnienia odpowiedzi przeczących 175
2.3. Jak poprawić obecny stan rzeczy? 177
3. Nowa szkoła a wyrównywanie szans dzieci wykluczonych ze względu na niski poziom wykształcenia rodziców 179
3.1. Uzasadnienia odpowiedzi twierdzących 180
3.2. Uzasadnienia odpowiedzi przeczących 181
3.3. Jak poprawić obecny stan rzeczy? 182
4. Podsumowanie 183
Część III. MIĘDZY ŚWIATEM WYOBRAŻEŃ A RZECZYWISTOŚCIĄ. SOCJOLOGICZNE STUDIUM SPOŁECZNEGO WIZERUNKU POLSKIEJ SZKOŁY W OKRESIE JEJ PRZEKSZTAŁCEŃ
Wojciech Adamek: W SZKOLE JEST ŹLE, A NAWET DOBRZE. Zreformowana szkoła w oczach uczniów 187
1. Wprowadzenie 187
2. Reformy jako interakcja społeczna 187
3. Głosy w sprawie reformy. Perspektywa teoretyczna analizy 189
4. Porównawczy układ odniesienia 191
4.1. Głosy ekspertów i monitorowanie reformy 192
4.2. Reformowana szkoła w opinii społecznej 200
4.3. Punkt wyjścia analizy 209
5. Badania – program i realizacja 210
5.1. Procedura badawcza 210
5.2. Wstępna charakterystyka materiału empirycznego 210
5.3. Wypowiedzi uczniów (pierwsze przybliżenie) 212
5.4. Szkoła: dominujący rys wizerunku 213
5.5. Przestrzeń fizyczna szkoły 215
5.6. Szkoła jako miejsce nauki 218
5.6.1. Codzienność szkolnego obowiązku 219
5.6.2. Coś więcej niż tylko codzienność: szkoła w rozmowach uczniów 222
6. Uwagi końcowe 224
Literatura 225
Paweł Napieracz: PLANOWANIE EDUKACJI DZIECKA JAKO ZMIANA STYLU ŻYCIA RODZICÓW 227
1. Wprowadzenie 227
2. Styl życia 229
3. Styl życia rodzica 231
4. Rodzice opowiadający o kształceniu swoich dzieci 237
5. Podsumowanie 246
Literatura 247
Maria Świątkiewicz-Mośny, Aleksandra Wagner: WIZERUNEK SZKOŁY I NAUCZYCIELA W POLSKICH SERIALACH TELEWIZYJNYCH 249
1. Wprowadzenie 249
2. Serial telewizyjny w perspektywie socjologicznej 251
3. Analizowane seriale 251
4. Metodologia badań 253
5. Obraz nauczyciela w analizowanych serialach 255
5.1. Wygląd 255
5.2. Oczekiwania wobec roli 256
5.3. Partnerzy roli 257
6. Obraz szkoły w analizowanych serialach 258
6.1. Wygląd 258
6.2. Wartości 259
6.3. Funkcje szkoły 260
6.4. Szkoła jako przestrzeń życia codziennego 262
7. Kontrapunkt – analiza Włatców móch 263
7.1. Język 264
7.2. Realizm 265
7.3. Uczniowie 266
7.3.1. Typy osobowości uczniów 266
7.4. Nauczyciel 267
7.5. Dyrektor szkoły 268
7.6. Szkoła – środowisko lokalne 268
7.7. Relacja uczeń–nauczyciel 269
7.8. Stosunek uczniów do szkoły 269
7.9. Stosunek pracowników szkoły do szkoły 269
7.10. Funkcje szkoły 270
8. Podsumowanie 271
Literatura 273
Rafał Garpiel: GIMNAZJUM: REFORMA OŚWIATY W SOCZEWCE. Skutki przemian systemu edukacyjnego w oczach dyrektorów szkół gimnazjalnych 275
1. System szkolny 275
1.1. Stary system szkolny 275
1.2. Nowy system szkolny 276
1.3. Optymalny system szkolny 279
2. Realizacja misji kształcenia w nowej szkole 281
2.1. Misja kształcenia – postulaty 284
3. Realizacja misji wychowawczej w nowej szkole 285
3.1. Misja wychowawcza – postulaty 289
4. Sytuacja ucznia w nowej szkole 291
4.1. Sytuacja ucznia – postulaty 296
5. Sytuacja i rola nauczyciela w nowej szkole 298
5.1. Sytuacja i rola nauczyciela – postulaty 304
6. Rola rodzica w nowej szkole 306
6.1. Rola rodzica – postulaty 310
7. Sytuacja i rola dyrektora w nowej szkole 312
7.1. Sytuacja i rola dyrektora – postulaty 317
8. Model procesu kształcenia w nowej szkole: encyklopedyczny versus kompetencyjny 318
8.1. Idealny model kształcenia 322
9. Nastawienie uczniów do edukacji 323
9.1. Rytualne nastawienie uczniów do edukacji 323
9.2. Inwestycyjne nastawienie uczniów do edukacji 325
9.3. Idealny wzorzec nastawienia uczniów do edukacji 327
10. Czy nowa szkoła sprzyja rozwojowi i zaspokajaniu aspiracji edukacyjnych? 328
10.1. Uzasadnienia odpowiedzi twierdzących 328
10.2. Uzasadnienia odpowiedzi przeczących 329
10.3. Jak poprawić obecny stan rzeczy? 330
11. Czy forma i treść kształcenia gimnazjalnego są dostosowane do wymogów rynku pracy? 330
11.1. Uzasadnienia odpowiedzi twierdzących 331
11.2. Uzasadnienia odpowiedzi przeczących 332
11.3. Jak poprawić obecny stan rzeczy? 334
12. Powiązania instytucjonalne nowej szkoły 335
13. Finansowanie nowej szkoły 338
14. Podsumowanie 342
Paweł Napieracz: SIŁACZKA SUPERSTAR: UKRYTY WYMIAR OBRAZU PRACY NAUCZYCIELA 349
1. Wprowadzenie 349
2. Misja zawodu nauczyciela 351
3. Model analizy 358
4. Nauczyciele o swojej pracy 363
5. Podsumowanie 374
Literatura 375
Jerzy B. Sobczak : POZA ŚWIATEM „... DYREKTYW I OKÓLNIKÓW”. O szkole jako organizacji i jej kulturze organizacyjnej 377
1. Wprowadzenie 377
2. Szkoła jako środowisko socjalizacyjne. Kultura organizacji 378
3. Szkoła jako organizacja 385
4. Szkoła w wyobrażeniach nauczycieli 417
5. Zamiast zakończenia 428
Literatura 429
Marian Niezgoda: WPROWADZENIE 11
Część I. ASPEKTY ZMIANY
Marian Niezgoda: JAK PATRZEĆ NA ZMIANĘ EDUKACYJNĄ W POLSCE 19
1. Uwagi wstępne 19
2. Zmiana społeczna jako proces 20
3. Zmiana edukacyjna i jej mechanizm 23
4. Konkluzje 36
Literatura 37
Aleksandra Wagner: PRZEGLĄD BADAŃ DOTYCZĄCYCH REFORMY SYSTEMU EDUKACYJNEGO W POLSCE 1999–2007 39
1. Wprowadzenie 39
2. Realizowane programy badawcze 41
2.1. Uczniowie 43
2.2. Nauczyciele 47
2.3. Szkoła jako organizacja – problemy zarządzania szkołą 48
3. Obraz reformy w badaniach opinii społecznej 50
4. Społeczne skutki reformy oświaty 52
Literatura 52
Karolina Keler, Jolanta Perek-Białas: ANALIZA WYDATKÓW GOSPODARSTW DOMOWYCH NA EDUKACJĘ W KONTEKŚCIE REFORMY EDUKACYJNEJ W POLSCE 55
1. Wprowadzenie 55
2. Dotychczasowe podejścia teoretyczne i badania 56
2.1. Analiza zmian w kontekście reformy edukacyjnej 56
2.2. Badania dotyczące wydatków edukacyjnych Centrum Badania Opinii Społecznej 57
3. Inne szczegółowe dane dotyczące wydatków na edukację w gospodarstwach domowych 59
3.1. Diagnoza Społeczna 59
3.2. Badania budżetów gospodarstw domowych 67
4. Wydatki na edukację polskich gospodarstw domowych 69
4.1. Wydatki gospodarstw domowych na edukację ogółem 69
4.2. Które gospodarstwa ponoszą wydatki na edukację? 73
4.3. Charakterystyki społeczno-ekonomiczne gospodarstw ponoszących koszty na edukację 75
5. Podsumowanie 80
Literatura 82
Piotr Długosz: CHARAKTERYSTYKA BADANYCH REGIONÓW: MAŁOPOLSKA, PODKARPACIE, ŚLĄSK 83
1. Wprowadzenie 83
2. Metodologia analiz 84
3. Skutki transformacji dla regionów 85
4. Podział na dwie Polski 86
5. Zróżnicowania regionów 87
6. Podsumowanie 95
Literatura 96
Maria Świątkiewicz-Mośny: SZKOŁA A RYNEK PRACY. Przygotowanie uczniów do udziału w rynku pracy 99
1. Wprowadzenie 99
2. Oferty pracy 101
3. Cechy indywidualne 102
4. Umiejętności dodatkowe 103
5. Podsumowanie 105
Literatura 106
Barbara Worek: KSZTAŁCENIE PRZEZ CAŁE ŻYCIE W POLSKIEJ EDUKACJI: SYSTEM, PERSPEKTYWA CZY PŁYNNA RZECZYWISTOŚĆ? Analiza na przykładzie Małopolski 107
1. Wprowadzenie 107
2. Uczenie się przez całe życie a system oświaty w Polsce 108
3. Strona popytowa w procesie kształcenia ustawicznego w Małopolsce 113
4. Czynniki sprzyjające i niesprzyjające aktywności edukacyjnej 117
5. Podaż usług w obszarze kształcenia ustawicznego: rynek instytucji szkoleniowych 119
6. Bariery profesjonalizacji i koordynacji działań w obszarze kształcenia ustawicznego 121
6.1. Bariery wewnątrzinstytucjonalne 121
6.2. Bariery związane z zarządzaniem instytucjami 123
6.3. Bariery o charakterze systemowym 123
7. Wnioski końcowe 124
Literatura 126
Część II. NIERÓWNOŚCI EDUKACYJNE
Piotr Długosz: ELITARYZM VERSUS EGALITARYZM SYSTEMU OŚWIATOWEGO. Analiza aspiracji edukacyjnych gimnazjalistów Polski południowej 129
1. Nierówności edukacyjne 129
1.1. Wprowadzenie 129
1.2. Metodologia badań 130
1.3. Nierówności edukacyjne – konceptualizacja problematyki 132
1.4. Aspiracje edukacyjne gimnazjalistów 134
1.5. Motywy wyboru szkoły ponadgimnazjalnej 136
1.6. Uwarunkowania wyboru szkoły ponadgimnazjalnej 140
2. Segregacje w oświacie na przykładzie gimnazjalistów 148
2.1. Wprowadzenie 148
2.2. Sposoby rozumienia segregacji 149
2.3. Pierwszy próg segregacyjny – szkoły ponadgimnazjalne 151
2.4. Drugi próg segregacyjny – studia wyższe 158
3. Podsumowanie 167
Literatura 169
Rafał Garpiel: NOWA SZKOŁA, STARE PROBLEMY. O nierównościach w systemie szkolnym po reformie, widzianych przez nauczycieli, dyrektorów i wicedyrektorów gimnazjów 171
1. Wprowadzenie 171
2. Nowa szkoła a wyrównywanie szans dzieci wykluczonych ze względu na biedę i bezrobocie 172
2 1. Uzasadnienia odpowiedzi twierdzących 174
2.2. Uzasadnienia odpowiedzi przeczących 175
2.3. Jak poprawić obecny stan rzeczy? 177
3. Nowa szkoła a wyrównywanie szans dzieci wykluczonych ze względu na niski poziom wykształcenia rodziców 179
3.1. Uzasadnienia odpowiedzi twierdzących 180
3.2. Uzasadnienia odpowiedzi przeczących 181
3.3. Jak poprawić obecny stan rzeczy? 182
4. Podsumowanie 183
Część III. MIĘDZY ŚWIATEM WYOBRAŻEŃ A RZECZYWISTOŚCIĄ. SOCJOLOGICZNE STUDIUM SPOŁECZNEGO WIZERUNKU POLSKIEJ SZKOŁY W OKRESIE JEJ PRZEKSZTAŁCEŃ
Wojciech Adamek: W SZKOLE JEST ŹLE, A NAWET DOBRZE. Zreformowana szkoła w oczach uczniów 187
1. Wprowadzenie 187
2. Reformy jako interakcja społeczna 187
3. Głosy w sprawie reformy. Perspektywa teoretyczna analizy 189
4. Porównawczy układ odniesienia 191
4.1. Głosy ekspertów i monitorowanie reformy 192
4.2. Reformowana szkoła w opinii społecznej 200
4.3. Punkt wyjścia analizy 209
5. Badania – program i realizacja 210
5.1. Procedura badawcza 210
5.2. Wstępna charakterystyka materiału empirycznego 210
5.3. Wypowiedzi uczniów (pierwsze przybliżenie) 212
5.4. Szkoła: dominujący rys wizerunku 213
5.5. Przestrzeń fizyczna szkoły 215
5.6. Szkoła jako miejsce nauki 218
5.6.1. Codzienność szkolnego obowiązku 219
5.6.2. Coś więcej niż tylko codzienność: szkoła w rozmowach uczniów 222
6. Uwagi końcowe 224
Literatura 225
Paweł Napieracz: PLANOWANIE EDUKACJI DZIECKA JAKO ZMIANA STYLU ŻYCIA RODZICÓW 227
1. Wprowadzenie 227
2. Styl życia 229
3. Styl życia rodzica 231
4. Rodzice opowiadający o kształceniu swoich dzieci 237
5. Podsumowanie 246
Literatura 247
Maria Świątkiewicz-Mośny, Aleksandra Wagner: WIZERUNEK SZKOŁY I NAUCZYCIELA W POLSKICH SERIALACH TELEWIZYJNYCH 249
1. Wprowadzenie 249
2. Serial telewizyjny w perspektywie socjologicznej 251
3. Analizowane seriale 251
4. Metodologia badań 253
5. Obraz nauczyciela w analizowanych serialach 255
5.1. Wygląd 255
5.2. Oczekiwania wobec roli 256
5.3. Partnerzy roli 257
6. Obraz szkoły w analizowanych serialach 258
6.1. Wygląd 258
6.2. Wartości 259
6.3. Funkcje szkoły 260
6.4. Szkoła jako przestrzeń życia codziennego 262
7. Kontrapunkt – analiza Włatców móch 263
7.1. Język 264
7.2. Realizm 265
7.3. Uczniowie 266
7.3.1. Typy osobowości uczniów 266
7.4. Nauczyciel 267
7.5. Dyrektor szkoły 268
7.6. Szkoła – środowisko lokalne 268
7.7. Relacja uczeń–nauczyciel 269
7.8. Stosunek uczniów do szkoły 269
7.9. Stosunek pracowników szkoły do szkoły 269
7.10. Funkcje szkoły 270
8. Podsumowanie 271
Literatura 273
Rafał Garpiel: GIMNAZJUM: REFORMA OŚWIATY W SOCZEWCE. Skutki przemian systemu edukacyjnego w oczach dyrektorów szkół gimnazjalnych 275
1. System szkolny 275
1.1. Stary system szkolny 275
1.2. Nowy system szkolny 276
1.3. Optymalny system szkolny 279
2. Realizacja misji kształcenia w nowej szkole 281
2.1. Misja kształcenia – postulaty 284
3. Realizacja misji wychowawczej w nowej szkole 285
3.1. Misja wychowawcza – postulaty 289
4. Sytuacja ucznia w nowej szkole 291
4.1. Sytuacja ucznia – postulaty 296
5. Sytuacja i rola nauczyciela w nowej szkole 298
5.1. Sytuacja i rola nauczyciela – postulaty 304
6. Rola rodzica w nowej szkole 306
6.1. Rola rodzica – postulaty 310
7. Sytuacja i rola dyrektora w nowej szkole 312
7.1. Sytuacja i rola dyrektora – postulaty 317
8. Model procesu kształcenia w nowej szkole: encyklopedyczny versus kompetencyjny 318
8.1. Idealny model kształcenia 322
9. Nastawienie uczniów do edukacji 323
9.1. Rytualne nastawienie uczniów do edukacji 323
9.2. Inwestycyjne nastawienie uczniów do edukacji 325
9.3. Idealny wzorzec nastawienia uczniów do edukacji 327
10. Czy nowa szkoła sprzyja rozwojowi i zaspokajaniu aspiracji edukacyjnych? 328
10.1. Uzasadnienia odpowiedzi twierdzących 328
10.2. Uzasadnienia odpowiedzi przeczących 329
10.3. Jak poprawić obecny stan rzeczy? 330
11. Czy forma i treść kształcenia gimnazjalnego są dostosowane do wymogów rynku pracy? 330
11.1. Uzasadnienia odpowiedzi twierdzących 331
11.2. Uzasadnienia odpowiedzi przeczących 332
11.3. Jak poprawić obecny stan rzeczy? 334
12. Powiązania instytucjonalne nowej szkoły 335
13. Finansowanie nowej szkoły 338
14. Podsumowanie 342
Paweł Napieracz: SIŁACZKA SUPERSTAR: UKRYTY WYMIAR OBRAZU PRACY NAUCZYCIELA 349
1. Wprowadzenie 349
2. Misja zawodu nauczyciela 351
3. Model analizy 358
4. Nauczyciele o swojej pracy 363
5. Podsumowanie 374
Literatura 375
Jerzy B. Sobczak : POZA ŚWIATEM „... DYREKTYW I OKÓLNIKÓW”. O szkole jako organizacji i jej kulturze organizacyjnej 377
1. Wprowadzenie 377
2. Szkoła jako środowisko socjalizacyjne. Kultura organizacji 378
3. Szkoła jako organizacja 385
4. Szkoła w wyobrażeniach nauczycieli 417
5. Zamiast zakończenia 428
Literatura 429
Społeczne skutki zmiany oświatowej w Polsce
SPIS TREŚCI
Spis treści
Marian Niezgoda: WPROWADZENIE 11
Część I. ASPEKTY ZMIANY
Marian Niezgoda: JAK PATRZEĆ NA ZMIANĘ EDUKACYJNĄ W POLSCE 19
1. Uwagi wstępne 19
2. Zmiana społeczna jako proces 20
3. Zmiana edukacyjna i jej mechanizm 23
4. Konkluzje 36
Literatura 37
Aleksandra Wagner: PRZEGLĄD BADAŃ DOTYCZĄCYCH REFORMY SYSTEMU EDUKACYJNEGO W POLSCE 1999–2007 39
1. Wprowadzenie 39
2. Realizowane programy badawcze 41
2.1. Uczniowie 43
2.2. Nauczyciele 47
2.3. Szkoła jako organizacja – problemy zarządzania szkołą 48
3. Obraz reformy w badaniach opinii społecznej 50
4. Społeczne skutki reformy oświaty 52
Literatura 52
Karolina Keler, Jolanta Perek-Białas: ANALIZA WYDATKÓW GOSPODARSTW DOMOWYCH NA EDUKACJĘ W KONTEKŚCIE REFORMY EDUKACYJNEJ W POLSCE 55
1. Wprowadzenie 55
2. Dotychczasowe podejścia teoretyczne i badania 56
2.1. Analiza zmian w kontekście reformy edukacyjnej 56
2.2. Badania dotyczące wydatków edukacyjnych Centrum Badania Opinii Społecznej 57
3. Inne szczegółowe dane dotyczące wydatków na edukację w gospodarstwach domowych 59
3.1. Diagnoza Społeczna 59
3.2. Badania budżetów gospodarstw domowych 67
4. Wydatki na edukację polskich gospodarstw domowych 69
4.1. Wydatki gospodarstw domowych na edukację ogółem 69
4.2. Które gospodarstwa ponoszą wydatki na edukację? 73
4.3. Charakterystyki społeczno-ekonomiczne gospodarstw ponoszących koszty na edukację 75
5. Podsumowanie 80
Literatura 82
Piotr Długosz: CHARAKTERYSTYKA BADANYCH REGIONÓW: MAŁOPOLSKA, PODKARPACIE, ŚLĄSK 83
1. Wprowadzenie 83
2. Metodologia analiz 84
3. Skutki transformacji dla regionów 85
4. Podział na dwie Polski 86
5. Zróżnicowania regionów 87
6. Podsumowanie 95
Literatura 96
Maria Świątkiewicz-Mośny: SZKOŁA A RYNEK PRACY. Przygotowanie uczniów do udziału w rynku pracy 99
1. Wprowadzenie 99
2. Oferty pracy 101
3. Cechy indywidualne 102
4. Umiejętności dodatkowe 103
5. Podsumowanie 105
Literatura 106
Barbara Worek: KSZTAŁCENIE PRZEZ CAŁE ŻYCIE W POLSKIEJ EDUKACJI: SYSTEM, PERSPEKTYWA CZY PŁYNNA RZECZYWISTOŚĆ? Analiza na przykładzie Małopolski 107
1. Wprowadzenie 107
2. Uczenie się przez całe życie a system oświaty w Polsce 108
3. Strona popytowa w procesie kształcenia ustawicznego w Małopolsce 113
4. Czynniki sprzyjające i niesprzyjające aktywności edukacyjnej 117
5. Podaż usług w obszarze kształcenia ustawicznego: rynek instytucji szkoleniowych 119
6. Bariery profesjonalizacji i koordynacji działań w obszarze kształcenia ustawicznego 121
6.1. Bariery wewnątrzinstytucjonalne 121
6.2. Bariery związane z zarządzaniem instytucjami 123
6.3. Bariery o charakterze systemowym 123
7. Wnioski końcowe 124
Literatura 126
Część II. NIERÓWNOŚCI EDUKACYJNE
Piotr Długosz: ELITARYZM VERSUS EGALITARYZM SYSTEMU OŚWIATOWEGO. Analiza aspiracji edukacyjnych gimnazjalistów Polski południowej 129
1. Nierówności edukacyjne 129
1.1. Wprowadzenie 129
1.2. Metodologia badań 130
1.3. Nierówności edukacyjne – konceptualizacja problematyki 132
1.4. Aspiracje edukacyjne gimnazjalistów 134
1.5. Motywy wyboru szkoły ponadgimnazjalnej 136
1.6. Uwarunkowania wyboru szkoły ponadgimnazjalnej 140
2. Segregacje w oświacie na przykładzie gimnazjalistów 148
2.1. Wprowadzenie 148
2.2. Sposoby rozumienia segregacji 149
2.3. Pierwszy próg segregacyjny – szkoły ponadgimnazjalne 151
2.4. Drugi próg segregacyjny – studia wyższe 158
3. Podsumowanie 167
Literatura 169
Rafał Garpiel: NOWA SZKOŁA, STARE PROBLEMY. O nierównościach w systemie szkolnym po reformie, widzianych przez nauczycieli, dyrektorów i wicedyrektorów gimnazjów 171
1. Wprowadzenie 171
2. Nowa szkoła a wyrównywanie szans dzieci wykluczonych ze względu na biedę i bezrobocie 172
2 1. Uzasadnienia odpowiedzi twierdzących 174
2.2. Uzasadnienia odpowiedzi przeczących 175
2.3. Jak poprawić obecny stan rzeczy? 177
3. Nowa szkoła a wyrównywanie szans dzieci wykluczonych ze względu na niski poziom wykształcenia rodziców 179
3.1. Uzasadnienia odpowiedzi twierdzących 180
3.2. Uzasadnienia odpowiedzi przeczących 181
3.3. Jak poprawić obecny stan rzeczy? 182
4. Podsumowanie 183
Część III. MIĘDZY ŚWIATEM WYOBRAŻEŃ A RZECZYWISTOŚCIĄ. SOCJOLOGICZNE STUDIUM SPOŁECZNEGO WIZERUNKU POLSKIEJ SZKOŁY W OKRESIE JEJ PRZEKSZTAŁCEŃ
Wojciech Adamek: W SZKOLE JEST ŹLE, A NAWET DOBRZE. Zreformowana szkoła w oczach uczniów 187
1. Wprowadzenie 187
2. Reformy jako interakcja społeczna 187
3. Głosy w sprawie reformy. Perspektywa teoretyczna analizy 189
4. Porównawczy układ odniesienia 191
4.1. Głosy ekspertów i monitorowanie reformy 192
4.2. Reformowana szkoła w opinii społecznej 200
4.3. Punkt wyjścia analizy 209
5. Badania – program i realizacja 210
5.1. Procedura badawcza 210
5.2. Wstępna charakterystyka materiału empirycznego 210
5.3. Wypowiedzi uczniów (pierwsze przybliżenie) 212
5.4. Szkoła: dominujący rys wizerunku 213
5.5. Przestrzeń fizyczna szkoły 215
5.6. Szkoła jako miejsce nauki 218
5.6.1. Codzienność szkolnego obowiązku 219
5.6.2. Coś więcej niż tylko codzienność: szkoła w rozmowach uczniów 222
6. Uwagi końcowe 224
Literatura 225
Paweł Napieracz: PLANOWANIE EDUKACJI DZIECKA JAKO ZMIANA STYLU ŻYCIA RODZICÓW 227
1. Wprowadzenie 227
2. Styl życia 229
3. Styl życia rodzica 231
4. Rodzice opowiadający o kształceniu swoich dzieci 237
5. Podsumowanie 246
Literatura 247
Maria Świątkiewicz-Mośny, Aleksandra Wagner: WIZERUNEK SZKOŁY I NAUCZYCIELA W POLSKICH SERIALACH TELEWIZYJNYCH 249
1. Wprowadzenie 249
2. Serial telewizyjny w perspektywie socjologicznej 251
3. Analizowane seriale 251
4. Metodologia badań 253
5. Obraz nauczyciela w analizowanych serialach 255
5.1. Wygląd 255
5.2. Oczekiwania wobec roli 256
5.3. Partnerzy roli 257
6. Obraz szkoły w analizowanych serialach 258
6.1. Wygląd 258
6.2. Wartości 259
6.3. Funkcje szkoły 260
6.4. Szkoła jako przestrzeń życia codziennego 262
7. Kontrapunkt – analiza Włatców móch 263
7.1. Język 264
7.2. Realizm 265
7.3. Uczniowie 266
7.3.1. Typy osobowości uczniów 266
7.4. Nauczyciel 267
7.5. Dyrektor szkoły 268
7.6. Szkoła – środowisko lokalne 268
7.7. Relacja uczeń–nauczyciel 269
7.8. Stosunek uczniów do szkoły 269
7.9. Stosunek pracowników szkoły do szkoły 269
7.10. Funkcje szkoły 270
8. Podsumowanie 271
Literatura 273
Rafał Garpiel: GIMNAZJUM: REFORMA OŚWIATY W SOCZEWCE. Skutki przemian systemu edukacyjnego w oczach dyrektorów szkół gimnazjalnych 275
1. System szkolny 275
1.1. Stary system szkolny 275
1.2. Nowy system szkolny 276
1.3. Optymalny system szkolny 279
2. Realizacja misji kształcenia w nowej szkole 281
2.1. Misja kształcenia – postulaty 284
3. Realizacja misji wychowawczej w nowej szkole 285
3.1. Misja wychowawcza – postulaty 289
4. Sytuacja ucznia w nowej szkole 291
4.1. Sytuacja ucznia – postulaty 296
5. Sytuacja i rola nauczyciela w nowej szkole 298
5.1. Sytuacja i rola nauczyciela – postulaty 304
6. Rola rodzica w nowej szkole 306
6.1. Rola rodzica – postulaty 310
7. Sytuacja i rola dyrektora w nowej szkole 312
7.1. Sytuacja i rola dyrektora – postulaty 317
8. Model procesu kształcenia w nowej szkole: encyklopedyczny versus kompetencyjny 318
8.1. Idealny model kształcenia 322
9. Nastawienie uczniów do edukacji 323
9.1. Rytualne nastawienie uczniów do edukacji 323
9.2. Inwestycyjne nastawienie uczniów do edukacji 325
9.3. Idealny wzorzec nastawienia uczniów do edukacji 327
10. Czy nowa szkoła sprzyja rozwojowi i zaspokajaniu aspiracji edukacyjnych? 328
10.1. Uzasadnienia odpowiedzi twierdzących 328
10.2. Uzasadnienia odpowiedzi przeczących 329
10.3. Jak poprawić obecny stan rzeczy? 330
11. Czy forma i treść kształcenia gimnazjalnego są dostosowane do wymogów rynku pracy? 330
11.1. Uzasadnienia odpowiedzi twierdzących 331
11.2. Uzasadnienia odpowiedzi przeczących 332
11.3. Jak poprawić obecny stan rzeczy? 334
12. Powiązania instytucjonalne nowej szkoły 335
13. Finansowanie nowej szkoły 338
14. Podsumowanie 342
Paweł Napieracz: SIŁACZKA SUPERSTAR: UKRYTY WYMIAR OBRAZU PRACY NAUCZYCIELA 349
1. Wprowadzenie 349
2. Misja zawodu nauczyciela 351
3. Model analizy 358
4. Nauczyciele o swojej pracy 363
5. Podsumowanie 374
Literatura 375
Jerzy B. Sobczak : POZA ŚWIATEM „... DYREKTYW I OKÓLNIKÓW”. O szkole jako organizacji i jej kulturze organizacyjnej 377
1. Wprowadzenie 377
2. Szkoła jako środowisko socjalizacyjne. Kultura organizacji 378
3. Szkoła jako organizacja 385
4. Szkoła w wyobrażeniach nauczycieli 417
5. Zamiast zakończenia 428
Literatura 429
Marian Niezgoda: WPROWADZENIE 11
Część I. ASPEKTY ZMIANY
Marian Niezgoda: JAK PATRZEĆ NA ZMIANĘ EDUKACYJNĄ W POLSCE 19
1. Uwagi wstępne 19
2. Zmiana społeczna jako proces 20
3. Zmiana edukacyjna i jej mechanizm 23
4. Konkluzje 36
Literatura 37
Aleksandra Wagner: PRZEGLĄD BADAŃ DOTYCZĄCYCH REFORMY SYSTEMU EDUKACYJNEGO W POLSCE 1999–2007 39
1. Wprowadzenie 39
2. Realizowane programy badawcze 41
2.1. Uczniowie 43
2.2. Nauczyciele 47
2.3. Szkoła jako organizacja – problemy zarządzania szkołą 48
3. Obraz reformy w badaniach opinii społecznej 50
4. Społeczne skutki reformy oświaty 52
Literatura 52
Karolina Keler, Jolanta Perek-Białas: ANALIZA WYDATKÓW GOSPODARSTW DOMOWYCH NA EDUKACJĘ W KONTEKŚCIE REFORMY EDUKACYJNEJ W POLSCE 55
1. Wprowadzenie 55
2. Dotychczasowe podejścia teoretyczne i badania 56
2.1. Analiza zmian w kontekście reformy edukacyjnej 56
2.2. Badania dotyczące wydatków edukacyjnych Centrum Badania Opinii Społecznej 57
3. Inne szczegółowe dane dotyczące wydatków na edukację w gospodarstwach domowych 59
3.1. Diagnoza Społeczna 59
3.2. Badania budżetów gospodarstw domowych 67
4. Wydatki na edukację polskich gospodarstw domowych 69
4.1. Wydatki gospodarstw domowych na edukację ogółem 69
4.2. Które gospodarstwa ponoszą wydatki na edukację? 73
4.3. Charakterystyki społeczno-ekonomiczne gospodarstw ponoszących koszty na edukację 75
5. Podsumowanie 80
Literatura 82
Piotr Długosz: CHARAKTERYSTYKA BADANYCH REGIONÓW: MAŁOPOLSKA, PODKARPACIE, ŚLĄSK 83
1. Wprowadzenie 83
2. Metodologia analiz 84
3. Skutki transformacji dla regionów 85
4. Podział na dwie Polski 86
5. Zróżnicowania regionów 87
6. Podsumowanie 95
Literatura 96
Maria Świątkiewicz-Mośny: SZKOŁA A RYNEK PRACY. Przygotowanie uczniów do udziału w rynku pracy 99
1. Wprowadzenie 99
2. Oferty pracy 101
3. Cechy indywidualne 102
4. Umiejętności dodatkowe 103
5. Podsumowanie 105
Literatura 106
Barbara Worek: KSZTAŁCENIE PRZEZ CAŁE ŻYCIE W POLSKIEJ EDUKACJI: SYSTEM, PERSPEKTYWA CZY PŁYNNA RZECZYWISTOŚĆ? Analiza na przykładzie Małopolski 107
1. Wprowadzenie 107
2. Uczenie się przez całe życie a system oświaty w Polsce 108
3. Strona popytowa w procesie kształcenia ustawicznego w Małopolsce 113
4. Czynniki sprzyjające i niesprzyjające aktywności edukacyjnej 117
5. Podaż usług w obszarze kształcenia ustawicznego: rynek instytucji szkoleniowych 119
6. Bariery profesjonalizacji i koordynacji działań w obszarze kształcenia ustawicznego 121
6.1. Bariery wewnątrzinstytucjonalne 121
6.2. Bariery związane z zarządzaniem instytucjami 123
6.3. Bariery o charakterze systemowym 123
7. Wnioski końcowe 124
Literatura 126
Część II. NIERÓWNOŚCI EDUKACYJNE
Piotr Długosz: ELITARYZM VERSUS EGALITARYZM SYSTEMU OŚWIATOWEGO. Analiza aspiracji edukacyjnych gimnazjalistów Polski południowej 129
1. Nierówności edukacyjne 129
1.1. Wprowadzenie 129
1.2. Metodologia badań 130
1.3. Nierówności edukacyjne – konceptualizacja problematyki 132
1.4. Aspiracje edukacyjne gimnazjalistów 134
1.5. Motywy wyboru szkoły ponadgimnazjalnej 136
1.6. Uwarunkowania wyboru szkoły ponadgimnazjalnej 140
2. Segregacje w oświacie na przykładzie gimnazjalistów 148
2.1. Wprowadzenie 148
2.2. Sposoby rozumienia segregacji 149
2.3. Pierwszy próg segregacyjny – szkoły ponadgimnazjalne 151
2.4. Drugi próg segregacyjny – studia wyższe 158
3. Podsumowanie 167
Literatura 169
Rafał Garpiel: NOWA SZKOŁA, STARE PROBLEMY. O nierównościach w systemie szkolnym po reformie, widzianych przez nauczycieli, dyrektorów i wicedyrektorów gimnazjów 171
1. Wprowadzenie 171
2. Nowa szkoła a wyrównywanie szans dzieci wykluczonych ze względu na biedę i bezrobocie 172
2 1. Uzasadnienia odpowiedzi twierdzących 174
2.2. Uzasadnienia odpowiedzi przeczących 175
2.3. Jak poprawić obecny stan rzeczy? 177
3. Nowa szkoła a wyrównywanie szans dzieci wykluczonych ze względu na niski poziom wykształcenia rodziców 179
3.1. Uzasadnienia odpowiedzi twierdzących 180
3.2. Uzasadnienia odpowiedzi przeczących 181
3.3. Jak poprawić obecny stan rzeczy? 182
4. Podsumowanie 183
Część III. MIĘDZY ŚWIATEM WYOBRAŻEŃ A RZECZYWISTOŚCIĄ. SOCJOLOGICZNE STUDIUM SPOŁECZNEGO WIZERUNKU POLSKIEJ SZKOŁY W OKRESIE JEJ PRZEKSZTAŁCEŃ
Wojciech Adamek: W SZKOLE JEST ŹLE, A NAWET DOBRZE. Zreformowana szkoła w oczach uczniów 187
1. Wprowadzenie 187
2. Reformy jako interakcja społeczna 187
3. Głosy w sprawie reformy. Perspektywa teoretyczna analizy 189
4. Porównawczy układ odniesienia 191
4.1. Głosy ekspertów i monitorowanie reformy 192
4.2. Reformowana szkoła w opinii społecznej 200
4.3. Punkt wyjścia analizy 209
5. Badania – program i realizacja 210
5.1. Procedura badawcza 210
5.2. Wstępna charakterystyka materiału empirycznego 210
5.3. Wypowiedzi uczniów (pierwsze przybliżenie) 212
5.4. Szkoła: dominujący rys wizerunku 213
5.5. Przestrzeń fizyczna szkoły 215
5.6. Szkoła jako miejsce nauki 218
5.6.1. Codzienność szkolnego obowiązku 219
5.6.2. Coś więcej niż tylko codzienność: szkoła w rozmowach uczniów 222
6. Uwagi końcowe 224
Literatura 225
Paweł Napieracz: PLANOWANIE EDUKACJI DZIECKA JAKO ZMIANA STYLU ŻYCIA RODZICÓW 227
1. Wprowadzenie 227
2. Styl życia 229
3. Styl życia rodzica 231
4. Rodzice opowiadający o kształceniu swoich dzieci 237
5. Podsumowanie 246
Literatura 247
Maria Świątkiewicz-Mośny, Aleksandra Wagner: WIZERUNEK SZKOŁY I NAUCZYCIELA W POLSKICH SERIALACH TELEWIZYJNYCH 249
1. Wprowadzenie 249
2. Serial telewizyjny w perspektywie socjologicznej 251
3. Analizowane seriale 251
4. Metodologia badań 253
5. Obraz nauczyciela w analizowanych serialach 255
5.1. Wygląd 255
5.2. Oczekiwania wobec roli 256
5.3. Partnerzy roli 257
6. Obraz szkoły w analizowanych serialach 258
6.1. Wygląd 258
6.2. Wartości 259
6.3. Funkcje szkoły 260
6.4. Szkoła jako przestrzeń życia codziennego 262
7. Kontrapunkt – analiza Włatców móch 263
7.1. Język 264
7.2. Realizm 265
7.3. Uczniowie 266
7.3.1. Typy osobowości uczniów 266
7.4. Nauczyciel 267
7.5. Dyrektor szkoły 268
7.6. Szkoła – środowisko lokalne 268
7.7. Relacja uczeń–nauczyciel 269
7.8. Stosunek uczniów do szkoły 269
7.9. Stosunek pracowników szkoły do szkoły 269
7.10. Funkcje szkoły 270
8. Podsumowanie 271
Literatura 273
Rafał Garpiel: GIMNAZJUM: REFORMA OŚWIATY W SOCZEWCE. Skutki przemian systemu edukacyjnego w oczach dyrektorów szkół gimnazjalnych 275
1. System szkolny 275
1.1. Stary system szkolny 275
1.2. Nowy system szkolny 276
1.3. Optymalny system szkolny 279
2. Realizacja misji kształcenia w nowej szkole 281
2.1. Misja kształcenia – postulaty 284
3. Realizacja misji wychowawczej w nowej szkole 285
3.1. Misja wychowawcza – postulaty 289
4. Sytuacja ucznia w nowej szkole 291
4.1. Sytuacja ucznia – postulaty 296
5. Sytuacja i rola nauczyciela w nowej szkole 298
5.1. Sytuacja i rola nauczyciela – postulaty 304
6. Rola rodzica w nowej szkole 306
6.1. Rola rodzica – postulaty 310
7. Sytuacja i rola dyrektora w nowej szkole 312
7.1. Sytuacja i rola dyrektora – postulaty 317
8. Model procesu kształcenia w nowej szkole: encyklopedyczny versus kompetencyjny 318
8.1. Idealny model kształcenia 322
9. Nastawienie uczniów do edukacji 323
9.1. Rytualne nastawienie uczniów do edukacji 323
9.2. Inwestycyjne nastawienie uczniów do edukacji 325
9.3. Idealny wzorzec nastawienia uczniów do edukacji 327
10. Czy nowa szkoła sprzyja rozwojowi i zaspokajaniu aspiracji edukacyjnych? 328
10.1. Uzasadnienia odpowiedzi twierdzących 328
10.2. Uzasadnienia odpowiedzi przeczących 329
10.3. Jak poprawić obecny stan rzeczy? 330
11. Czy forma i treść kształcenia gimnazjalnego są dostosowane do wymogów rynku pracy? 330
11.1. Uzasadnienia odpowiedzi twierdzących 331
11.2. Uzasadnienia odpowiedzi przeczących 332
11.3. Jak poprawić obecny stan rzeczy? 334
12. Powiązania instytucjonalne nowej szkoły 335
13. Finansowanie nowej szkoły 338
14. Podsumowanie 342
Paweł Napieracz: SIŁACZKA SUPERSTAR: UKRYTY WYMIAR OBRAZU PRACY NAUCZYCIELA 349
1. Wprowadzenie 349
2. Misja zawodu nauczyciela 351
3. Model analizy 358
4. Nauczyciele o swojej pracy 363
5. Podsumowanie 374
Literatura 375
Jerzy B. Sobczak : POZA ŚWIATEM „... DYREKTYW I OKÓLNIKÓW”. O szkole jako organizacji i jej kulturze organizacyjnej 377
1. Wprowadzenie 377
2. Szkoła jako środowisko socjalizacyjne. Kultura organizacji 378
3. Szkoła jako organizacja 385
4. Szkoła w wyobrażeniach nauczycieli 417
5. Zamiast zakończenia 428
Literatura 429
Wybierz rozdziały:
Wartość zamówienia:
0.00 zł