Spis rysunków 9
Spis tabel 10
Spis wykresów 12
Wstęp (Ewa Krzaklewska) 13
RÓWNOŚĆ PŁCI – MODEL WIELOWYMIAROWY
1. Czym jest równość płci? Rozwój badań nad równością płci w Polsce i Norwegii (Øystein Gullvåg Holter, Trine Rogg Korsvik, Ewa Krzaklewska, Kari Solbreakke) 23
Wprowadzenie 23
Pojęcie równości płci – konceptualizacja 25
Rozwój badań i teorii 27
Rozwój badań i teorii w Norwegii 27
Rozwój polskich badań nad równością płci 30
Płeć, zdrowie i jakość życia 32
Wielowymiarowy model do badania równości płci 34
Uwagi końcowe 38
Bibliografia 39
2. Wpływ równości płci na jakość życia kobiet i mężczyzn w Polsce (Ewa Krzaklewska, Øystein Gullvåg Holter, Piotr Brzyski) 43Wstęp 43
Wielość wymiarów równości płci – założenia teoretyczne 44
W drodze do równości płci – trzy scenariusze 46
Metodologia: elementy modelu wielowymiarowego 48
Wymiary równości płci 48
Jakość życia kobiet i mężczyzn – skala GESQoLS 50
Budowa modelu wielozmiennowego 51
Wyniki badań 53
Relacje między wymiarami równości płci 53
Wpływ równości płci na jakość życia osób w związkach 56
Równość płci a jakość życia osób opiekujących się dziećmi 60
Dyskusja nad wynikami i podsumowanie 63
Bibliografia 67
OBSZARY RÓWNOŚCI PŁCI W POLSCE
3. Doświadczenie równości płci w dzieciństwie – determinanty, wpływ na przemoc wobec dzieci i postawy w dorosłym życiu (Ewelina Ciaputa, Ewa Krzaklewska) 73Wprowadzenie 73
Tło teoretyczne. Rodzina jako przestrzeń socjalizacji do ról płci 74
Wyniki badań 77
Sytuacja rodzinna w dzieciństwie oraz ocena dzieciństwa 77
Równość płci w rodzinie pochodzenia – przemiany ról kobiet i mężczyzn 78
Zmiana pokoleniowa – dążenie do bardziej równościowych relacji w rodzinie 79
Determinanty równości płci w rodzinie pochodzenia – znaczenie wykształcenia i pracy matki 81
Wpływ równości w dzieciństwie na wzory życia rodzinnego w dorosłości 82
Równość płci w dzieciństwie a przemoc względem dzieci 85
Podsumowanie 90
Bibliografia 91
4. Równość płci w rodzinach – praktyki, ekonomia, jakość życia (Krystyna Slany, Anna Ratecka) 93
Wstęp – rodzina i równość płci w rodzinach 93
Rewolucje genderowe i ich wpływ na rodziny 94
Równość płci w rodzinach – sposoby definiowania 95
Polskie rodziny – kontekst makrostrukturalny 96
Ważność karier rodzinnych – żyjemy w zwyczajnych rodzinach 99
Ekonomia rodziny 100
Podział obowiązków w gospodarstwie domowym – serce nierówności płci 102
Zmiana generacyjna w podziale obowiązków 102
Przygotowywanie posiłków – wzór „matki gastronomicznej” 104
Sprzątanie – kobiecy rytuał krzątactwa 104
Decydowanie o tym, co dobre dla domowników – menedżerski matriarchat nieco zagrożony 105
Menedżerki życia rodzinnego 106
Opieka nad dziećmi – nieśmiałe kroki zaangażowanych ojców 107
Równość w związku a jakość życia 108
Więcej równości – większa satysfakcja ze związku 110
Dyskusja nad wynikami – podsumowanie 112
Bibliografia 113
5. Równość płci na rynku pracy a jakość życia (Marta Warat, Beata Kowalska) 117Wprowadzenie 117
Od transformacji do kryzysu ekonomicznego: rozwój neoliberalnego modelu 119
Równość płci – czy rynek pracy ma znaczenie? 122
Nierówności na rynku pracy: wciąż nierozwiązany problem 123
Kobiety na rynku pracy – niewykorzystany potencjał 123
O prekaryzacji, równości płci i intersekcjonalności 125
Aktywność zawodowa kobiet – tak, równe płace – nie 127
Upodmiotowienie przez pracę 129
Praca zawodowa a jakość życia 136
Podsumowanie 141
Bibliografia 143
6. Przemoc w związkach intymnych (Krystyna Slany, Barbara Woźniak) 147O celu i metodologii badania 147
Teoretyczne tło badań nad przemocą w związkach intymnych 148
Główne wyniki badań przeprowadzonych w projekcie GEQ 152
Przemoc w obecnym związku 152
Przemoc w ostatnim związku 155
Równość płci a ryzyko wystąpienia przemocy 157
Doświadczanie przemocy w dzieciństwie i w dorosłym życiu – wzajemne powiązania 161
Doświadczenie przemocy w związku a jakość życia 163
Podsumowanie 166
Bibliografia 168
7. Uwarunkowania społeczne, w tym praktyki równościowe, jako determinanty stylu życia i subiektywnej oceny stanu zdrowia (Beata Tobiasz-Adamczyk, Barbara Woźniak) 171Wstęp 171
Determinanty różnic w stanie zdrowia kobiet i mężczyzn 172
Samoocena stanu zdrowia u kobiet i mężczyzn 176
Wyniki badań 177
Zadowolenie ze zdrowia u kobiet i mężczyzn oraz jego uwarunkowania 177
Wskaźniki samopoczucia psychicznego 180
Płeć a styl życia 182
Styl życia a płeć i sytuacja zawodowa 183
Zadowolenie ze stanu zdrowia a styl życia i równość płci 184
Podsumowanie 186
Bibliografia 187
DĄŻENIE DO RÓWNOŚCI
8. Droga do równości płci: wymiary upodmiotowienia (Beata Kowalska, Marta Warat) 191Wprowadzenie 191
Równość jako warunek sprawiedliwego społeczeństwa 191
Równość płci a upodmiotowienie 195
Od emancypacji indywidualnej do demokratyzacji związku 196
Równość płci a zaangażowanie obywatelskie 203
Podsumowanie: Rozwój bez partycypacji? Wyzwania na przyszłość 209
Bibliografia 210
Zogniskowane wywiady grupowe 212
9. Refleksje na temat polityki na rzecz równości płci w Europie (Beata Kowalska, Marta Warat) 213Równość płci jako wartość prywatna i społeczna 214
Rodzina kolebką równości 215
Wsparcie matek na rynku pracy 216
Wsparcie dla ojców w pełnieniu funkcji opiekuńczych 216
Rekonceptualizacja opieki 217
Przemoc kluczową przeszkodą na drodze do równości 218
Nierówności na rynku pracy – niekończące się wyzwanie 220
Uczestnictwo w polityce i zaangażowanie obywatelskie 222
Zakończenie: w stronę trwałych zmian ...................................................................... 226
Bibliografia ................................................................................................................ 227
Notki biograficzne autorek i autorów ............................................................................ 229