Są książki, które czyta się jednym tchem, do poduszki. Są też takie które czyta się mozolnie, z rosnącym zaciekawieniem, które po prostu wypada mieć.
Do takich należy wydana właśnie przez Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego "Historia polityczna świata XX wieku".
Grupa krakowskich historyków i politologów - prof. Marek Bankowicz (redakcja), dr Bożena Bankowicz, dr Antoni Dudek, dr Artur Gruszczak, prof. Grzegorz Mazur, dr Jakub Polit i dr Zdzisław Zblewski - zawarła dzieje przeszłego stulecia w dwóch tomach, na przeszło 1500 stronach drobnym drukiem. Jak sami zaznaczyli, chcieli uniknąć typowo europocentrycznego spojrzenia na historię ostatnich lat.
To bardzo ciekawa perspektywa.
W Europie wiek XX jest oceniany z perspektywy dwóch wojen światowych, Holocaustu i dominacji dwóch bloków ideologicznych. Jednak gdyby spojrzeć na nasz kontynent z punktu widzenia krajów Afryki i Azji Południowo-Wschodniej, Europa mogłaby się wydać oazą spokoju. Dzieje środkowej Afryki to nieustanne pasmo wojen, szalonych dyktatorów czy krawawych rzezi (1994 r. -Ruanda). W Afryce Środkowej Bokassa wydawał cały dochód państwa na ceremonię koronacyjną, a równocześnie po cichu praktykował ludożerstwo. Z kolei w Ugandzie masakry przeciwników dokonał Idii Amin. W Kambodży i Wietnamie wojna toczyła się przez większość powojennego półwiecza. W Birmie w latach 60. i 80. miejscowa partia socjalistyczna wymordowała i wygnała z kraju setki tysięcy mieszkańców i zajęła się tworzeniem "buddyjskiego socjalizmu", mieszając nauki Buddy i Marksa.
Tak wyglądał świat wieku XX. Czy inaczej wygląda obecnie? Chyba nie. O wielu tragediach dziejących się w centrum Afryki - w Sudanie czy Liberii - dowiadujemy się, gdy jest już za późno.
"Historia polityczna świata XX wieku", tom I i II, red. Marek Bankowicz, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków
Paweł Wroński, „Gazeta Wyborcza” , 03.01.2005 r